Mei 2018

Its a long way home . . . . .

Afgelopen februari zijn we met het hele gezin naar Gambia geweest. Het was een leuke en gezellige reis. Vooral leuk om met z'n allen rond te trekken in langs alle mooie plekken in Gambia en natuurlijk ook de projecten. In die periode even kort gesproken met een aantal nieuwe mensen in het project en voor de rest lekker vakantie gehouden. Tijdens deze reis waren mij een aantal zaken opgevallen in het project, die aandacht nodig hadden. Dit komt later!

En later is nu aangebroken. Half maart een ticket geboekt voor 8 mei. Er staat redelijk veel op het programma. We hebben de medische post van Naneto Seyoni opgenomen in onze stichting. Hier moet nog het een en ander voor gebeuren, o.a. de officiële registratie bij de overheid. In het mental home liepen de zaken niet echt naar tevredenheid toen we er in februari waren. Heb toen al wat acties uitgezet voor een (zoals wij het in het Nederland noemen) verbetertraject. Toen ook al aangekondigd dat ik in mei terug zou komen en dat er op een groot aantal punten blijvende verbeteringen zichtbaar moesten zijn. Vorig jaar maart is de Marabout Ebou weggegaan vanwege interne familieproblemen en halfbroer Ousman heeft het overgenomen. Sindsdien zijn de activiteiten teruggelopen terwijl Ebou altijd het mental home perfect runde. Zoals gezegd in februari is hierover gesproken en de eerste verbeteringen zijn alweer zichtbaar. Vorige week ontving ik via onze coördinator Yusupha een aantal foto's van de groentetuin. De tuin wordt weer volop bewerkt terwijl in februari deze nog helemaal braak lag. Een 1e stap in de goede richting, de rest zie ik komende 2 weken. Ook voor het mental home loopt nu dce procedure voor registratie bij de overheid. Beide registratieprocedures lopen een beetje stroef dus daar wil ik mij ook wat meer mee gaan bemoeien.

Daarnaast hebben we via de scholenstichting (www.buganala.nu) het schooltje van Naneto Seyoni overgenomen. Naast het (ver)bouwtraject lopen er nog meer zaken zoals de M.O.U (Memory Of Understanding), een overeenkomst tussen de stichting en het schooltje/dorp over de wederzijdse verplichtingen ten aanzien van de samenwerking. Komende tijd zijn er meerdere medebestuursleden van Buganala in Gambia. Op 22 mei as. wordt de M.O.U. ondertekend in Naneto Seyoni.

En natuurlijk ook weer op pad voor Kumpara Art & Design (www.kumpara-artdesign.com) en Galerie Arte 8 (www.galerie-arte8.com) om inkopen te doen. Laatste tijd goede zaken gedaan in Nederland dus de voorraad moet aangevuld worden en uitgebreid met wat ik zoal tegenkom. Heb straks een aantal goedlopende markten en in oktober hou ik een presentatie over het werk van de stichting en heb daar ook een verkoopkraam. Dan moet het assortiment aantrekkelijk zijn!

Dinsdagmorgen al wat eerder dan gepland naar Schiphol. Het was vroeg op de morgen al druk op de weg, op diverse plaatsen. En dat bleek ook wel, na Utrecht langzaam rijden i.v.m. werkzaamheden en kort voor Schiphol nog een keer. Mooi op tijd de koffers afgegeven aan de balie. Ik had dit keer extra kilo's bijgeboekt want ik had een paar weken geleden een aantal dozen met verband, pleisters en andere nuttige middelen gekregen voor onze medische post in Seyoni. Op één doos na kon alles mee, de laatste doos gaat de volgende keer mee.

Ook de check-up en de paspoortcontrole verliepen soepel ondanks dat het erg druk was. Gelukkig nu geen (stroom)storingen zoals vorige week toen alles plat lag op Schiphol. Keurig op tijd 'hing' ik in de lucht richting de tussenstop op Kaap Verdië.

Het loopt al wel aardig richting Low Season in Gambia dus het aantal vluchten is beperkt. Corendon vliegt tot november helemaal niet meer en TUI alleen maar op dinsdag en vrijdag. En dan met een stop op de heenreis op Kaap Verdië. Dit betekent zo'n 2 tot 3 uur extra reistijd. Daar was ik op ingesteld dus zitten, ogen dicht en de (reis)tijd rustig ondergaan. Ik zat op mijn vaste plaatsje bij het raam aan de nooduitgang. De stoel naast mij bleef leeg en de buurman en ik keken elkaar hoopvol aan met dezelfde gedachte: hopelijk blijft de middelste stoel leeg. Dit was ook zo toen het sein 'boarding complete' gegeven werd. Iemand die wél ingecheckt was kwam niet op dagen en was spoorloos. Zijn bagage werd er uit gehaald en de stoel bleef leeg. Maar helaas niet lang. Achter in het vliegtuig zaten twee mannen met een fors postuur naast elkaar. Eén van hen werd tussen ons ingezet, nu zaten wij wat minder riant. Ik was er niet blij mee maar er kon niets aan veranderd worden. Mijn buurman was er nog minder blij mee en liet dit duidelijk merken, ook toen onze tussen-buurman er al zat. De purser werd er zelfs bijgeroepen en in erg heldere en directe taal maakte mij gangpad-buurman duidelijk aan de purser waarom hij niet blij was met de tussen-buurman, terwijl de tussen-buurman er bij zat. Ik was natuurlijk ook niet blij maar mijn tussen-buurman kon hier ook niets aan doen én de situatie zou toch niet veranderen. Mijn gangpad-buurman bleef lang hierover doorgaan en uiteindelijk staakte de discussie tussen hem en de purser. Mijn tussen-buurman vond de situatie natuurlijk erg vervelend en deed zijn best om zo goed mogelijk te zitten zodat wij, drie-op-een-rij de reis prettig konden vervolgen. Gedurende de reis werd er over en weer gepraat tussen gangpad-buurman en tussen-buurman en de sfeer werd wat gemoedelijker tussen hen beiden. Ik had ondertussen mijn ogen gesloten en het lukte zomaar om een poosje te slapen. Mijn vliegtuigdutje werd een paar keer ruw onderbroken door de stem van de purser die via de intercom wat mededelingen deed over de service aan boord. Zo verliepen de 1e 3,5 uur van de vlucht vrij snel. Ook de rest van de vlucht ging vlug, een uur voor het schema van 2300 uur Gambian Time landden wij op Banjul Airport. Ik werd bij de gate al opgewacht door Yusupha en Yaya. Koffers waren er gelijk en ook de controle verliep vlekkeloos. Nog even checken hoeveel credit er op mijn Gambiaanse smartphone staat. Dat bleek nog erg veel te zijn. In februari tijdens de familie-reis werd mijn Gambiaanse smartphone gebruikt als hotspot voor alle (6) Nederlandse smartphones. Dan heb je wat meer credit nodig. Schijnbaar had ik vlak voor vertrek in februari er nog een verse hoeveelheid credit opgezet. Dit blijft altijd geldig dus hoefde ik bij aankomst geen credit bij te boeken.

Yusupha had die avond dienst bij de firebrigade op de het vliegveld. Dit betekent dus dat hij woensdag en donderdag vrij is. Woensdag komt hij net uit zijn nachtshift en ik wil op woensdag een beetje acclimatiseren. Dus afgesproken om donderdag voor het eerst naar het mental home in Busura te gaan én naar de medische post in Naneto Seyoni. Ook nog even naar de grote medische post in Darsilami. De verpleegkundige van die post werkt aan de erkenning van het mental home en onze medische post. Het loopt al enige tijd maar de voortgang is beperkt. Wil met hem overleggen waar de knelpunten liggen en wat ik er zelf aan kan doen, nu ik er toch ben.

Vanavond voor het eerst eten op de Senegambia Strip. Bij aankomst gisteren waren er nog wel wat restaurantjes open maar ik had geen zin om lang op de Strip te blijven. Ik was dinsdag om 11.00 uur de deur uitgegaan en arriveerde rond 01.00 woensdagmorgen (NL-tijd) op de Strip. Snel wat boodschappen gedaan en op naar mijn appartement in Senghore Kunda Kololi. Ik had wat pakjes noodles meegenomen en flessen water gekocht. Is ook erg lekker mits er gas in de bottle zit om het op te warmen. Was helaas niet het geval dus over op plan B: de boterhammen die ik nog over had van de reis. Waren ook nog lekker. Koffer uitpakken doe ik morgen, een frisse douche en dan onder de 'wol'. Die nacht niet zo veel geslapen omdat ik in het vliegtuig ook al even vertrokken was. Dus was ik al vroeg met mijn koffers aan het uitpakken en mijn appartement een beetje eigen gemaakt. Op naar de local shop voor senfou, canned beef and butter for breakfast. Kon nog geen thee maken maar met een glas cola lukt het ook wel voor een keer. Mijn gasfles zal spoedig vervangen worden. Het is al lekker luxe om op het terras van het appartement te ontbijten met een heerlijk temperatuurtje en een zonnetje.

Vandaag een beetje rond gaan om boodschappen te doen, afspraken in te plannen voor de komende periode en misschien een lekkere strandwandeling aan het eind van de dag. Vanavond een dinner-meeting met mede-Buganala bestuurslid Cees. Hij is hier al een paar weken en vertrekt over enkele dagen. Even bijpraten over de stand van zaken m.b.t. de scholen.

Its good to be back in The Smiling Coast of Africa!

First day on the road . . . .

Woensdagavond gegeten bij mijn vaste stek Yasminas op de hoek van de Strip. Ik had afgesproken met Cees, ook bestuurslid van Buganala. Samen met hem de laatste informatie uitgewisseld en kreeg van Cees de contracten die ondertekend moeten worden op 22 mei bij de school in Naneto Seyoni. Cees is dan al weer in Nederland. Eind volgende week komen bestuursleden Geert en Marjolein met hun familie naar Gambia. Samen met hen ga ik op 22 mei naar Naneto voor de ondertekening van de M.O.U.

Even later schoof Yaya aan om te overleggen voor de trip op donderdag. Hij had die avond een overleg in Senegambia Beach Hotel met toeristen die een round-trip wilden met zijn touristcompany. Het was een Nederlands echtpaar en een Belgische vrouw die in hetzelfde vliegtuig zaten waarmee ik was gekomen. De Nederlanders waren vriendelijk en beleefd tijdens het gesprek volgens Yaya maar de Belgische dame was iets minder respectvol naar hem. Deze dame vond dat Yaya te duur was en hoe hij het durfde zo'n prijs te vragen terwijl de meeste obers in het hotel dat nog niet per maand verdienden. Yaya legde beleefd uit dat hij een bedrijf te runnen had met een aantal drivers en dat hij altijd nog een stuk goedkoper was dan de grote bedrijven. Dat wist de Belgische dame natuurlijk ook wel maar zij was een beetje blijven hangen in de koloniale gedachte en daardoor behoorlijk respectloos naar Yaya. Uiteindelijk zei Yaya: if you can get it cheaper elsewhere then please go to there. Uiteindelijk gaf de Belgische dame toe, ook omdat het Nederlandse echtpaar zich zichtbaar geneerde voor haar gedrag.

Nog gezellig nagepraat met Yaya en Cees de afspraak voor donderdag vastgelegd: om 10.00 uur aan de black-and-white gate van Senghore Kunda. Cees overhandigde mij de contracten die op 22 mei ondertekend moeten worden. Gevraagd om de rekening, dit keer was het Ebrima die ons voorzag van een lekkere dish bij Yasminas. Normaal gesproken is het Saihou, hij staat mij al op te wachten met een drankje als hij mij aan ziet komen lopen richting het terras maar Saihou is on leave en is back on Monday. Afgerekend bij Ebrima en ik kreeg een lift terug naar Senghore Kunda van Cees met zijn driver Dem. Ik was nog van plan om thuis wat te drinken maar voor ik dit voornemen uit kon voeren, vielen mijn ogen dicht.

Donderdag voor de 1e keer naar het project. Klokslag 10.00 uur stond Yaya bij mij aan de deur. Op weg naar Busura hebben wij Yusupha opgepikt bij zijn huis in Busumbala. Een zak rijst gekocht als cadeau voor het dorpshoofd (Alkalo) van Busura in Brikama. Onderweg belde de Marabout om te vragen of we eerst naar hem toe wilde komen want hij had nog een workshop die dag. Even later rolde de 4wheel Toyota-bus van Yaya het terrein op van onze compound in Busura. Yaya vertelde onderweg dat zijn 4wheel er niet beter op werd. De engine was al behoorlijk over datum. Then you need a new bus, zei ik tegen hem. No, no not a new bus only the engine, the body is still good.

Marabout Ousman stond op te wachten in de compound. We hebben uitgebreid gesproken over de ontwikkelingen in de compound en dat ik de vorige keer in februari behoorlijk ontevreden was. Hij verontschuldigde zich hiervoor en zei dat ze weer volop aan het werk waren. Dit was ook al te zien aan de groentetuin welke al bijna helemaal weer was aangeplant. Ook was het aantal patiënten op een redelijk niveau en de Marabout was gebeld dat er binnenkort nog 3 bij zouden komen. Nog gesproken over het naaiatelier en dat er nog steeds geen tailor is om de mensen op te leiden. Ook hier is eindelijk vooruitgang. In Serekunda wordt een familielid in de praktijk opgeleid tot tailor. Zij komt volgende week dinsdag naar het mental home en dan kan ik met haar praten over het naaiatelier. Ze werkt in Serekunda maar ik heb een constructie in gedachte om haar 1 of 2 dagen naar Busura te halen en in combinatie met een aantal andere werkzaamheden het dusdanig aantrekkelijk voor haar te maken dat ze ook voor ons komt werken. Positieve ontwikkelingen dus!! Nog even wat foto's gemaakt van de groentetuin en dan op weg naar de Alkalo om te melden dat we er weer zijn. De Alkalo zelf was zoals gewoonlijk aan het werk in Banjul. Zijn vrouw was er ook niet, zij had een workshop in de plaatselijke school. Toch ze nog even tijd om ons te spreken. De zak rijst afgeven en het visite-boek getekend. Nu op weg naar de medische post in Seyoni. De school zat die dag dicht vanwege een Public Holiday. Ik moest ook alleen maar op de medische post zijn. Ik had een paar jaar geleden van een kennis uit ons dorp een mooie voorraad aan verband, pleisters en andere handige medische spullen gekregen voor de medische post. De spullen waren erg bruikbaar voor de eerste hulp die de medische pots verleend. Een paar weken geleden werd ik gebeld dat hij nog een paar dozen met spullen had staan en of ik deze wilde hebben. Deze materialen zijn natuurlijk altijd welkom én makkelijk mee te nemen omdat het gewicht vrij laag is. Ik heb snel nog 20 kilo extra ruimbagage bijgeboekt en kon hierdoor op één doos na alles meenemen. Toen we aankwamen bij de medische post was deze gesloten. Volgende week start de nieuwe nurse. Zij is volledig opgeleid, althans zij is met haar laatste examens bezig deze week. Volgende week begint zij en zal ik haar ontmoeten. Yusupha haalt de sleutels op van de medische post zodat we de spullen in de post konden leggen. De voorraad aan verband, pleisters en andere eerste hulp zaken is mooi aangevuld!

Op de weg terug deden we de medische post van Darsilami aan. De verpleegkundige van deze post werkt aan de officiële registratie van de medische post en van ons mental home. Het was mij niet helemaal duidelijk wat de status hiervan was maar ik had wel het idee dat het (nog) niet goed liep. Ook was het niet mogelijk om goed met hem te communiceren omdat hij een eenvoudige inlandse telefoon had zonder internet. Ik had een andere telefoon bij me, gekregen van iemand uit Nederland. Met deze telefoon kan hij met ons communiceren via bijv. Whatsapp. Aangekomen in Darsilami bleek dat onze man ter plekke ook bij de workshop te zijn waar de Marabout en de vrouw van de Alkalo ook waren. Afgesproken dat we dinsdagmiddag terugkomen om met hem te praten. Kunnen we op die dinsdag meerdere musquito's in één klap slaan: het gesprek met de tailor in ons mental home in Busura, het gesprek met de nieuwe nurse in Seyoni en het ondertekenen van haar contract én het gesprek met onze man in Darsilami.

De dag was redelijk vol en de temperatuur begon al aardig haar invloed uit te oefenen op mijn gestel dus terug naar huis. Voordat ik ging had ik mijn sleutel van het appartement achter gelaten want mijn gas bottle was nog steeds leeg. Ik gebruik het gasfornuis niet zo vaak maar het is toch wel handig dat deze het doet. De gas-man had achteraf gisteren geen tijd maar zou vandaag komen. En toen ik terugkwam stond er een 'nieuwe' gas bottle voor mijn deur. Even aangesloten en opengedraaid. Ik hoorde en rook gas vanuit een richting die niet goed was. Het kwam langs de kraan op de bottle uit de fles. Nog maar weer aangedraaid en het leek nu beter te gaan. Toen ik even later Teriyaki noodles aan het koken was rook ik nog steeds een onbestemde geur. Kon zijn dat het de Teriyaki van de noodles was maar ik vertrouwde het niet helemaal dus draaide ik de kraan van de gas bottle maar dicht voor alle zekerheid. Dit heb ik al eens eerder gedaan toen ik ook een bottle had met een twijfelachtig gaskraantje. Alleen maar open draaien wanneer ik het fornuis gebruik en dan gaan het goed, No Problem!!!

Vrijdag ga ik naar Sukuta. Een kennis van mij die voorheen bij Gamsolar werkte (het bedrijf dat in Busura de zonnepanelen in 2011 heeft geplaatst) is nu voor zichzelf begonnen met een solarcompany. Ben erg benieuwd hoe hij dit gedaan heeft. Hij is geboren in ons dorp Busura en heeft altijd via Gamsolar het onderhoud aan onze solar gedaan. Hij is diverse malen in Nederland geweest o.a. om ook een opleiding te volgen. Deze kennis gebruikt hij vervolgens weer om in Gambia de solarsystemen te ontwikkelen. Onze solar en batterijen moeten natuurlijk ook onderhouden worden. Ik wil met hem daarover gaan praten omdat ik dit graag wil laten doen door een local company. Gamsolar is natuurlijk goed maar ik wil het nieuwe bedrijf ook een kans geven, een lokaal initiatief. En ik heb zeer goede ervaringen met de Gambiaanse initiatiefnemer. Verheug me erg op het bezoek aan zijn bedrijf in Sukuta! Zaterdag zal een netwerk- en inkoopdagje worden. Alvast een aantal markten verkennen, wil wat vernieuwingen qua producten in de (web)shops en een aantal artikelen moeten aangevuld worden. Rond lunchtijd heb ik een afspraak met mijn gangpad-buurman uit het vliegtuig. We gaan samen lunchen bij restaurant Suisse op het strand, in de buurt van de strandopgang bij Monkey Park Bijilo. We zijn daar in februari ook geweest en dat beviel goed. Lekker ontspannen vertoeven in één van de verhoogde zitjes onder een dak van riet. Het eten is er erg goed. Mijn gangpad-buurman hoorde over mijn activiteiten en vertelde dat hij diverse kennissen had die ook actief waren in Gambia, in de medische zorg en in het onderwijs. Ik hoop hier weer contacten op te kunnen doen en zo mijn netwerk uit te kunnen breiden. Het zal in ieder geval een gezellige lunch worden aan het strand, zittend onder een rieten dak met een verfrissend briesje en de ruisende zee op de achtergrond terwijl de palmen al wuivend met de wind mee gaan (bounty-gevoel). Volgende week dinsdag weer naar Busura, Naneto en Darsilami. Ook zal ik het Ministerie gaan bezoeken voor de registratie van de beide medische projecten. In de loop van volgende week komen een aantal medebestuursleden van Stichting Buganala (scholen in Gambia) aan. Lot's of things to do!

Gambia is developing, local initiatives . . .

Na weer een fijn diner bij Yaminas keerde ik donderdagavond terug in my home. Was een mooie dag qua belevenissen en qua temperatuur. Althans dat dacht ik. Toen ik vrijdagmorgen wakker werd was mijn ene arm duidelijk meer gekleurd dan mijn andere, meer de rode kant op. Mijn rechterarm (die altijd uit het raam hangt wanneer ik in de 4wheel zit) had meer van de zon meegekregen dan ik dacht. Het waaide nogal dus dacht ik dat het niet zo'n vaart zou lopen. Kleurt wel weer bruin bij, no problem. Vandaag een shirt met mouwen aan dan krijgt het even rust.

Vrijdagmorgen op bezoek bij Wagner Solar Limited aan de Kombo Coastal Highway in de buurt van het traffic light bij Sukuta Jabang Junction. Dit bedrijf is dit jaar gestart in oplossingen op het gebied van solarsystems, voor watervoorziening en elektriciteit. Het bedrijf is gestart met behulp van Duitse en Nederlandse bedrijven die gespecialiseerd zijn in solar-oplossingen. Mijn kennis, Alfusanieh, heeft jaren gewerkt voor het Nederlandse bedrijf Gamsolar. Via dit bedrijf heeft hij in het mental home in Busura de zonnepanelen en de waterkraan aangelegd. Tussendoor is hij een paar keer in Nederland geweest om een opleiding te volgen. Met deze opleiding én 12 jaar ervaring in de solar-industrie heeft hij de stap gewaagd om zelf te beginnen, met behulp van een Nederlands en Duits bedrijf (Wagner). De materialen komen ook uit Nederland en Duitsland zoals apparatuur en installatiemateriaal. Dit wordt per container naar Gambia verscheept. Er wordt gebruik gemaakt van hoogwaardig materiaal. De PVC-buizen uit Europa zijn dikwandiger en kunnen daardoor meer druk aan. Kapotte buizen zijn hier aan de orde van de dag, toen ik woensdagavond naar Yasminas liep stond een deel van het kruispunt van de hoofdweg onder water omdat de leiding van NAWEC het begeven had. Ook de koperen leidingen komen uit Europa. De leidingen die in Gambia gebruikt worden zijn niet geheel van koper en roesten daarom van binnen uit op den duur. Gebruik maken van kwalitatief goede materialen gericht op de duurzaam gebruik, dit geldt voor alles wat Wagner hier wil doen. Tijdens de installatie lopen een drietal dorpsbewoners mee om opgeleid te worden in het gebruiken en onderhouden van het systeem. De frames en het bevestigingsmateriaal is van aluminium i.p.v. van ijzer. Dit is een stuk lichter dus minder zwaar voor de daken en het roest niet, alles gericht op een langdurig gebruik. Het systeem is voorzien van beveiligingen tegen inslagen en andere negatieve invloeden en kan via de telefoon/bluetooth en in de cloud uitgelezen worden. Als er iets mis is dan kan het systeem op afstand ingelezen worden en bepaald worden wat er mis is. De solars liggen vaak op grote afstand van het magazijn dus is het moeilijk om te bepalen wat mee te nemen qua materialen/onderdelen. Op afstand analyseren van het probleem is dan dé oplossing. Na het gesprek een rondleiding gehad op het bedrijf en wat opviel was de georganiseerdheid en structurering van de loodsen van dit bedrijf. Alles mooi gesorteerd en alles wat bij elkaar hoort, lag ook bij elkaar. Men wist heel goed wat er op voorraad was en ook waarom. Kortom een mooi bedrijf, gesteund door Nederland en Duitsland, voortkomend uit een lokaal initiatief. Mijn kennis zei dat hij, na zijn training in Nederland, weer terug wilde gaan naar Gambia om daar zijn kennis in de praktijk te brengen. Het land ontwikkelen en daarbij ook mensen een baan en een perspectief kunnen bieden. Daarnaast is mijn kennis natuurlijk een goede vakman op het gebied van solar en watersupply. Ons solar-system in Busura heeft onderhoud nodig en de batterijen moeten vervangen worden.

Komende week ga ik verder met dit bedrijf praten over hoe we dit vorm kunnen geven.

Een ander mooi initiatief is de tree-nursery (boomkwekerij) van Ebrima. Ebrima was tot 2007 de coördinator van de school en medische post in Naneto Seyoni. Vanwege dorpsperikelen waar hij part noch deel aan had, moest hij weg als coördinator. Hij had zijn werk tot dan toe met veel betrokkenheid verricht. Ik ben altijd met hem in contact gebleven. Na zijn vertrek als coördinator is hij Development Studies gaan doen aan de Gambian University. Na zijn afstuderen is hij deels als docent aan de gang gegaan. Daarnaast heeft hij, net buiten zijn woonplaats Seyoni, een boomkwekerij opgezet. Hij wil hiermee de strijd aangaan met de ontbossing die ontstaat omdat er vaak onverantwoord gekapt wordt om aan brandhout te komen. Hij heeft hiervoor steun en opdrachten van de overheid gekregen. Ik spreek hem meestal via de Messenger en heb hem al een poosje niet meer in Gambia gesproken. Vlak voor mijn vertrek kreeg ik een bericht van hem dat hij mij tijdens mijn verblijf graag wilde spreken. Zijn Dutch Professor was ook in Gambia en wilde mij graag spreken. Ben erg benieuwd waarom, ik ben natuurlijk geen Environment of Development man zoals Ebrima. Gisteren hebben Ebrima en ik onze telefoonnummers uitgewisseld (contact liep alleen via de app). Vandaag komt zijn Dutch Professor bij hem bezoek en ik krijg zo spoedig mogelijk een uitnodiging voor een gesprek.

Another day on the road . . . .

De tijd vliegt hier in een redelijk tempo voorbij. Het is al weer een week geleden dat ik arriveerde in The Smiling Coast of Africa. Zaterdag was een lazy day. Een beetje uitgeslapen, lekker langs het strand gelopen en een fijne lunch bij Swiss, een beach restaurant vlakbij Monkey Park Bijilo. Gerelaxed in my room in Senghore en nog wat paperwork gedaan. That's all!. Zondag voor het eerst op inkooptoer. De zondag is hiervoor een ideale dag want dan is het verkeer in en uit Serekunda niet zo druk. Door de week en op zaterdag is het een lange rij van taxi's, vrachtauto's, brommers en ezelkarretjes die allemaal de stad in willen, en natuurlijk ook weer er uit. Op zondag is het ook wel druk maar het oponthoud is wat minder. Het dan gemakkelijker om de auto kwijt te worden, zonder dat je nog een half uur moet lopen om op de markt te komen. Sjaals en lappen, dat is het doel voor vandaag. Ik had in februari al een stel mooie sjaals meegenomen en dacht dat ik nog wist waar ik deze gekocht had. Niet dus! Ik herkende de verkoopster op de markt maar zij had niet de sjaals die ik bedoelde. Achteraf had ik bij haar in februari een aantal mooie kleurrijke haftans gekocht. Met handen en voeten probeerde ik uit te leggen welke sjaals ik bedoelde en ook Karafa deed zijn best om mij te helpen. Het lukt maar niet en elke keer, heel goed bedoeld, kwamen ze weer met de verkeerde sjaals aan. Laten we maar verder lopen zei ik tegen Karafa. Zo gezegd zo gedaan. Al verder lopend zag ik in een flits mijn sjaal!! In één van de andere kramen stond een vrouw met mijn sjaals om. Dat is em zei ik tegen Karafa en de vrouw keek verschrikt op toen ik haar sjaal pakte. Al snel kwamen er meerdere in de kraam en handelen kon beginnen. Hetzelfde ritueel, de vraagprijs lag te hoog, ik zeggen wat ik in februari betaald had, zij zegt dat de prijzen omhoog zijn gegaan, ik weer zeggen dat ik dat snap maar ik niet geloof dat de prijzen in 3 maanden verdubbeld zijn en uiteindelijk zijn we er uit gekomen. Nu nog de lappen. De man van de sjalen-kraam had nog een brother die mooie lappen verkocht. Na een hele tour over de markt kwamen wij bij zijn brother uit. Brother had niet zulke mooie lappen maar wist wel een shop die de lappen had die ik wilde. Inderdaad, hele mooie lappen maar ook hele mooie prijzen. We zijn teruggegaan naar de shop waar ik in februari ingekocht had. Daar heb ik voor de februari-prijs een aantal mooie lappen kunnen scoren.

Op de heenweg, vooraan in Serekunda, had ik een shop in huishoudelijke artikelen gezien. Ze verkochten daar ook de lokale pounders (vijzels). Deze gebruiken ze om de kruiden fijn te stampen. Ze zijn van redwoord en hebben ook een redwood stamper. Normaal gesproken zijn ze te groot en te zwaar om mee te nemen naar Nederland óf ze zijn zo toeristisch klein dat ze niet te gebruiken zijn. En dat wil ik wél, gebruiken in de keuken als ik straks in Nederland weer aan het koken ben. O de terugweg van de markt een mooie pounder uitgezocht. Mét de stamper weegt deze circa 4 kg dus is goed mee te nemen in het koffer. De sjaals en de kleden wegen ca. 12 kg bij elkaar plus de pounder kom ik nu aan 16 kg. Ik heb 40 kg geboekt voor de terugreis en minus mijn eigen spul hou ik nog zo'n 14 kg over om in te kopen. Wil nog wat meer pounders kopen voor in de shop van www.kumpara-artdesign.com. Vrijdagavond komen twee medebestuursleden aan met hun familie. Zij hebben aangeboden om spullen voor mij meer terug te nemen. Zaterdag met hen overleggen en komende zondag ga ik voor de 2e inkoopronde naar Serekunda en weet dan wat ik nog meer mee kan nemen. Die avond weer afgesloten met een diner bij Yasmina: Thai beef with rice and a single Bacardi-Coke with ice.

Maandag had ik een afspraak staan met de mental nurse van Tanka Tanka. Hij gaat samen met de Utrecht-groep van onze stichting (2 psychiaters uit Nederland en een oud-manager uit de psychische zorgverlening) onze patiënten behandelen. Alleen kan hij nog niet aan de slag omdat het mental home nog niet geregistreerd is. Deze registratie is opgepakt door een verpleegkundige van een naburige post. Het is alleen moeilijk om met hem te communiceren omdat hij haast niet bereikbaar is. De registratie-procedure loopt nu al bijna 5 maanden en dat is te lang. Dat vond ook de mental nurse van Tanka Tanka. Het is een kwestie van een formulier invullen welke door een commissie op het ministerie beoordeeld wordt. En de registratie is dan een feit. Nog wat andere zaken a doorgenomen met de mental nurse o.a. wat straks de werkwijze gaat worden en hoe de afstemming met Nederland plaats gaat vinden. Afscheid genomen van de mental nurse van Tanka Tanka en gezegd dat ik contact opneem met het ministerie over de registratie. Ik ken de Program Manager Mental Health van het ministerie, even gecheckt bij de mental nurse of hij nog steeds in functie was en dat was zo. Een appje en een bericht via Messenger gestuurd en een uur later was onze afspraak een feit: vrijdag om 09.00 uur bij hem op kantoor in Kanifing. Vorige keer moest ik nog naar het Ministerie in Banjul maar Kanifing is bijna bij mij in de achtertuin. Ik wil die dag met spoed de registratie rond hebben zodat onze patiënten de nodige psychische zorg krijgen want zonder registratie mag de mental nurse niet in ons project werken. Was weer een zinvolle dag!

Dinsdag vroeg op want het zou een drukke dag worden. Naar het mental home in Busura want ik zou eindelijk iemand treffen die het naaiatelier wil draaien. Dan naar de medische post In Naneto Seyoni om te praten over de Memory of Understand (MOU = samenwerkingsovereenkomst). Zij hadden er zelf één opgesteld tussen het dorp en het ministerie over de health post. Maar in deze overeenkomst werd niets vermeld over de samenwerking met onze stichting. Wij hadden ook al een MOU opgesteld waar dit alles wél in stond dus deze aangepast en uitgedraaid als basis voor het overleg van vandaag. Daarna naar Darsilami om te vragen waarom het zo lang duurt voordat de medische post Seyoni én het mental home geregistreerd zijn. Want voor de medische geldt hetzelfde als voor het mental home: geen registratie, geen nurse.

Het was druk op weg naar Busura. Ik moest nog even wat printen en dat valt hier niet mee. Uiteindelijk was er een printshop in de buurt van turntable Brusubi. Voldoende kopieën uitgedraaid en verder op weg. Het viel niet mee om Brikama door te komen, het was druk op de weg die door de markt heen loopt. Morgen begint de Ramadan dus iedereen is op weg om inkopen te doen voor het eten (dat alleen maar s 'avonds gekookt/gegeten mag worden). Eenmaal de worsteling door de mengelmoes van mensen en voertuigen doorstaan, ging het laatste stuk snel. Eenmaal aangekomen in Busura bleek dat de kandidaat-kleermaker nog onderweg was. Dan eerst naar de medische post in Seyoni voor overleg over de MOU. Yaya reed zijn 4wheel het terrein van de school/medische post op. De hele weg had ik in zijn 4wheel kunnen luisteren naar de opzwepende klanken van de reggaebeat die uit de speakers van zijn strong car kwamen. Yaya parkeerde de 4wheel onder de mangotree, het geluid van de speakers nog op standje maximum. De schoolkinderen kwamen met de docenten op ons aflopen en spontaan begon Yaya met de kinderen te dansen op de reggaebeat en kon ik natuurlijk niet achterblijven. Na deze mooie reggaevibe was het tijd voor het overleg over de MOU voor de healthpost. Het concept dat wij geschreven hadden bleek voor iedereen acceptabel, alleen stond er een verkeerde oprichtingsdatum in. Dit wordt aangepast en donderdag weer terug met een definitief document voor ondertekening door de dorpsraad, de alkalo, de medische post en door de stichting.

De volgende stop is Darsilami. Kort gesproken over de registratie. Om te registreren moet er een MOU zijn, met dit MOU naar de regional office in Brikama voor support documents en met dit alles naar het ministerie in Banjul voor de registratie. Het probleem was dat de MOU die er lag niet goed was. Onze MOU echter wel dus dat komt mooi uit. De verpleegkundige van Darsilami is donderdag in Naneto Seyoni bij de ondertekening van dit MOU, daarna gaan we samen naar het regional office in Brikama voor de support docs en aansluitend naar Banjul voor de registratie op het ministerie. Dan hebben we alles rond voor de medische post en kunnen Fatou en Amie (qualified nurse en nurse attendance) aan de slag. Al die tijd mocht de post niet open zijn. Op de terugweg nog even een kort bezoek aan het mental home. De kandidaat kleermaakster was inmiddels gearriveerd. Zij is nog in opleiding en studeert aan het eind van het jaar en wil graag bij ons aan de slag. Ze is familie van de Marabout. Naast het naaiwerk kan zij ook batikken en het tye-and-dye werk. Ben erg blij dat we eindelijk iemand hebben voor het naaiatelier. Het duurt nog wel even maar er zit nu progressie in. Geen enkele kleermaker uit de buurt wilde ondersteunen of vroegen erg veel geld. Weer een mooie dag, veel besproken en veel vastgelegd. De dag was vol en we stapten in de 4wheel van Yaya, die lekker koel was. Deze had onder een boom en had een werkende airco. In plaats van free-airco (de ramen open) nu real-airco. Met de vrolijke reggaeklanken in de 4wheel worstelden wij ons weer door het drukke verkeer in en om Brikama. Tegen het eind van de middag was ik weer terug in Senghore Kunda. Even late lunch gemaakt en een siesta gehouden. Vanavond naar Yasmina for dinner en op naar de woensdag!

Woensdagmorgen stoelendans, oftewel op zoek naar stoelen voor de medische post. Ze kunnen hier gemaakt worden maar dan zijn ze erg duur. Ik weet een aantal adresjes waar ze 2e hands stoelen hebben (krijg een beetje het Kringloop-gevoel). Deze stoelen zijn goed en niet zo duur. Woensdagmiddag heb ik een afspraak met de Nederlandse professor die lesgeeft aan de Gambian University. Hij wil met mij praten over onze projecten en ik ben natuurlijk nieuwsgierig wat hij hier doet en welke lessen hij geeft. Ik heb gehoord dat zijn lessen gaan over ondernemerschap, innovatie en ontwikkeling. Donderdag weer een tour door het land vanwege de ondertekening van de MOU Seyoni en de registratie ervan via Brikama, uiteindelijk in Banjul op het ministerie. Vrijdag eenzelfde tour voor de registratie van het mental home in Busura, maar dan via Kanifing. Zaterdag een tussendagje voor al het paperwork van de afgelopen dagen en de 1e ontmoeting met mijn Buganala-bestuursleden en familie. Zondag wil ik voor een 2e inkoopronde naar Serekunda en maandag nog een inkoopronde in Bakau en omgeving. Dinsdag gaan we met de Buganala-groep naar Naneto Seyoni voor de ondertekening van de MOU voor de school. Ik heb dan ook nog even tijd om de contracten te laten tekenen door nurses van de medische post. Stond eigenlijk vandaag op het programma maar één van de nurses was ziek. En dinsdagavond is het al weer tijd om naar huis te gaan. Time flies when you are having fun!