November 2021
Zaterdagavond de koffers gepakt want er stond weer een Gambia-reis op de agenda. Nog de tuin gefatsoeneerd, achterstallig onderhoud en vallende bladeren. Het achterstallig onderhoud is bijgewerkt maar het vallend blad natuurlijk niet. Er zit nog veel blad aan de bomen. Ik was druk in de weer met de bladblazer terwijl achter mij de bladeren weer vrij spel hadden. Wat weg is weg en de rest zie ik straks wel weer.
Ik vloog dit keer met Corendon omdat TUI pas in december gaat vliegen (mits dat doorgaat want zij zouden al in november starten maar dat was gecanceld). Corendon kent een maximum aan bagage kilo's dus dat werd afpassen met alles wat ik mee wilde nemen. Ik had van diverse mensen weer mooie spullen gekregen, van kinderkleertjes en haakwerk tot verzorgingsmaterialen en kraamspullen. Helaas kon maar een beperkt deel mee (20 kilo inclusief mijn eigen bagage terwijl TUI tot 50 kilo gaat). Er ligt nog veel meer bij mij de opslag, binnenkort een keer kijken of ik een plek in een zeecontainer kan regelen.
Zondag niet zo vroeg naar Schiphol want mijn vlucht zou pas om 15.30 uur vertrekken. Drie uur van te voren was het advies, en ik was er rond 12.00 uur. Precies om 12.30 uur ging de bagage drop off open. Dit duurde wel eventjes want de controle op de vaccinatie-app was grondig. Na bijna een uur was ik mijn koffer kwijt en bereidde ik mijn voor op een even zo lange security check maar dat viel mee. Kon zo door lopen en ook de paspoortcontrole verliep soepeltjes. Rond 14.00 uur aan de gate, nu eerst een kop thee en wat eten. Rond 14.50 uur zou de boarding beginnen maar het bleef verdacht rustig bij de gate. Uiteindelijk zat ik een uur later dan gepland in het vliegtuig en rond 16.30 uur ging ik de lucht in. En passant vertelde de chauffeur nog even dat er een extra tussenstop ingelast was omdat het vliegtuig te zwaar beladen was om in één keer naar Gambia te vliegen. Ik vroeg mij af: hoe dan? ik zat netjes onder mijn 20 kilo en niemand mocht meer meenemen. De eerste etappe in 2,5 uur naar Malaga en daarnaar in 4 uur door naar Banjul. De reis verliep toch nog vlot. Ik had leuke buren aan mijn linkerkant en aan de rechterkant, aan de overkant van het gangpad. Leuke gesprekken en de tijd vloog letterlijk en figuurlijk snel voorbij tot aan de eerste stop. Na circa 45 minuten hing ik weer in de lucht richting The Smiling Coast of Africa. Nog 4 uur zitten, best lang. Ik heb mijn laptop gepakt en aangesloten op de Airfy van Corendon. Ik heb de film Midway gekozen, deze duurde zo'n 2,5 uur. De film gaat over het gevecht tussen Amerika en Japan in de 2e wereld oorlog na de aanval op Pearl Harbour. Ik had de film al eens een keer gezien maar was weer onder de indruk. Na afloop van de film was er nog een uurtje te gaan voordat het vliegtuig zou landen op Banjul International Airport. Om kwart voor elf lokale tijd liep ik de vliegtuig trap af. De warmte kwam mij al tegemoet, het was zo'n 26 graden (wetende dat het die nacht in Nederland voor het eerst zou vriezen, dus het was hier goed dooi). De security check, de paspoort check en de COVID check verliepen lekker vlot en terwijl ik bij de paspoort controle stond, zag ik in de verte mijn koffer al op de band voorbij komen. Even later liep ik de aankomsthal binnen en Yusupha en Yaya stonden al een poosje te wachten. Op de eerste plaats door mijn vertraging en ook omdat de president die dag op het vliegveld was geweest dus een hoop controleposten en drukte op de weg van en naar het vliegveld.
In de auto op weg naar Kololi Johannes dit keer. Mijn stekje in Senghore Kunda was al besproken. Kololi Johannes is iets verder van de Strip maar dit is goed te doen. Ik had nog ergens wat willen eten maar de maandagmorgen was net aangebroken dus veel restaurants zaten dicht. Helaas ook de meest supermarkten zaten dicht (op de gevel prijkte 24 hours open maar dat gold niet nu denk ik). Bij een lokaal shopje wat noodles, fresh eggs en water gehaald. Was trouwens ook erg lekker (honger maakt de meeste noodles lekker - variant op rauwe bonen en zoet). Nog even fijn gedoucht en time for sleeping.
Maandagmorgen rustig aan. Even ontbijten met senfou, canned beef en black tea. Daarna het koffer uitgepakt. Ik zit wat verder van de Senegambia Strip af maar had wel zin om een eindje te lopen. Ik moest nog een databundel kopen voor mijn wifi en geld wisselen voor de huur. De wisselkoers is nog beter dan in mei, op het vliegveld een koers van 58 en in de Strip kreeg ik 59. Ik moet nog wel even wennen aan de temperatuur, al zo'n ruim 30 graden in de ochtend. Dat kan mooi op de eerste dag. Dinsdag ga ik voor de eerste keer naar onze medische post in Naneto Seyoni. Woensdagmorgen ga ik met een mede-bestuurslid naar Tanka Tanka Psychiatric Hospital en 's middags hebben wij een afspraak met iemand die ons in Gambia kan ondersteunen met onze werkzaamheden voor Tanka Tanka. De rest van de dagen heb ik nog niet gepland maar dat volgt snel genoeg uit de eerste afspraken die al staan.
Karafa gebeld om boodschappen te doen bij Marouns Supermaket. De grote ritten maakt ik samen met Yaya, de local ritten met Karafa. De meeste inkopen kan ik bij de local shops doen maar een aantal dingen moet ik bij de supermarkt halen. Meteen wat ingeslagen voor het eten van vandaag want ik heb geen zin om vanavond op de Strip te eten. Ik heb in Kololi Johannes de beschikking over een grote (gezamenlijke) keuken met alles er op en er aan. Alles meegenomen voor een eenvoudige bolognese (een beetje van mijzelf en een beetje uit een potje/zakje). Vanavond zal het lichtje niet zo laat uitgaan en ik wil morgen fris in de 4wheel zitten wanneer ik samen met Yaya en Yusupha naar Naneto Seyoni ga. Kortom het is weer mooi om hier te zijn, het is wel warm maar dat begint al te wennen!
Het eerste bezoek aan de Health Post van www.huisvanmarabout-gambia.nl en de Nursery School van www.buganala.nu. Yaya was mooi op tijd bij aan de gate in Kololi-Johannes. Rond 09.15 uur zaten wij in zijn 4wheel. Het was te merken dat Yaya weinig tourists had gehad want zijn auto had wel wat achterstallig onderhoud (weinig verdiend dus ook weinig geld voor onderhoud). De remmen gingen zwaar en traag, Yaya moet behoorlijk kracht zetten én op tijd remmen om een ongewenste intimiteit met een andere weggebruiker te voorkomen. Yaya wist dit overigens goed op te lossen elke keer, ik had geen enkele keer een schrikeffect vanwege een bijna-aanrijding. Een tweede belangrijk onderdeel dat niet werkte aan zijn 4wheel was de claxon. Dit is hier erg lastig want iedereen draait hier zo maar de weg op behalve wanneer een claxon horen, dan wachten ze even. De rit ging heen en terug prima, Yaya is een ervaren chauffeur. Het was druk op de weg dus het schoot in het begin niet zo op. Een paar weken geleden was in het nieuws dat er problemen waren met de brandstofvoorziening. Aan de drukte in het verkeer te zien was dit probleem nu voorbij. Of ze hadden een alternatief gevonden voor de brandstof maar de rokende en stinkende voertuigen op de weg ontkrachten deze stelling. Wat mij opviel dat er aan beide zijden van de weg een hele strook vrijgemaakt was. Yaya vertelde dat er vanaf het kruispunt bij het vliegveld tot aan Banjul een strook van 80 meter gebruikt gaat worden voor het verbreden van de weg. Een middenstrook met aan weerszijden drie rijbanen. Op bepaalde punten komt een fly-over en op een paar punten kun je de hoofdweg af. Overal staan al vrachtwagens met zand te wachten. En overal zijn al gebouwen weggebroken (sommige stonden en nog niet zo lang) om plaats te maken voor de hoofdweg. Zelfs in Old Yundum is het politiebureau weggevaagd (ik heb daar op een vroege zondagmorgen al eens gezeten toen ik met bekenden naar het strand wilde, maar ik reed zogenaamd in een voertuig zonder geldige toestemming; deze herinnering was bijna weggevaagd maar het wegvagen van het politiebureau bracht het toch weer een beetje terug). Een paar jaar geleden stond de verbreding van de weg ook al op het programma en waren er ook al zelfs sloopwerkzaamheden maar toen ging dat niet door, maar nu wel!
We hadden ons door eerste drukte heen geworsteld en waren toch mooi op tijd bij Yusupha in Busumbala. De weg door Brikama was hobbelig maar we kwamen er toch vrij snel doorheen. Na Brikama nog zo'n 15 minuten en toen rolden we het terrein van de school en de health post in Naneto Seyoni op. Het was een eerste korte en onaangekondigde bezoek. Eerst een gesprek met de staf van de school en wat leuke plaatjes gemaakt van de school en de kinderen. Volgende week ga ik weer terug naar de school voor verder overleg. Ook even een kort bezoek aan de health post. Het was spreekuur en de wachtkamer was overvol. Kort met onze verpleegkundige gesproken en ook volgende week kom ik hier terug voor verder overleg. De toiletten bij de health post zijn, op één schilderbeurt af en ook de waterleiding is aangelegd. Er is echter nog geen water omdat NAWEC (de Gambiaanse Vitens) niet leveren kan vanwege capaciteitsproblemen. We willen nu een pomp in de put hangen zodat de health post en de school toch water hebben. Dit ga ik volgende week met de aannemer bespreken. Het opgepompte water kan niet naar het NAWEC netwerk en levert NAWEC wél dan hoeft de pomp niet aan. Hier is bij de constructie al rekening mee gehouden. Ik ga met de aannemer volgende week ook praten over de volgende stap in de renovatie, het dak en de plafonds (mocht iemand nog willen doneren: www.geef.nl/nl/actie/ondersteun-de-renovatie-van-onze-medische-post-in-gambia; we kunnen de steun goed gebruiken). Het was erg positief om te zien dat de dorpsgemeenschap zelf met een gebouw aan het bouwen was in de buurt van de health post. Dit gebouw gaat straks dienen als kraamkamer zodat de vrouwen niet meer in hun hut hoeven te bevallen. Het dorp heeft dit initiatief getoond en zorgt ook voor de materialen en maakt zelf de blokken voor de bouw. Wij zijn erg blij met dit goede initiatief van de dorpsgemeenschap!
We hebben nog even gezellig nagepraat onder de mango-tree op het schoolplein en toen was het tijd om terug te gaan. Onderweg nog een lekkere watermeloen gescoord. Het watermeloenen-tijd nu en overal langs de weg liggen stapels met watermeloenen te wachten op iemand die daar zin in had. En ik had daar heel veel zin (moest elke keer wel aan de song van Harry Styles - Watermelon Sugar denken toen ik al die stapels langs de kant van de weg zag liggen. Schijnt dat deze song ook een andere betekenis heeft maar daar wil ik nu niet op ingaan, het ging mij alleen echt om de watermelon). Die avond had ik een afspraak met een mede-bestuurslid van Support Tanka Tanka. Zij is al een paar weken in Gambia en dinsdag gaan wij samen op pad naar Tanka Tanka Psychiatric Hospital. We hebben gegeten bij restaurant Three Chicks. Ik kende dit restaurant wél maar was hier nog nooit geweest. Ik ging altijd naar Yasmina maar dit restaurant zat al een poos dicht. In mei ben ik naar Paradiso geweest om te eten. Three Chicks was een aangename verrassing. Ik had een sizzler met seafood besteld. Je krijgt dan een gietijzeren pan vol met seafood en groenten en loeiheet. De pan sizzeld nog een hele poos wanneer deze al geserveerd is. Lekker gegeten en ik ben helemaal op de hoogte gebracht van de laatste ontwikkelingen voor het bezoek van dinsdag. Na het eten was het bedtijd en Karafa bracht mij weer terug naar mijn stekkie in Kololi Johannes.
De volgende morgen al weer op tijd in de veren want het bezoek aan Tanka Tanka stond op het programma. Ik was er in mei ook geweest en was erg benieuwd naar de ontwikkelingen ter plekke. Het viel mee met de drukte op de weg dit keer en redelijk vlot waren we in Tanka Tanka Psychiatric Hospital in Sukuta. Even kort met de manager gesproken en daarna weer een rondleiding op het terrein. In mei moest de renovatie van de traditonal kitchen nog beginnen dus was ik erg benieuwd naar de vorderingen. De traditional kitchen was zo goed als af. Er was ook nog een wens om op gas te kunnen koken. Een sponsor had voor middelen gezorgd en dus zouden we die dag ook naar het bedrijf gaan die het gas plus installatie verzorgd. Zij doen dit ook voor het centrale hospital in Banjul, waar Tanka Tanka onder valt dus was het een logische stap om naar dit bedrijf te gaan. We waren vroeg klaar met de rondleiding dus meteen in de taxi van Karafa en op weg naar Banjul, de head office van het bedrijf. De manager ging ook met ons mee voor de ondertekening van het contract. Ik had verwacht dat Karafa weer terug naar Brusubi zou gaan en via de highway langs het stadium van Bakau naar het bedrijf zou rijden. Maar Karafa ging de andere kant uit over Sukuta en Serekunda. Dit is altijd een behoorlijk drukke weh met veel opstoppingen en chaos en ook dit keer was dit niet anders. Maar gelukkig waren wij op tijd bij het bedrijf. Het bedrijf heet Atlas en is een Zwitsers-Gambiaans bedrijf. Voorheen heette dit bedrijf Galp maar in 2016 heeft Atlas de handel overgenomen. Ze hebben o.a. petrol stations en verkopen gas. Een goed gesprek gehad met de manager van Atlas. Omdat het voor Tanka Tanka is doen zij de installatie gratis en krijgen we 50% korting op de initiële aanschaf van de gasflessen. Atlas wil Tanka Tanka hiermee een zet in de rug geven én ook het koken op gas bevorderen. Brandhout en charcoal wordt steeds schaarser en duurder en is het is natuurlijk niet erg milieuvriendelijk om op hout te koken (ontbossingsprobleem). Tanka Tanka beschikt nog over 2 oude gasbranders, die op dit moment gereviseerd worden. De manager van Atlas gaf ons een adres van een bedrijf waar ze nieuwe duurzame branders maken. We zijn daar wezen kijken, mochten de oude branders ooit vervangen moeten worden, dan hebben we een goed adres. Voldaan reden we weer terug naar Tanka Tanka. Ik had Karafa gevraagd om via het stadium in Bakau terug te rijden omdat dit sneller en minder druk zou zijn. We zaten nog geen honderd meter op die weg en stonden daar ook vast (goed idee via Bakau? Hmmm!!) Maar gelukkig duurde de opstopping niet zo lang en waren redelijk vlot weer op Tanka Tanka.
Die middag hadden we een afspraak in Brusubi bij Support Activists Foundation (SAF). Dit is een organisatie van vrijwilligers die hulp biedt aan mensen met mental problems. Ze hebben een trainingsprogramma voor hun vrijwilligers en werken met coördinatoren in het land die de vrijwilligers begeleiden. De vrijwilligers bezoeken de plaatsen in het land waar mensen wonen met mental problems. Zij brengen dat in kaart en rapporteren dat hun coördinator. De coördinator verzamelt deze rapporten en stuurt deze weer door naar de centrale organisatie. Zo probeert de organisatie de mental problems in kaart te brengen en probeert hierbij te ondersteunen. Daarnaast werkt de organisatie aan de acceptatie van mental problems in de Gambiaane maatschappij. Dit doen ze o.a. door belangenbehartiging, ondersteuning en voorlichting. Komende zaterdag houden zij een voorlichting op een grote school. Wanneer de jeugd al meegenomen wordt in het acceptatieproces zal dit proces versnellen en een goede basis hebben. Wij zijn zaterdag uitgenodigd voor deze voorlichtingsbijeenkomst en natuurlijk gaan we er naar toe. Was een mooi gesprek met een enthousiaste en bevlogen met een hart voor mensen met mental problems. We (Support Tanka Tanka) gaan bekijken hoe we samen kunnen werken in de toekomst. We kwamen al heel voldaan terug van Atlas i.v.m. het koken op gas en dit gesprek in Brusubi van SAF maakte onze dag helemaal compleet. Tijd om naar huis te gaan en een koude, verfrissende douche te nemen (het is nog steeds bloedheet) en bij te tanken met een siësta.
Uitgerust, opgefrist en verkwikt liep ik die avond naar Senegambia om te gaan eten. Mijn vaste stekkie Yasmina is niet meer, vrijdag gaat een opvolger daar verder. Paradiso is ook heel goed. Maar toen ik daar eenmaal aankwam hingen ze daar met de benen uit. Er was nog wel ergens een plekje maar ik hou niet zo van die drukke massa's, zeker niet wanneer ik even rustig wil gaan eten. Op de hoek bij de craftmarket zat een nieuw restaurant, Figaro's restaurant & pizza. Zag er wel goed uit dus ik ben daar gaan zitten. Het restaurant was redelijk bezet maar niet te druk. Er was nog een mooie plek vrij. Aan de ingang van het restaurant stonden 2 dames klanten vanaf de straat het restaurant binnen te praten. In eerste instantie had ik nee gezegd omdat ik naar Paradiso wilde maar toen deze vol zat, ben ik terug gelopen en heb mij toch door deze dames laten verleiden om bij Figaro's te gaan eten. En daar heb ik geen spijt van gehad. Het eten was erg goed, moest alleen vrij lang wachten maar dat vond ik op dat moment niet erg. Je kon merken dat dit restaurant nog een beetje 'in moest draaien'. Ze waren uiterst vriendelijk en behulpzaam en het belangrijkste van alles: het eten was goed. Toen ik door één van de dames naar mijn tafel geleid werd, bestelde ik mijn vaste recept Single Bacardi-Coke with Ice. Al vrij snel kwam de kaart en werd de bestelling opgenomen. Wederom iets met seafood en een ratatouillesaus. Toen begon het wachten zoals ik al zei maar dat was niet vervelend daar. Midden in het restaurant zat een man achter een overjarig Hammondorgel. Hij deed ontzettend zijn best om de aanwezige gasten te vermaken. Mocht hij meedoen aan de Voice of Holland dan zou er geen enkele stoel draaien. Misschien eentje om te zien wat er nu eigenlijk op het podium aan de hand was om daarna snel weer terug te draaien. Je hebt wel eens van die muziekspelletjes op de radio waarbij ze songs in een ander ritme of andere snelheid afdraaien. De luisteraar moet dan raden welke song het eigenlijk is. Daar leek het optreden van de artiest in Figaro's die avond ook op. Bij elk nieuw nummer liet hij zijn Hammondorgel de voorprogrammeerde versie van de song alvast inzetten om daarna met eigen improvisatie de zang en aanvullend toetsenwerk toe te voegen. Hij deed het met een ongekend enthousiasme en dat maakte alles goed. Het duurde lang voordat mijn eten kwam maar ik heb mij geen moment verveeld.
Donderdag in en om mijn house in Kololi Johannes wat mensen opgezocht. Kennissen die ik al een poos niet meer gezien heb. Mensen die hier veel voor ons betekenen wanneer ik weer in Nederland ben. Veel socializen, netwerken en informatie opdoen welke ik straks in Nederland weer goed kan gebruiken. Die avond zou ik bij Chosaan gaan eten want een kennis van mij werkt daar. Ik was wat aan de late kant want mijn ventilator op mijn kamer deed het niet meer en de elektricien zou komen. Die kwam ook ware het pas om 19.00 uur. Maar met een minimumtemperatuur s 'nachts van zo'n 27 graden kon ik deze toch echt niet missen. Er was iets mis met de bedrading maar dat was met een uurtje opgelost. Rond 20.30 uur kwam ik aan bij Chosaan maar toen er helemaal niemand te eten. Vond ik niet zo gezellig dus liep ik terug naar Figaro's welke inmiddels ook bijna vol zat (nog één plek ergens in een duister hoekje) maar gelukkig Paradiso had nog een mooi plekje vrij. Toen ik daareven zat zag ik verderop twee goede kennissen uit Lobith zitten. Ik had hen al een hele poos niet meer gezien dus mooi bijgepraat. Naast het lekkere eten (shrimps in curry) was het ook weer een gezellige avond.
Vandaag ben ik aan het plannen geweest voor volgende week en met succes. Voor zaterdag stond al de voorlichting de school m.b.t. mental health. Zondag wordt het lustrum gevierd van de Verenigde Stichtingen Gambia in Tanjeh. Maandag heb ik een voortgangsgesprek over eventueel een plantage met Moringabomen voor de inwoners, woensdagmiddag een gesprek met de verpleegkundige over de gang van zaken in de health post in Naneto Seyoni, vrijdag een gesprek met de aannemer over de waterleiding en de renovatie van de health post in Naneto Seyoni en zaterdag ga ik naar het Nederlands consulaat in Brusubi voor een gesprek. De dinsdag en de donderdag heb ik nog open voor een gesprek met de dorpsraad en VDC van Naneto Seyoni en een gesprek over een doorstart van het traditonal mental home in Gunjur.
Op het moment dat ik aan het tikken ben is voor de zoveelste keer de stroom uitgevallen. NAWEC (de Gambiaanse Vattenfall) laat het heel vaak afweten. Gelukkig beschikt mijn appartement over een generator die s 'avonds aangezet wordt. Het ding maakt een behoorlijk kabaal maar wanneer ik wil gaan slapen gaat ie uit. En ik ben natuurlijk erg blij dat er dan stroom is en ik al mijn apparaten op kan laden. Op het nachtkastje naast mijn bed is het een wirwar van draden en stekkers die permanent ingeplugd zijn. The Gambian Experience en het is mooi om weer hier te zijn. Ik las vandaag berichten dat alle vlucht van en naar Zuid Afrika (en Zuidelijk Afrika) niet meer toegestaan zijn vanwege de uitbraak van een COVID-variant. Gelukkig is het hier heel rustig. Ik las ook dat Nederland afstevent op zwaardere maatregelen. Dat is hier gelukkig (nog) niet nodig. Ik ga vanavond eten bij de opvolger van Yasmina. Ik was het eigenlijk niet van plan totdat ik vanmiddag de gastheer van Yasmina in het nieuwe restaurant zag lopen. Hij was gevraagd om bij de opening te helpen en zou er vanavond ook zijn. Toch nieuwsgierig wat de nieuwe uitbater van mijn oude stekkie gemaakt heeft!
Eerder die week hadden wij een afspraak met Support Activists Foundation (SAF) in Brusubi. Dit is een organisatie van vrijwilligers die hulp biedt aan mensen met mental problems. Zij willen de bekendheid met mental problems ook vergroten en begint hiermee al bij de jeugd. Zaterdag was een bijeenkomst gepland op de Sheikh Hamman Secondary Senior School in Old Yundum bij het vliegveld en wij waren ook uitgenodigd. Ik wist de school wel te plaatsen, wanneer je vanaf het vliegveld de afslag richting Brusubi/Kololi pakt dan zie je op de hoek van die kruising vaak heel veel schoolkinderen gekleed in een fel blauw gewaad met een witte sluier. Dit zijn de leerlingen van deze school. Het is een vrij grote school met meer dan duizend leerlingen. Veel meisjes maar ook een aantal jongens. De klassen lopen van grade 10 t/m 12. Hierna gaan de studenten naar Gambia College, Gambian University of andere vervolgopleidingen. We waren mooi op tijd op de school en konden rustig even rond kijken. De guard kwam in eerste instantie wat argwanend naar ons toe en vroeg wat wij kwamen doen. Hij was niet op de hoogte van de bijeenkomst. Hij deed zijn werk goed en toen hij op de hoogte was mochten wij het terrein op. De guard vertelde dat het te vaak gebeurde dat mensen zo maar onaangekondigd het schoolterrein opliepen. Nogmaals de guard deed zijn werk goed. De mensen van Support Activists Foundation (SAF) waren ook al aanwezig. Het lokaal werd ingericht en langzaam maar zeker liep het lokaal vol. Een delegatie van zo'n 25 studenten waren aanwezig bij de presentatie. Tijdens de presentatie waren de studenten druk aan het schrijven. Achteraf bleek dat de studenten naar aanleiding van deze voorlichting, zelf ook moesten presenteren aan hun eigen klassen. Een hele goede opzet. De presentatie begon met een soort teambuilding-song over dat iedereen mee doet in de samenleving. De studenten waren erg enthousiast. Stapgewijs werden de studenten geïnformeerd over mental health en mental problems. De interactie tussen de SAF en de studenten was erg goed. Aan de studenten werden diverse vragen gesteld en daarover werd gediscussieerd: wat is mental health, wat zijn mental problems, waardoor ontstaan mental problems etc. We hebben niet het hele programma meegemaakt. Op een gegeven moment hebben wij afscheid genomen met een korte toespraak waarin wij onze waardering uitten over de werkwijze van SAF én over de betrokkenheid en openheid van de studenten. De jeugd heeft de toekomst, zeker in de aanpak én acceptatie van mental problems. Voldaan reden we weer terug naar huis. Die avond ben ik voor de 2e keer naar mijn vernieuwde stam-restaurant Yasmina geweest. Het eten is goed (de prijzen nu ook, waren altijd redelijk maar nu liggen ze een stuk hoger), het personeel is hetzelfde gebleven en nog steeds even vriendelijk. Maar ik mis de sfeer. Er zit nu een spierwit kunststof plan boven het terras met spots erin. Hier en daar wat ventilatoren en dat is de enige aankleding. Het terras heeft nieuwe, spierwitte tegels. Komt allemaal een beetje kil en klinisch over, alsof je in een ziekenhuis of slagerij bent. Morgen ga ik weer naar Figaro's, het nieuwe restaurant naast de craftmarket op de Strip.
Op zondag werd het 5-jarig bestaan gevierd van de Verenigde Stichtingen Gambia, een vereniging waar veel Nederlandstalige stichtingen die in Gambia actief zijn, lid van zijn. De VSG is hét platform voor particulieren en stichtingen die samen met de inwoners van The Gambia een steentje bij willen dragen aan de ontwikkeling van het land (bron: www.vsgambia.com). Buganala en Support Tanka Tanka waren hier al lid van en vanaf dit jaar is ook Huis van Marabout lid van dit platform. Nu ik toch in Gambia was, vond ik het leuk om bij deze happening aanwezig te zijn. Daarnaast heb ik ook belangstelling voor een bestuursfunctie binnen deze organisatie dus volop redenen om op weg te gaan naar het Youth and Community Center in Tanji. Rond 17.00 uur zou het allemaal beginnen en rond 16.45 uur nam ik plaats op mijn stoel, na eerst kennis gemaakt te hebben met de voorzitter van de VSG. Het programma begon met een opening door de Imam en van de priester. Vervolgens opende de voorzitter de avond en vonden afwisselend toespraken en culturele evenementen plaats zoals een djembé groep, een toneelstuk over ontwikkeling en een dans/happening met de Kumpo. Ik kon helaas niet de hele avond aanwezig zijn, ik had nog een andere afspraak staan. Rond 20.00 uur reed ik met Karafa weer terug naar huis. Al snel stonden wij vast in een enorme mensenmassa. Het is verkiezingstijd en de kandidaten zijn op tour door het land. De huidige president zou in het kader van de verkiezingen en bezoek brengen maar had schijnbaar op het laatste moment besloten om toch ergens anders naar toe te gaan. Blijkbaar wist dit bijna niemand want langs de kant van de weg stonden drommen met mensen en ook de weg was bijna geheel geblokkeerd met voertuigen. Geheel vakkundig laveerde Karafa zijn taxi langs en om alle obstakels heen en een half uurtje later zaten wij op highway richting home. Na een paar minuten stopte Karafa omdat hij wat achter uit de auto moest halen. Een paar minuten en kilometers laten wist hij niet meer waar zijn telefoon was. Ik belde hem maar geen ringtone. Langzaam terug naar de plek van de vorige stop. En blijven bellen. Totdat er een auto stopte. De chauffeur opende het raam en vroeg: Is this your phone? De telefoon was uit de broekzak van Karafa gevallen bij de stop en deze chauffeur was zo vriendelijk en eerlijk om de telefoon terug te geven. This is your lucky day zei ik tegen Karafa. En daar was hij het helemaal mee eens! Zoals gepland ging ik die avond naar Figaro's restaurant voor een heerlijk maar vooral sfeervol diner. Het nieuwe restaurant is een beetje in mediterrane sfeer aangekleed en doet daarom heel gezellig aan. Het menu is gevarieerd en tegen een redelijke prijs. Kwalitatief is het eten ook erg goed, genieten dus!
In mei had ik onderzocht of het mogelijk was om een plantage met Moringa-bomen te starten. De zaden en de bladeren van de Moringa-boom hebben een voedzame en heilzame werking. Ik had dit besproken met een kennis uit Naneto Seyoni die zijn eigen tree-nursery heeft. In juni kwam hij met een plan. Dit was een goed plan maar te grootschalig voor ons. Ons idee was om op het terrein van de school een plantage met deze bomen aan te leggen. De dorpsbewoners onderhouden de bomen en oogsten straks ook de zaden en de bladeren, alles ten behoeve van het dorp. Een eventuele extra opbrengst kan verkocht worden om een extra inkomen te kunnen krijgen. Maandag had ik een tweede gesprek hierover. Uitgelegd wat onze bedoeling was. Het plan is goed maar te groot. Mijn kennis vroeg nog wel of er in Nederland fondsen zijn die zijn grote plan kunnen ondersteunen. Hij maakt zich ook sterk tegen de voortgaande ontbossing. Ik heb beloofd om daar onderzoek naar te doen en dat het plan in kleine vorm op het terrein van de medische post uitgevoerd gaat worden. Ik moet hierover nog wél overleggen met de Alkalo en het dorpscommittee. Als zij instemmen wordt er een concreet plan gemaakt. Het gesprek duurde minder lang dan ik verwacht had en ik was al op de Strip. Mooi nog even tijd voor een lekker strandwandeling want ik had nog geen strand gezien. Daarna even lunchen bij mijn favoriete strandtent op Bijilo Beach, Swiss Tavern. Het strand opgelopen en naar een uurtje lopen vond ik het genoeg en nu terug voor de lunch. Toen ik aankwam bij Swiss Tavern bleek dat het niet meer Swiss Tavern was maar dat nu de naam Chosaan op de gevel prijkte. De zitjes waren nog hetzelfde en de lunch was weer erg goed. Vanaf Chosaan ben ik al lopende zo op de Strip en zo weer thuis. Time for a cool shower and a long siësta!
Dinsdag wat meer in en om het huis geweest. Wat mensen op bezoek gehad, kennissen vanuit het project en ook bevriende kennissen. Daarnaast wat paperwork gedaan. Lekker rustig dagje met afsluitend een diner in Sea Shell restaurant in Kerr Serign. Het is een restaurant van een Marokkaanse eigenaresse. Ik was hier nog nooit geweest. Het was de laatste avond in Gambia mijn medebestuurslid van Support Tanka Tanka en op haar advies zijn we bij Sea Shell gaan eten. Weer een mooi restaurant ontdekt. Een fijne kaart met allemaal mooie gerechten én veel aandacht voor de opmaak van de borden. Ik had een tonijnsteak besteld. Deze was medium gebakken en lag op een bedje van groenten met daarom heen een salsa van verschillende (andere) groenten. Het was perfect gekruid en de opmaak erg goed. Fijn gegeten en zeker nog een keer terug. Die avond op tijd naar bed want na deze rustige dag, de volgende dag weer aan de bak.
Woensdag weer naar de medische post in Naneto Seyoni. Ik kwam daar aan na het spreekuur dus de verpleegkundige had nu alle tijd om te overleggen. Wij krijgen maandelijks een rapport van de verpleegkundige over alle patiënten die hij gezien heeft. Hij moet dit ook aan de overheid rapporten. Zijn rapporten verwerk ik in een excel-overzicht en genereer van daar uit een aantal grafieken die op de website geplaatst worden. Op deze wijze is voor iedereen transparant wat er allemaal gebeurt in de medische post én is duidelijk wat de noodzaak van de medische post is. Ik had dit nog nooit aan de verpleegkundige laten zien. Dus mijn laptop en mobiele WIFI mee. gelukkig had ik bereik met mijn WIFI. Dit is niet altijd het geval. Samen hebben we de rapportages doorgenomen en gekeken naar de verwerking van zijn rapporten op de website (www.huisvanmarabout-gambia.com/statistieken-2021). Daarnaast nog wat andere zaken besproken zoals de voorraad medicijnen.
De bouw van de toiletten en de aanleg van de waterleiding bij de medische post is nu afgerond. Er is nog geen water omdat NAWEC niet kan leveren. Er is een optie met een pomp in de put maar daar is elektriciteit voor nodig. Dit, en ook andere zaken, ga ik vrijdag met de aannemer bespreken.
Het dorp is uit eigen initiatief en met eigen middelen met de bouw van een kraamkamer begonnen. De fundering is al uit gegraven en een stapel blokken zijn al gemaakt. Er komt een kraamkamer, een kamer om bij te komen en een douche/toilet. Wanneer het kraamgebouw gereed is zullen er ook meer patiënten verblijven in de patiëntenkamer van de medische post. De indeling zal t.z.t. aangepast worden zodat de medische post hierin kan ondersteunen. Als laatste vandaag een gesprek met een delegatie van de dorpsvertegenwoordigers. In mei hadden wij een eerste aanzet gemaakt tot en lokaal bestuur die ook verantwoordelijk is voor de medische post. In het gesprek hebben wij dit verder uitgewerkt en een aantal discussiepunten uitgezet. De dorpsraad gaat dit nu onderling bespreken en koppelt dit terug, wordt vervolgd. Het was weer de drukke, volle dag maar wel een mooie dag.
De dagen en weken vliegen hier voorbij. Nog een paar opdrachten en ik pak mijn koffer al weer in. Het is echter nog niet zo ver! Eerst nog het gesprek met de aannemer. De eerste fase van de renovatie is afgerond, de bouw van de toiletten en de aanleg van de waterleiding. De volgende, zeer noodzakelijke fase is vernieuwen van het dak en de plafonds. Deze dateren nog van de eerste bouw in 2004. Het dak is lek en dus ook de plafonds zijn niet goed meer. We hebben al wat geld ingezameld. We wachten nog op de beslissing van een grotere sponsor en kunnen natuurlijk nog altijd geld gebruiken: www.geef.nl/nl/actie/ondersteun-de-renovatie-van-onze-medische-post-in-gambia.
Ook nog even gesproken over de waterleiding. Zoals gezegd kan NAWEC niet leveren maar de medische post zit wel dringend verlegen om water. Een pomp in de put is de oplossing maar de pomp heeft stroom nodig. Gelukkig staat er nu stroom op de palen die door het dorp heen lopen. We gaan de aansluiting aanvragen voor de medische post. Er moet dan een aanvraag voor aansluiting van de stroom aan gevraagd en betaald worden bij NAWEC. De aannemer gaat de aansluiting voorbereiden zodat de installateur van NAWEC de aansluiting kan doen. De put ligt een eind van de medische post af maar dat is geen probleem. De aannemer legt een grondkabel van de medische post naar de put zodat de pomp stroom heeft, Het wordt gecombineerd met een voorraadbassin op hoogte zodat de pomp niet continue hoeft te draaien en er ook water is wanneer de stroom uitvalt. In geval van langdurige stroomuitval wordt er ook nagedacht over mogelijkheden. De aannemer gaat dit uitwerken, de voorbereiding voor de aansluiting op het elektriciteitsnetwerk van NAWEC gaat in ieder geval z.s.m. plaatsvinden en daarna de aansluiting. Die middag nog even voor Tanka Tanka op pad geweest om medicijnen te kopen. Eerst naar Tanka Tanka voor het recept van de manager. De hoeveelheden konden nog niet aangegeven worden omdat de prijzen niet bekend waren. Op weg naar de apotheek in London Corner Serekunda. Het is bomvol op deze weg, geduld is nu een schone zaak. Toen ik éénmaal in de apotheek was, werd er moeilijk gedaan omdat de hoeveelheden er niet bij stonden. Uitgelegd dat dit altijd zo gebeurde en dat de manager van Tanka Tanka het recept ondertekend had. Maar dat mocht niet baten. De manager van Tanka Tanka gebeld, hij sprak met de apotheker en ook hij kreeg nul op zijn rekest. Ik moest terug naar Tanka Tanka om een nieuw recept te halen, met aantallen. We reden terug en de weg was weer bomvol. Ik zat in de buurt van mijn huis en vroeg Karafa om mij thuis af te zetten. Ondertussen de manager van Tanka Tanka gebeld om te vertellen dat ik niet terug kwam. De apotheker had tegen de manager gezegd dat hij zelf de medicijnen moest afhalen. Dus stel dat ik en nieuw recept had gehaald, had ik de medicijnen nog niet meegekregen. Dat had de apotheker mij niet gezegd, blij dat ik even met manager had gebeld. Ik had nog wel steeds het geld maar dat geef ik de volgende dag af in Kerr Serign.
Vandaag is het election day is Gambia, er wordt een nieuwe president gekozen. Er zijn een 6-tal kandidaten met als favorieten, zittend president Barrow en zijn opponent Darboe. Er werd mij geadviseerd om zoveel mogelijk binnen te blijven maar het is erg rustig op straat. Voor mij is het vandaag ook election day althans de voorbereiding hierop want ik heb mij aangemeld als kandidaat-bestuurslid voor de Verenigde Stichtingen Gambia (VSG). In Brusubi op het Nederlands Consulaat heb ik een kennismakingsgesprek met een aantal bestuursleden en de honorair consul. Het was een leuk en prettig gesprek waarbij we onderling ervaringen, verwachting en ideeën uitgewisseld hebben. Er zijn nog meer kandidaten. Het bestuur doet een voordracht aan de algemene ledenvergadering op 31 januari 2022 en daar wordt beslist wie zitting mag nemen in het bestuur. Even afwachten dus, was een leuk gesprek. Het Nederlands Consulaat in Brusubi zit niet ver van het polling station (stembureau) waar Yaya moet stemmen. Yaya wilde alvast gaan stemmen mits er geen lange rij stond. En natuurlijk stond er een lange rij. Ik was even meegelopen omdat ik nieuwsgierig was hoe het stemmen hier in zijn werk ging. Vanwege de lange rij was er niet meer te zien dan veel mensen die opgesteld stonden voor de deur en geduldig wachtten op hun beurt. Ik wilde nog wat foto's maken maar dat leek mij niet zo verstandig omdat dat rond de verkiezingen wat gevoelig kan liggen. Na wat leuke gesprekken met mensen in de stem-rij zijn we toch maar terug gegaan. Yaya wilde niet langer wachten en zou die middag teruggaan. Nog wat boodschappen gedaan voor de lunch en toen weer naar huis. Er is mij geadviseerd om veel binnen te blijven vanwege de verkiezingen maar het is erg rustig op de weg. Ga straks nog even lekkere een strandwandeling maken en vanavond dinner at Figaro's. Vanavond wordt de uitslag van de verkiezingen bekend en dan kan het wel wat onrustig worden. Ik neem daarom vanavond op weg naar Figaro's een taxi. Normaal gesproken loop ik de heenweg, het is zo'n 20 minuten lopen. Later op de avond ga ik met de taxi terug omdat het dan wat minder veilig kan zijn.
Zondag een rustige dag met vooral een strandwandeling en mijn koffer inpakken. Om 17.30 uur wordt ik naar het vliegveld gebracht. Normaal gesproken is dat ca. 30 minuten rijden maar het is abnormaal druk op de weg. Ik vlieg pas om 22.00 uur maar vanwege alle extra controles moet ik er al om 19.00 uur zijn. Wanneer de vlucht op tijd vertrekt, ben ik maandagmorgen rond 08.00 uur op Schiphol. De vertrektijd is afhankelijk van de aankomst vanuit Nederland die avond. Toen ik op de 21e aankwam, had ik zo'n 2 uur vertraging. De vlucht gaat via Kaap Verdië. Vanuit hier is dat 1,5 uur vliegen, uurtje aan de grond om passagiers in en uit te laten stappen en daarna nog zo'n 6,5 uur vliegen naar Schiphol. En als de NS een beetje meewerkt ben ik tussen 12.00 en 14.00 uur weer thuis!