Maart 2017
Zoals jullie allemaal wel weten is er de laatste tijd een hoop gebeurt in Gambia. Toen ik afgelopen november in Gambia was viel al te bespeuren dat er wat aan staande was met de verkiezingen op komst. Het gehele openbare leven hield haar adem in afwachting van wat komen zou. De verkiezingsuitslag was verrassend voor velen, voor sommigen niet. De spanning daarna liep erg hoog op met als gevolg dat half januari toeristen acuut opgehaald werden en de Afrikaanse Unie onder leiding van Senegal het land binnen viel. Het werd nog even spannend maar gelukkig was militair ingrijpen niet nodig en verliet de voormalig president Jammeh het land. Zijn vertrek ging helaas gepaard met een plundering van de staatskas en andere luxe goederen maar hij verliet het land zonder dat geweld nodig was. De Europese Unie heeft Gambia al bezocht en een mooie financiële ondersteuning toegezegd. Ook vanuit de Afrikaanse Unie is er veel steun voor de nieuwe president, de president van Senegal is al op bezoek geweest. Gambia is van plan weer in te treden in de Commonwealth, de Britse Gemenebest Landen en Gambia wil het internationale strafhof in Den Haag weer gaan erkennen. Allemaal zeer positieve ontwikkelingen voor een land dat jaren economisch maar zeker ook politiek onder zeer moeilijke omstandigheden heeft geleefd. De bevolking is erg blij maar er is nog een lange weg te gaan. Het is daarom goed dat de internationale gemeenschap Gambia ondersteunt in haar ontwikkeling naar een serieus democratisch land met mogelijkheden tot economische ontwikkeling en ontsnapping aan de status van één van de armste landen van de wereld. Ik heb het volste vertrouwen in de nieuwe president Mr. Barrow, alhoewel zijn taak niet makkelijk zal zijn. En ik ben erg blij met en heb veel bewondering voor de mentaliteit van de Gambiaanse bevolking. Ze hebben het niet makkelijk gehad en waren toch wel verdeeld tijdens het regime van de vorige president. Maar nu er een nieuwe president is overheerst er vooral een gevoel van blijdschap en opluchting. Er wordt niet echt teruggekeken naar de oude situatie en er heerst niet echt een wrok tegen degene die de vorige president steunden. Dat geeft maar weer eens aan hoe geweldig het karakter van de Gambiaanse bevolking is qua verdraagzaamheid en tolerantie. Nu de verkiezingsstrijd in Nederland volop aan de gang is mis ik die verdraagzaamheid en tolerantie nog wel eens. We hebben het allemaal goed en kunnen vrij voor onze mening uitkomen, een recht dat in Gambia jaren met voeten getreden is. Heren en Dames politici, neem dit eens in gedachten wanneer u in uw verkiezingsretoriek weer eens probeert andersdenkenden te verdoemen in plaats van de discussie en de samenwerking op te zoeken. Ik heb diverse debatten gezien en het gaat zelden over de inhoud en meestal probeert men te scoren zieltjes te winnen zodat hun positie op het pluche van de Tweede Kamer maar weer voor 4 jaar verzekerd is. Het geeft vaak een verkeerd beeld van de samenleving met rampzalige gevolgen zoals onverdraagzaamheid, intolerantie, arrogantie en het gebrek aan de wil tot samenwerking. Iets wat in onze multidisciplinaire, multiculturele samenleving een must is. Gambia laat zien dat ze goed met dit proces bezig zijn. En natuurlijk zijn er een aantal mensen die fout geweest zijn en misdrijven gepleegd hebben tegen de bevolking. Deze mensen zijn of worden opgepakt en worden berecht. Een aantal mensen vindt dat de nieuwe president te soft is en dat hij de 'foute' mensen harder moet aanpakken maar ik hoop dat hij deze 'softe' lijn vast houdt en dat er een eerlijk proces volgt ondanks het feit dat er gruwelijke dingen gebeurt zijn. Ik zit tijdens 'onze' verkiezingen op afstand maar mijn stem gaat niet verloren. Denk maar aan het spotje op TV waarbij jongeren flink feesten en de volgende morgen 'hun stem kwijt zijn'. Ik ben op 15 maart ook mijn stem kwijt.
Na alle problemen in Gambia had ik mij voorgenomen om voorlopig niet meer te gaan. Maar gelukkig was vrij snel de rust weer hersteld en begon mijn reislust ook weer te kriebelen. Er is altijd genoeg werk te doen dus op zoek naar een mooie aanbieding. Traditiegetrouw begon ik te zoeken bij mijn vrienden van TUI. Ik had wat leuke aanbiedingen gevonden en wilde boeken maar Cor en Don bleken nog beter in de markt te liggen. Voor de eerste keer geboekt bij Corendon en de reis van 13 t/m 27 maart was een feit. Ik wil aan de slag met het project van de Utrecht Groep. Zij ondersteunen de werkzaamheden van een psychiatrisch verpleegkundige van Tanka Tanka. Zij gaat een dag in de week naar onze compound in Busura en verzorgt onze bewoners. De Utrecht Groep, bestaande uit o.a. twee psychiaters, heeft de supervisie en zorgt voor de financiën. Eén van de psychiaters zal ook in Gambia zijn zodat we samen met de verpleegkundige naar Busura kunnen gaan en de psychische verzorging van onze bewoners echt goed op kunnen zetten. Daarnaast ga ik voor stichting Buganala aan de slag met de scholen in Jambur en Brikama. Stichting Buganala heeft een mooie donatie gekregen en wil daarvan op beide scholen een aantal lokalen en andere faciliteiten realiseren. Eén van de andere bestuursleden van Buganala is net terug uit Gambia en heeft hiervoor een belangrijke basis gelegd. Ik ga kijken hoe ik dit verder uit kan breiden. Verder moeten er nog wat formaliteiten geregeld worden voor de school aan de overkant van de rivier in Njaba Kunda. Verder ga ik nog aan de slag voor het psychiatrisch ziekenhuis in Sukuta, Tanka Tanka Psychiatric Hospital. Veel te doen maar wel heel leuk en zoals mijn Gambiaanse vrienden zouden zeggen: Busy, busy!
Zodra men in Gambia hoorde dat ik weer zou komen, kwam er een verzoek om babykleding. Ik heb een oproep geplaatst op Facebook en via mijn kapster van House4Hair in Doetinchem kwam er een geweldige hoeveelheid babykleding. Te veel om allemaal zelf mee te nemen maar alles gaat naar Gambia. Een paar kilo neem ik zelf mee. Ik had meer bij willen boeken maar dat kon helaas niet. Cor en Don doen vrij gewichtig over hun reizen op de Tv-reclame maar als het op bagage aankomt zijn Cor en Don wat lichter gestemd. Vanaf 01-01-2017 mag je bij Corendon slechts 20 kg ruimbagage meenemen dus naast mijn eigen bagage is dit erg weinig. No problem! De volgende keer weer gewoon bij TUI boeken, bij hen kan ik tegen een relatief laag tarief, 50 kg meenemen. De overige babykleding gaat in de loop van dit jaar met de container mee. Ik had mijn ruimbagage zorgvuldig afgewogen en zat net onder de 20 kilo. Mijn handbagage was echter 3,5 kg te zwaar maar dat controleert toch niemand.
Zondagavond nog lekker even wezen dansen bij Vida in Zevenaar. Daarna de laatste spullen in het koffer en in de handbagage. Maandagmorgen om 08.30 was het vertrek gepland dus rond 06.00 uur moest ik op Schiphol zijn. Normaal gesproken reis ik dan op zondag met de laatste trein naar Schiphol en ben daar dan rond 01.30 uur. Ik wacht dan tot ik in kan checken. Maar dit keer had ik een fijne lift naar Schiphol van Stijn en Isa die zin hadden in een lange rit. Was een luxe gevoel om voor de vertrekhal afgezet te worden. Om 03.00 uur liep de wekker af en rond 04.00 uur reden we in Doetinchem weg. Mooi op tijd arriveerden we op Schiphol en dus gelijk maar inchecken. De koffer was goed, 19,5 kilo. Maar nu bleken ze toch de handbagage te wegen en die was natuurlijk te zwaar. Ik mocht nog wat overpakken naar het koffer maar nu was deze weer te zwaar. Nog uitgelegd dat ik de kilo's echt nodig had en dat ik wel wil bij wilde betalen maar de dame achter de desk bleek onvermurwbaar. Ik moest er wat uit halen. Onder protest heb ik alle etenswaren er uit gehaald en in een plastic zak gedaan. Ik kreeg een sticker op koffer en handbagage en alles was ok. Ik was niet van plan iets achter te laten dus vroeg ik waar ik 'even roken kon'. Buiten bij de deur was het advies. Ik rook al jaren niet meer maar de plek was buiten het zicht van de incheckbalie. Daar alles weer in de handbagage gedaan en via een andere ingang weer naar binnen gegaan. Niemand vroeg nog naar mijn handbagage en op één doos Jodenkoeken na is alles meegegaan. Weer een les geleerd: goedkoop is duurkoop bij Corendon. De vlucht verliep wel goed en prettig, mooi op tijd en een uur vroeger dan gepland was ik in Gambia.
Yaya en Yusupha stonden mij zoals gewoonlijk weer op te wachten en een uurtje later was ik mijn vertrouwde stekje in Senghore Kunda in Kololi. In november kon ik er helaas niet terecht maar dit keer gelukkig wel weer. Voor de verandering was ik er dit keer in de middag in plaats van s' nachts. Dus mooi even de tijd om mij te installeren in my house. Nog wat boodschappen gedaan en lekker gekookt in my own house. Ik had geen zin meer om naar de Senegambia Strip te gaan en viel al vroeg in slaap. Dinsdag ga ik alle afspraken plannen en alvast wat bezoeken afleggen. Woensdag ga ik met Yusupha en Yaya voor de eerste keer naar onze compound in Busura. Woensdagavond komt Maarten, onze psychiater van de Utrecht Groep, aan in Gambia. Donderdagmorgen gaan wij samen naar Busura, de Gambiaanse verpleegkundige is dan al in Busura. Met z'n drieën proberen we de verzorging van de psychische klachten te verbeteren. Maarten is er een week en in overleg met hem deel de dagen na vrijdag in. Daarnaast ga ik na Jambur, Brikama én Njaba Kunda voor werk op de scholen die stichting Buganala ondersteunt en tussendoor nog een paar keer naar Tanka Tanka Psychiatric Hospital in Sukuta.
De temperatuur ligt rond de 35 graden en is erg aangenaam. In de nacht koelt het redelijk af en gisteren geen muggen. Het is weer nice in The Smiling Coast!!
Dinsdagmorgen was ik al vroeg wakker. Een reis overdag is toch minder vermoeiend dan een reis in de avond met aankomst middernacht. Een ontbijtje gehaald bij de local shop. De Fula man is er niet meer met zijn shop, de shop is overgenomen door de familie in de compound. Met een senfou onder de arm, een blikje canned beef in de hand en een paar zakjes black tea in mijn broekzak wandelde ik weer terug naar mijn home. Het was nog vroeg in de ochtend toen ik op mijn terras zat te ontbijten. De temperatuur was lekker en de vogels vloten volop. My first morning in The Gambia, een lekker begin.
Na het ontbijt de telefoon gepakt en afspraken gemaakt. In november was het internet erg traag, viel vaak uit en was relatief duur. Ook was whatsapp geblokt en alleen maar te gebruiken via een Virtual Machine. Na de recente politieke ontwikkelingen is dit allemaal weer zoals vanouds en goed bruikbaar. Redelijke verbinding, whatsapp weer vrij en de tarieven zijn ook aangepast (meer waar voor je dalasi!). De meeste afspraken waren vrij snel in te plannen. De eerste week ga ik aan de slag voor onze compound in Busura en voor het psychiatrisch ziekenhuis in Sukuta. De tweede week ben ik hier ook nog wel mee bezig en daarnaast wil ik nog wat doen voor de scholen van stichting Buganala. Woensdagavond komt de psychiater van de Utrecht Groep aan in Gambia. Zij ondersteunen ons met de behandeling van de bewoners, onder meer door het begeleiden van de Gambiaanse verpleegkundige én het beschikbaar stellen van medicijnen. Alle afspraken gepland dus tijd om te shoppen. Mijn koelkast was nog leeg en kon niet wachten om weer gevuld te worden. Ik had die morgen tijdens een wandeling mijn vaste local taxidriver Karafa gesproken en hij zou mij naar de supermarkt brengen. Dit keer naar Marouns in de buurt van Kotu. Ik wilde die avond zelf spaghetti koken en Marouns heeft het fijnste minced beef (gehakt). De prijzen zijn een stuk lager dan bij de supermarkten in de Senegambia Area en ze hebben ook een uitgebreider assortiment. Met een grote doos vol met etenswaren voor het diner, frisdrank en een borrel (zippin' on Bacardi Rum) weer terug naar de taxi van Karafa. Bij aankomst stond mijn koelkast al brandend van verlangen te wachten op wat ik ingekocht had maar bleef er toch nog wel rustig onder, het is een koel type. Ik meende dat ik dit keer toch alle ingepakt had maar toch was ik weer iets vergeten in mijn bagage, mijn Gambiaanse pet. Deze pet wordt hier de J-5 oftewel de bicycle seat genoemd omdat deze pet daar veel op lijkt. Deze pet is prettige dan een baseball cap omdat de pet niet zo makkelijk afwaait. Ik vroeg Karafa waar ik de bicylce seat kon kopen, ergens in de buurt van mijn home. Hij bracht mij naar een zaakje waar ze van allerlei technische benodigdheden verkochten voor electra and plumming. Ik vroeg hem nog of dit wel het goede adres was maar hij verzekerde dat ze daar bicycle seats verkochten. En jawel hoor! De dame achter de toonbank stuurde één van de medewerkers naar het magazijn om een bicycle seat te halen. De medewerker kwam daadwerkelijk terug met een bicycle seat, een echte wel te verstaan. Stond ik daar met een fietszadel in mijn hand, zo'n ouderwetse van leer en een grote veer aan de onderkant. Toch maar even uitgelegd dat ik dit niet bedoelde en de verbaasde Karafa gezegd dat ik een pet zoek (had ik ook al eerder gedaan maar ben dus niet duidelijk genoeg geweest). Ga binnenkort naar Serekunda, daar vind je ze te kust en te keur op de market. Die avond op tijd naar bed want woensdag voor het eerst naar Busura.
Woensdagmorgen al weer vroeg op want Mohammed zou al op tijd met zijn 4wheel-van voor de deur staan. Stipt op tijd ging mijn telefoon en Mohammed stond aan de black and white gate van Senghore Kunda. Eerst op weg naar Busumbala op Yusupha op te pikken. Alles volgens the same old routine like always. Daarna in Brikama rijst en snoep kopen en een bezoekje aan de (vrouw van de) Alkalo. We werden vriendelijk ontvangen door de vrouw van de Alkalo, please take a seat. Even later kwam zij terug met twee baby's op haar armen. Deze baby's waren dinsdag geboren en van een bezoekster uit Guinee Bissau. De vrouw van de Alkalo had geholpen met de bevalling en ik kreeg ze meteen op mijn schoot met de woorden: Now you have two wifes here. Ik dacht eerst dat deze tweeling-meisjes van de vrouw van de Alkalo waren maar dat bleek niet zo te zijn, zij had echter wel de uiterlijk kenmerken van een zwangerschap. Denk dat zij de volgende keer wel weer een little Mohammed of een little Fatou gebaard heeft. Ik had van Kapsalon House4Hair in Doetinchem babykleding gekregen maar had dit op mijn kamer laten liggen omdat ik niet wist dat hier twee leuke kleine baby's waren. De kleding was in principe bedoeld voor mijn kennissen in Lamin. Maar er is genoeg kleding dus wanneer we donderdag weer terugkomen op het project zal ik wat kleding naar my two wifes brengen.
Nu naar het mental home. We werden al opgewacht door onze Marabout Ebou. Yusupha had mij in aanloop naar de reis al verteld dat er onenigheid was binnen de familie en dat Ebou van plan was om de compound te verlaten. Dit is natuurlijke een ramp voor ons en natuurlijk vooral voor onze bewoners. Voornaamste reden voor Ebou om te gaan was het feit dat hij alles alleen moest doen en dat de familie hem en zijn gezin links lieten liggen. Hoog tijd voor een gesprek met in eerste instantie Ebou alleen. Het probleem ligt als volgt. De vader van Ebou zorgde voor de bewoners en toen hij ziek werd namen Ebou en zijn Kebba het van vader over. Kebba is twee jaar geleden vrij plotseling overleden aan een longziekte en toen nam Ebou het over. Afgelopen jaar zijn twee andere broers, twee zussen, een vrouw en een zoon van Ebou overleden. Dit waren allemaal directe familieleden d.w.z. van dezelfde vader en moeder. Een paar weken geleden is de vader van Ebou, de oude Marabout, ook overleden en nu is Ebou als enige van deze familieband over. De overige familieleden in de compound hebben wél dezelfde vader maar niet dezelfde moeder. En sinds de dood van de oude vader (en ook al daar voor) doen de overige familieleden niets meer, Ebou moet alles alleen doen, daarnaast wordt hij (en zijn gezin) ook min of meer verstoten, de rest van de familie is jaloers omdat Ebou de Marabout-krachten van zijn vader gekregen heeft en de rest niet. De overige familieleden doen niets meer maar profiteren wel van onze aanwezigheid. Tijd voor een goed en dringend gesprek met de hele familie. Volgende week dinsdag heb ik een familie-meeting gepland om 11.00 uur en geëist dat de gehele familie daarbij aanwezig is. Ik zal daar mijn ongenoegen uiten over de houding van de familie tegenover Ebou en natuurlijk tegenover de bewoners die de dupe worden van deze mensen die alleen maar aan hun persoonlijke belangen denken op dit moment. Ebou is natuurlijk een uitzondering want over hem zijn wij erg tevreden. Wordt vervolgt. We hebben afscheid genomen van Ebou en de volgende dag komen we weer terug
Die avond arriveerde Maarten, de psychiater van de Utrecht-groep. Deze groep ondersteunt ons met de behandeling van de patiënten. Concreet bestaat hun hulp uit het begeleiden van de Gambiaanse verpleegkundige ter plekke en vanuit Nederland. Ons adviseren over de bewoners én het verstrekken van de benodigde medicijnen (in Gambia ingekocht en verstrekt door de verpleegkundige) plus de financiering van het project. Wij zijn erg blij met deze ondersteuning. Maarten komt een week naar Gambia om de Saffiatou, de verpleegkundige, te begeleiden. Ik zou Maarten die avond niet meer spreken want hij kwam pas laat aan. De afspraak voor de donderdag was al gemaakt omdat Saffiatou dan in Busura zou zijn. Die avond ook niet naar Yasmina geweest want het was een enerverende en vermoeiende dag. Ik had nog wat spaghetti in de koelkast staan en ook mijn borrel stond geduldig doch koud te wachten. Een lekkere koude douche om het rode stof en de zweterige plekken te verwijderen en toen de spaghetti in de pan. Mijn diner was behoorlijk mondiaal of multicultureel: een Hollander in Gambia die Italiaanse kost eet met daar een Bacardi-Coke! Nice! Op tijd naar bed en morgen weer (vroeg) gezond op of fris en fruitig zoals Humberto Tan het altijd zo mooi zegt bij RTL Late Night. Dus geen Gambia Late Night vandaag.
Donderdagmorgen stond Mohammed om 09.30 uur aan de poort van Senghore Kunda. Mijn brother Yaya zou eigenlijk rijden maar hij een tourist-trip. Na de machtswisseling begint de toeristenstroom langzaam maar zeker weer op gang te komen. En gelukkig heeft mijn brother Yaya daardoor weer meer werk. Maarten verblijft in Senegambia Beach Hotel dus dat is lekker dichtbij. Hem opgepikt aan de poort van het hotel en weer op weg Naar Busumbala om Yusupha op te pikken. De eerste stop is toch weer bij de Alkalo. Normaal gesproken ga ik daar maar één keer naar toe. Dit keer moest ik natuurlijk wat van de babykleertjes van House4Hair naar mijn two wifes brengen. Ze waren erg blij met kleertjes. En natuurlijk weer even op de foto maar ik moest wel één van mijn two wifes afstaan aan Maarten.
Aangekomen bij de compound zat Saffiatou al in de kamer van Ebou. We hebben wat beleefdheden uitgewisseld en toen gingen Maarten en Saffiatou aan de slag met het onderzoeken en beoordelen van de bewoners. Ik wilde daar niet bij zijn omdat Maarten en Saffiatou vrij hun werk moeten kunnen doen. Dus ben ik naar het schooltje in Naneto Seyoni geweest. Bij dit schooltje ben ik 2006 begonnen, twee jaar later ben ik met de ondersteuning van de compound van de Marabout gestart. Dit schooltje werd tot ca een jaar geleden ondersteund door een stichting uit Etten. Helaas is deze ondersteuning gestopt en heeft de school amper middelen om haar werk uit te voeren. De drie docenten blijven op deze school aan het werk alhoewel ze al ruim een jaar niet meer betaald krijgen voor hun werk. Ze vinden het hun plicht om les te blijven geven, in het belang van de kinderen uit hun dorp. De school staat erg hoog aangeschreven vanwege de onderwijskwaliteit en de vervolg-scholen hebben graag leerlingen uit Naneto Seyoni. Maar helaas ontbreekt het hen aan de juiste middelen en zijn zij afhankelijk van wat men krijgt van gulle gevers/bezoekers. Ook de medische post, gebouwd voor de medische verzorging van de kinderen en daarnaast een eerste hulpfunctie voor de directe omgeving, moet noodgedwongen regelmatig haar deuren gesloten houden. Vorig jaar heb ik vanuit de Veiligheidsregio vele materialen gekregen toen de post Doetinchem werd opgeheven. Dit is allemaal naar de health post is Seyoni gegaan. Maar ook hier geen salarissen en amper medicijnen en afhankelijk van incidentele bijdragen zoals van de Veiligheidsregio, helaas niets structureels. Ik heb hen gevraagd om op te schrijven wat zij maandelijks nodig hebben en ik wil dit vertalen naar een budget en rangschikken naar prioriteit. Met dit budget in de hand wil ik proberen om sponsoren te vinden. Dit is een mooi project met hardwerkende mensen en hier ben ik begonnen. Ook al kunnen we al wat doen aan de betaling van de leerkrachten en verplegers dan gaan we al een stap in de goede richting. Vanuit stichting Huis van Marabout kan dit helaas niet vanwege ons kleine budget maar misschien kunnen we dit met een groepje enthousiaste financierders er naast gaan doen in een nieuw te vormen stichting Nursery School Naneto Seyoni.
Ondertussen hadden Maarten en Saffiatiou goed door kunnen werken en ook Ebou liep met hen mee. Ze hebben alle bewoners geobserveerd. De conclusie van Maarten was dat Saffiatou al veel en goed werk geleverd had ondanks de moeilijke omstandigheden. Saffiatou is een jonge maar zeer betrokken en deskundige psych verpleegkundige. Zij is erg begaan met onze bewoners. De komende dagen zullen Maarten en Saffiatou nog vaker met elkaar optrekken en ervaringen uitwisselen. Het is een mooi proces dat zich langzaam maar gestaag ontwikkelt en o zo belangrijk voor het (mentale) welzijn van onze bewoners. Ik heb nu het gevoel dat we nu, naast alle noodzakelijke randvoorwaarden, ook daadwerkelijk wat aan de problemen van de bewoners kunnen doen.
Toen ik terug kwam van het schooltje waren Maarten en Saffiatou nog volop aan het werk. Had ik mooi even de tijd om de omgeving te verkennen, iets waar ik nog nooit aan toe gekomen was. Veel mensen gesproken uit de omgeving van de compound, zo ook Mustapha. Mustapha is een oude Gambiaanse man. Mager en lang en met een door de tijd getekend gezicht. Hij heeft grijs tot witte haren die fel afsteken tegen zijn donkere huid. Hij heeft een lange African dress aan van een zijde-achtige groene stof. Op zijn hoofd draagt hij een klein gebreid mutsje en zijn gebit bestaat uit hier en daar een bruin-gele tand. Hierdoor is zijn beperkte Engels nog minder goed te volgen maar met wat tijd en geduld was hij wel te volgen. Hij stelde zich voor als de Alkalo van Busura (dat was hij niet, de Alkalo is een jonge man. Misschien was hij één van de Raad van Wijze Mannen die de Alkalo ondersteunt). Hij vroeg wie ik was en wat ik deed. Hij had mij afgelopen jaren al vaker gezien en verontschuldigde zich voor het feit dat hij mij nog nooit aangesproken had. We hadden een leuk gesprek over het dorp en alles wat het dorp nog had. Hij moest nu naar een meeting maar hoopte mij snel weer te spreken In Shaa Allah (als God het wil). Het was een leuk gesprek. Ik ben teruggelopen naar de compound en zag dat Maarten en Saffiatou net gereed waren met hun ronde. In de loop van de week volgen er nog meer rondes. Het begon al warmer te worden dus was het prettig om weer terug te gaan naar Senghore Kunda. Onderweg Ebou afgezet in Brikama, Yusupha in Busumbala en Saffiatou bij het Police Station in Bakau waar zij een patiënt moest ophalen. Time to relax in Senghore Kunda! Die avond ben ik wel bij Yasmina wezen eten, samen met Maarten.
Vrijdagmorgen naar Tanka Tanka Psychiatric Hospital in Sukuta. Dit hospital wordt ondersteund door een Nederlandse stichting maar zij willen ermee stoppen op 1 juni. Medio 2015 werd door één van de bestuursleden al eens gevraagd om een businessplan te schrijven voor dit hospital zodat het autonoom kon worden. Ik ben hier een poos mee bezig geweest en het ligt in concept al een poosje in de ijskast. De ene keer was het wel nodig, dan weer niet. Toen was het weer te uitgebreid, toen ook weer niet. Ik heb mij bewust een poosje afzijdig gehouden omdat het bestuur zelf niet helemaal wist wat zij wilden. En ook het bestuur van elkaar niet wist wat zij wilden en/of deden. Daarnaast was de relatie met het Ministerie in Gambia dusdanig verstoord dat de samenwerking behoorlijk op scherp stond. De situatie rond de wisseling van de president hielp natuurlijk ook niet mee. Eind vorig jaar kwam bij het bestuur het hoge woord er uit, ze wilden eigenlijk stoppen en evt. overdragen. We zijn toen in een klein comité aan de slag geweest om te bekijken of wij het nieuwe bestuur konden vormen. Deze reis was een mooie gelegenheid om de aansluiting te vinden bij het bestaande netwerk. Maar helaas, het oude bestuur was niet van zins om daarbij te ondersteunen, ik moest zelf
mijn netwerk maar opbouwen. Het oude bestuur was nog steeds bezig een Memory of Understanding (MOU), d.w.z. afspraken met het Ministerie over wederzijdse verantwoordelijkheden en ook dit vlotte nog niet zo. Er zou door het oude bestuur nog een format ontwikkeld worden vor projecten maar ik vroeg me af waarom. Eerst maar eens de dagelijkse gang van zaken goed op orde voordat je aan projecten begint.
Deze twee weken zouden voor mij doorslaggevend zijn of ik mij nog in zou zetten voor dit project. Dus vrijdagmorgen bracht Karafa ons (Maarten en ik) naar Tanka Tanka. Ik hoopte dat ik de Program Manager van het Ministerie zou kunnen spreken. Ik had gehoord dat hij nu veel op Tanka Tanka zou zijn. Hij is na de Minister de hoogst verantwoordelijke voor de Geestelijke Gezondheidszorg. De manager van Tanka Tanka belde de Program Manager en hij was onderweg. Na circa 30 minuten arriveerde hij en nodigde ons zeer vriendelijk uit om met hem in gesprek te gaan. Ik heb hem gedurende meer dan twee uur kunnen spreken en het was een zeer nuttig gesprek. Voorheen hoorde ik alleen de verhalen van de Nederlandse zijde, nu ken ik ook zijn verhaal en zijn plannen. En uiteindelijk is hij degene die de beslissingen neemt. Zijn ideeën bleken heel redelijk en met de nodige takt en juiste benadering kunnen we qua samenwerking heel ver komen. Ik was erg blij met deze meeting. Maarten had ons gesprek geobserveerd en tijdens de lunch hebben we zijn bevindingen nog eens doorgesproken. Ook Maarten was positief over dit gesprek. Komende maandag vervolgen wij ons gesprek en donderdag ben ik uitgenodigd op het Ministerie van Volksgezondheid voor een ontmoeting met de Minister. Daarnaast ontmoet ik iedereen die betrokken is bij de (geestelijke) gezondheidszorg in Gambia. Daarnaast zit er een kleine kans in dat ik de nieuwe president Mr. Barrow ook nog ontmoet. Mijn gevoel richting Tanka Tanka is al weer wat hoopvoller nu ik zelf de gesprekken hier heb gevoerd. (Ik had niet zo zeer twijfels over de Gambiaanse kant, de lezer kan zelf de conclusies wel trekken waar mijn twijfels dan wél lagen). Voldaan reden we terug naar Senegambia en hebben Maarten en ik geluncht bij Yasmina. S' morgens voordat ik ging had ik even mijn Facebook gecheckt en zag dat Yasmina ook een had. De pagina geliked en een 5-sterren beoordeling gegeven en direct daarna kreeg ik via Facebook een vriendelijk bedankje van de vrouw van de Libanese eigenaar van Yasmina. Zij onderhoudt schijnbaar de FB-pagina. Ook heb ik mij via FB gelinkt aan haar pagina. Maarten en ik zitten nog geen tel op het terras bij Yasmina, komt zij naar buiten gelopen om ons de hand te schudden en te bedanken voor de positieve commentaren. Over klantvriendelijkheid en attent zijn gesproken. Ik had haar nog nooit gezien en gisteren pas ontmoet via haar bedrijfspagina op FB. Die avond weer lekker gegeten en op tijd naar bed na weer een zinvolle dag.
Zaterdagmiddag zijn wij uitgenodigd bij de voetbalfinale van de plaatselijke competitie in Busura. Zondag gaan we naar Lamin voor o.a. een lunch bij de familie. Maandag de hele dag naar Tanka Tanka voor de vervolggesprekken met de Program Manager en dinsdag de familie-meeting in Busura. Woensdag wil ik graag met de ferry naar de North Bank naar de school in Njaba Kunda van Stichting Buganala. Daar moet nog het e.e.a. besproken c.q. geregeld worden. Donderdag de hele dag naar Banjul, naar het Ministerie van Volksgezondheid en (hopelijk) naar de President. Vrijdag wil ik naar de school in Jambur, ook van Stichting Buganala.
De temperatuur is nog steeds warm maar wel goed te doen en s' nachts koelt het redelijk af. Overdag even slapen met de deur open is ook fijn maar sinds gistermiddag doe ik dat ook niet meer. Ik was net even weggedoezeld toen ik iets harigs via mijn bovenarm naar mijn gezicht voelde gaan, toen ik mijn ogen open deed keken mijn verschrikte ogen in de verschrikte ogen van de compound-kat. Het is een vies verschrompeld mormel met een soort van spleetogen. Eén gerichte trap richting de deuropening was genoeg om mijn ongewenste bezoeker naar buiten te werken. De kat was niet lang onder de indruk, vanmorgen lag hij weer buiten op mijn stoel toen ik wilde ontbijten.
Zaterdagmorgen wat langer blijven liggen. Uitgebreid de tijd genomen om te ontbijten want die middag waren wij uitgenodigd om rond 17.00 uur de voetbalwedstrijd in Busura te bekijken. Elke morgen wanneer ik op mijn terras zit te ontbijten wordt ik vriendelijk begroet door mijn Gambiaanse buurvrouw en buurman. Steevast zegt de buurvrouw: Hello pumpkin how are you doing today? I wish you a very nice day dear.
Na het ontbijt tijd voor een lekkere wandeling langs het strand. Ik ben nu bijna een week in Gambia maar heb het strand nog niet gezien. Daarna time to relax totdat Mohammed ons op zou halen voor de wedstrijd. Ik heb al een verslagje op Facebook gezet maar hier volgt dit verslag nog een keer voor degene die het gemist hebben. Toen we aankwamen waren beide teams al bezig met de warming-up. Er stond een tent langs de kant van het veld met plastic tuinstoelen, dat bleek de eretribune te zijn. Na een kort praatje met Modou mochten wij op de eretribune plaatsnemen. Schuin achter ons stond een giga geluidsinstallatie waar vrij harde muziek uitkwam met een aanstekelijke beat, dan weer reggae dan weer afro muziek. De DJ deed zijn best om de stemming er in te brengen. Het was een officiële wedstrijd met alles er op en er aan. De opening geschiedde door een official van de sportbond. Daarna kwam er nog een praatje van de verslaggever (hij deed tijdens de wedstrijd live-verslag via de giga geluidsinstallatie) over fairplay en correct gedrag van de supporters. De wedstrijd werd geleid door een scheidsrechter en ondersteund door twee grensrechters, keurig in scheidsrechterstenue. Een vierde official hield de speeltijd in de gaten en verzorgde de wissels. Hij droeg zelfs een tenue met de letters FIFA op de rug. Aan het begin van de wedstrijd werden de team voorgesteld, ze stelden zich op voor de eretribune waar de eregasten zoals de Alkalo's, de sportbonds- vertegenwoordiger en andere notabelen op de eerste rij zaten. Wij zaten op de tweede rij en konden alles goed volgen. De line-up van de spelers was als bij elke andere wedstrijd en ze gaven elkaar een hand voor aanvang en de speaker benadrukte nogmaals de sportieve kant van de wedstrijd.
De wedstrijd zelf. SEYONI begon de wedstrijd wat voorzichtig en daar maakte BUSURA handig gebruik van door druk te zetten. Hierdoor beging één van de verdedigers van SEYONI een relatief lichte overtreding in het strafschopgebied en kreeg BUSURA na circa 10 minuten al een strafschop mee. De keeper van BUSURA zette zich achter de bal en scoorde vrij eenvoudig de 1-0. De druk van BUSURA verminderde na deze goal enigszins en SEYONI creëerde wat mogelijkheden maar was niet echt gevaarlijk. Vlak voor rust schoot een aanvaller van BUSURA tegen de hand van een verdediger van SEYONI die in het strafschopgebied stond, de 2e strafschop was een feit. Dit keer bleef de keeper van SEYONI op zijn plek staan en kon het schot vanaf de penalty stip vrij eenvoudig keren. Voor de wedstrijd was dit goede want over en weer waren er vrij weinig kansen. De vierde official gaf aan dat er nog een minuut was te spelen en vrij vlot daarna werd het rustsignaal gefloten. Het publiek liep het veld op en er werd wat gevochten. Het was niet helemaal duidelijk wat er gebeurde maar de scheidsrechter stond er bovenop en gaf rood aan één van de spelers van SEYONI.
Na de rust werd het erg moeilijk voor SEYONI vanwege de rode kaart. Ze probeerden het wel en kwamen soms dicht bij het doel van de goed spelende keeper van BUSURA. SEYONI kon echter geen enkele uitgespeelde kans creëren op het moeilijk bespeelbare, hobbelige zanderige veld. Bij elke spelhervatting maakte de speler een bultje van zand, legde de bal er bovenop en schoot de bal weer het spel in. Om zo toch nog enige controle te houden. Daarnaast was geen enkele van de speelballen echt rond. Na ongeveer een 20 minuten spelen kwam een aanvaller van SEYONI goed door de defensie van BUSURA heen maar werd gevloerd door de verdediger, die direct rood kreeg. De teams waren qua bezetting weer gelijk. Er was nog voldoende tijd maar SEYONI kon niet echt een vuist maken alhoewel BUSURA toch ook niet veel sterker was. Tegen het eind van de wedstrijd liet SEYONI de moed zakken en kreeg BUSURA twee opgelegde kansen. Helaas bleek de aanvaller van BUSURA niet koelbloedig genoeg om deze kansen te verzilveren. Na 5 minuten extra tijd, aangegeven door de vierde official, blies de scheidsrechter het eindsignaal. Het publiek kwam massaal het veld op en dat ontaardde in wat opstootjes. Het bleek dat de scheidsrechter met een riem geslagen was, iets wat deze mooie wedstrijd ontsierde. De speaker had voor aanvang van de wedstrijd een beroep gedaan op de sportiviteit van spelers én publiek maar een klein aantal had dit 'niet gehoord'. Al snel waren de gemoederen weer bedaard en begon het feesten. BUSURA won voor het eerst de finale, voor SEYONI was het de derde finale op rij. De vorige twee edities wisten zij nog te winnen maar vandaag moesten zij hun meerdere erkennen in de in een blauw AJAX tenue spelende BUSURA. Het was een mooie wedstrijd en rond 20.00 uur waren wij weer in Kololi, Senghore Kunda. We waren als enige tubaabs aanwezig en voelden ons erg welkom bij deze wedstrijd. We beleefden de wedstrijd samen met de vele honderden SEYONI en BUSURA aanhangers. Nog even met de spelers van SEYONI gepraat en afscheid genomen met: see you next year in the final again!! Aangekomen in Kololi even lekker douchen en op naar Yasmina voor het diner. Wat later dan anders zaten we aan tafel en het eerste pilsje c.q. bacootje smaakte goed. Ook het eten was weer als vanouds en die avond zakten al vroeg mijn ogen dicht. Het was al redelijk op rustig in Senghore Kunda.
Zondag ook een ontspannen dag. De meeste afspraken zijn toch door de week en in de avond. Die middag waren wij uitgenodigd bij mijn familie in Lamin voor de lunch. Van te voren appte één van de dochters over de voorkeur van mij m.b.t. de lunch. Ik had wel zin in een Yassa. Toen we aankwamen in Lamin zwom de vis al in de olie, Fish Yassa dus heerlijk! De geur van gefrituurde vis deed mij al bijna watertanden. Rond 14.00 uur was de lunch gereed en het was voortreffelijk. Onze magen waren geheel tevreden toen we afscheid namen van de familie. Heb nog beloofd dat ik later in de week, waarschijnlijk vrijdag, voor het diner zou zorgen. De familie is gek op pasta met bolognese. Dit kook ik dan voor hun in de avond. We waren rond 18.00 uur weer terug op onze stek in Kololi. Vanavond geen diner bij Yasmina want de Yassa deed nog steeds haar werk. Een avondje stappen stond rond 22.00 uur op het programma. Normaal gesproken ga ik dan naar WOW om te poolen maar toen we daar aankwamen was daar helemaal niemand, buiten het personeel dan. Sinds eind vorig jaar zit er boven Ali Baba restaurant een nieuwe club Xclusive. Het leek daar behoorlijk druk dus wij naar binnen. Het bleek een mooie club te zijn met lekkere muziek en een gezellige sfeer. Hier en daar zaten mensen aan een waterpijp. Ik vond het wel lekker ruiken maar had geen behoefte om het uit te proberen. We kregen een mooie stek toegewezen en namen plaats. We zaten in een hoek en konden zo mooi iedereen bekijken. Natuurlijk werden wij ook bekeken maar daar gaat het juist om. Mijn rechterbuurman liet zijn waterpijp even in de steek om mij aan te spreken. Ow you drink Bacardi-Coke that is strong stuff den you need other strong stuff too. You need Charly. De enige Charly die ik ken in Gambia is de krokodil. Ik keek hem verbaasd aan en vroeg hem wat hij bedoelde. Charly, you know en maakte een veelzeggende beweging met zijn vinger onder zijn neus en snoof terwijl hij dat deed. Oeps nu snap ik het. Ik bedankte hem vriendelijk voor het aanbod maar ging er niet op. Ik had die dag op het voetbalveld al het nodige aan stof opgesnoven en hoefde nog niet meer (wit) stof door mijn neus te hebben. Daarnaast ben ik te gehecht aan het tussenschotje in mijn neus. Ik blijf trouw aan mijn bacootje, ben ik heel tevreden mee. Tussendoor zijn we nog weer even naar WOW gelopen maar daar was het nog steeds uitgestorven. Dan maar weer naar Xclusive. Die nacht heb ik mij met de taxi terug laten brengen naar Senghore Kunda. Het is op dat tijdstip niet verantwoord om te gaan lopen. Zal meteen tot problemen leiden maar ik zoek het liever ook niet op.
Maandag op pad geweest voor Kumpara Art & Design (www.kumpara-artdesign.com) en voor Galerie Art 8 (www.galerie-arte8.com). Nog niet echt veel gevonden maar dat komt nog wel. Al wel wat leuke dingen gezien maar wordt het nog niet eens over de prijzen. Moet natuurlijk wel enigszins aantrekkelijk zijn. De marge hoeft niet zo groot te zijn maar het moet wel wat opleveren. Rondgereden tussen Banjul, Brikama, Serekunda en Bakau. Komende week nog wat vaker op pad en hopen op wat leuke aankopen. Na een bezoekje aan Yasmina for dinner die avond, op tijd naar bed. Het was gezellig op zondagavond maar het was ook laat. Maandagmorgen was ik gewoon weer op tijd op. En dat was te merken na het diner, time to go to sleep!!!
Dinsdagmorgen op tijd weer op want vandaag staat de Family Meeting op het programma. Zoals ik al in één van mijn eerdere verslagen meldde loopt het niet lekker tussen Marabout Ebou en zijn familie. Ebou heeft besloten om de compound te verlaten. Tijd voor een goed gesprek met alle betrokken familieleden. Mohammed kwam mij om 09.30 uur ophalen, de afspraak stond om 11.00 uur. Yusupha opgepikt in Busumbala en vrij vlot waren we al in Busura. Het was minder druk op de weg dan de vorige keren. Vooral het grote kruispunt in Brikama wil weleens voor een probleem zorgen. Op dit punt kruisen de wegen van Noord naar Zuid en van Oost naar West. Het is vaak een gekrioel van voertuigen, fietsen en ezelskarren die links en rechts van elkaar proberen hun weg te vinden. Het één en ander wordt weliswaar wél gecontroleerd door een politieman die vaak tegen beter weten in, zijn uiterste best doet om alles in goede banen te leiden. Dit keer hadden wij echter geluk. Omdat we vroeg waren, was natuurlijk nog niemand aanwezig. Maar het was mooi om te observeren hoe de ene na de andere (half)broer binnenkwam. De sfeer was ontspannen. Na het uitwisselen van de wederzijdse beleefdheden ging Yusupha voor in een gebed om daarna te starten met de meeting. Ebou legde zijn verhaal uit aan de anderen die zichtbaar verrast waren hierover. Het bleek dat nog niemand binnen zijn familie op de hoogte was van zijn vertrek. Omdat dit eerst binnen de familie besproken moet worden, sloten we deze meeting af en gingen naar huis. Vrijdag om 11.00 uur gaan we verder. Ik heb de familie wel vriendelijk doch dringend op het hart gedrukt dat er een goede oplossing moet komen. Gezien de relatie die in de loop van de jaren is opgebouwd en alles wat er voor de patiënten gedaan is en nog steeds gedaan moet worden, kan dit niet zo maar het einde zijn. Vertrouwende op hun wijze beslissingen, namen wij afscheid.
Wel een beetje verbaasd dat Ebou nog niets had gezegd tegen zijn familie, de familie wist niet eens dat hij wilde gaan. Waarschijnlijk heeft Ebou het zo gedaan vanwege het gebrek aan respect voor hem door de rest van de familie. We waren weer op tijd in Senghore Kunda. Na een lunch en een korte siësta even lekker uitwaaien op het strand. Het diner die avond was weer voortreffelijk en ook het bacootje smaakte goed. Eén bacootje, niet meer want morgen moet er gewoon weer gewerkt worden.
Ik had voor deze reis een lijstje van aandachtspunten meegekregen van Stichting Buganala, de scholenstichting uit Doetinchem waarvan ik ook bestuurslid ben. Gepland stond een trip naar de school in Njaba Kunda op de North Bank, aan de andere kant van de rivier. Helaas door alle perikelen rondom de familie in Busura was hier te weinig tijd voor. Wel ben ik woensdag op de school in Jambur geweest. Deze school ligt redelijk op de route naar Busura dus dat was mooi te combineren. Ik had de dag ervoor al een sms gestuurd aan de Headmaster dat ik woensdagmorgen een bezoek aan de school wilde brengen. De verbinding vanuit Busura is vrij slecht dus daarom een sms. Dinsdagavond zaten we aan het diner toen ik een oproep kreeg van een onbekend Gambiaans nummer. Toch maar even opgepakt, bleek het de Headmaster van Jambur te zijn. Hij was twee weken met vakantie maar ik was van harte welkom op de school. Ik zou verwelkomd worden door de vice-principal. Ook prima, ik wilde gewoon weer eens even kijken op de school.
Woensdagmorgen om 10.00 uur stond Karafa met zijn local taxi aan de black-and-white gate van Senghore Kunda. Het is ongeveer 30 minuten rijden dus dat valt wel mee. Maarten vond het ook leuk om mee te rijden dus dat was gezellig. Aangekomen in Jambur, eerst naar het kantoor van de vice principal. Handen geschud en daarna een rondje gemaakt over het terrein. Onder de grote mangotree zaten een aantal jongens en meisjes te handwerken en kleding te maken. Volgende week moeten zij examen doen dus nu even oefenen. Het was een mooi gezicht dat de meisjes én jongens gezamenlijk aan het werk waren. Een aantal waren zelfs lapjes aan het breien. Onder supervisie van de vice-principal die zich op een stoel onder de boom genesteld had, waren de docenten druk aan het werk met het begeleiden van de examenkandidaten. Was een mooi schouwspel om te zien.
Nu even een rondje door de groentetuin. Ook hier werd hard gewerkt. Per twee leerlingen is een stukje tuin afgebakend. Het is schijnbaar het seizoen van de uien, bieslook en de kucha. Deze planten waren al volop aan het groeien. Hier en daar kwam al een tomaat op en ook de garden egg (aubergine) begon zijn gezicht te laten zien. Nog wat zaken besproken met de vice-principal. Was een leuke trip, nu weer terug naar Senghore Kunda.
Donderdag was ik uitgenodigd op het Ministry van Health and Social Welfare voor een courtesy call. Ik zou een ontmoeting hebben met de Minister én met de President. Beiden waren echter op tou door het land dus werd ik ontvangen door de Program Manager. Ook bij het gesprek aanwezig waren de Deputy Director of Health Service en de Director of Health Education and Promotion. Het was een prettig en open gesprek en we wisselden wat informatie uit over elkaars activiteiten. Ook gaven de heren aan wat zij belangrijk vonden in de samenwerking en communicatie met Tank Tanka NL. De Program Manager gaf aan wat zijn ideeën waren ten aanzien van Tanka Tanka Psychiatric Hospital (TTPH). Hij praatte heel gepassioneerd over TTPH, als onafhankelijke organisatie en als centraal punt voor de psychische zorg in Gambia. Daarnaast wil hij een soort van vooruitgeschoven posten hebben in het hele land waar patiënten opgevangen kunnen worden en ook behandeld. TTPH fungeert dan als kenniscentrum, behandelcentrum voor de patiënten die lokaal niet behandeld kunnen worden en als uitvalsbasis voor psych. verpleegkundigen die als een reizende brigade langs de lokale posten gaan voor behandeling en training. In hoeverre dit allemaal te realiseren is en op welke termijn moet natuurlijk nog blijken maar er is een goede basis aanwezig. De Program Manager bepleit dit ook richting zijn minister. Na een klein uurtje waren we uitgesproken en begeleidde de Program Manager mij naar de uitgang. Hij verontschuldigde zich nogmaals dat de afspraak met de Minister en de President niet door kon gaan maar de volgende keer zou deze afspraak zeker plaatsvinden.
Op de terugweg even naar de craftmarket in Bakau gereden. De weg er naar toe ligt vol met verhogingen in het asfalt. Deze zijn natuurlijk om de snelheid te beperken. Ze hebben vaak dezelfde kleur als het asfalt en op het laatste moment zie je pas. Karafa, als ervaren driver, is hier natuurlijk aan gewend en stopt op tijd voor deze heuvels in de weg. Hij noemt deze heuvels the sleeping police. Ze zijn er wel maar hoeven niets te doen want je vermindert je vaart toch wel. Works better then the real police volgens Karafa.
Vrijdag een spannende dag. De allesbeslissende Family Meeting in Busura. Wat heeft de familie beslist en welke consequenties heeft dit voor de bewoners van onze compound. De afspraak stond weer om 11.00 uur. Rond 10.30 uur arriveerden Yusupha, Mohammed en ik in Busura. We hadden nog tijd dus zijn we eerst even naar het schooltje in Seyoni gereden. Volgende week zaterdag is het Independence Day en dat wordt op alle scholen lokaal gevierd. De school in Seyoni wordt sinds vorig jaar niet meer financieel ondersteund dus hadden zij geen geld voor deze feestdag. In overleg met Yusupha hebben wij een kleine bijdrage gedaan zodat de school deze feestdag toch kan vieren met de kinderen. Het liep al tegen elven dus snel afscheid genomen en weer terug naar Busura. In de kamer van Ebou zaten al een aantal van zijn halfbroers te wachten. Even over elf was de groep compleet en leidde Yusupha de meeting weer in met een gebed. Eén van de broers kwam gelijk ter zake. Hij hield een lang betoog waar ik natuurlijk niets van kon verstaan. Na een kwartier was hij uitgesproken en Yusupha begon aan de vertaling. Halfbroer Ousman had het woord gedaan. Hij vertelde dat Ebou zou vertrekken maar dat dit geen consequenties zou hebben voor de verzorging van de bewoners. De verzorging van deze bewoners is als een erfenis door de generaties heen overgedragen van vader op zoon en ook nu neemt men deze verantwoordelijkheid over als Ebou de compound verlaat. De samenwerking met de verpleegkundige van Tanka Tanka wordt op dezelfde voet voortgezet. Bij dit gesprek en ook bij de vorige meeting zat een oude man. Ik kon hem niet thuisbrengen maar later vertelde Yusupha dat hij een broer van de oude Marabout is. Hij gaat er op toezien dat de zorg voor de bewoners met zorg en geduld uitgevoerd gaat worden. Ousman wordt contactpersoon vanuit de familie en verantwoordelijk voor de zorg die hij met de andere broers gaat verzorgen. Dit was een mooie ontwikkeling, het is jammer dat Ebou weggaat maar gelukkig blijft de zorg doorgaan. Ik heb Ebou uitgebreid bedankt voor zijn inzet. Hij heeft dit ruim 17 jaar gedaan zonder dat daar enige vergoeding vanuit de familie tegenover heeft gestaan. Het enige wat hij van zijn vader meegekregen heeft is de kennis, geld en middelen waren er niet. Hij gaat naar een andere compound in de buurt van Brikama waar hij met lege handen opnieuw moet beginnen. Hij liet nog zijn spaarbankboekje zien waar in 2013 een klein bedrag in Dalasi op was gestort en daarna niet meer. Ebou wil nog wel op afstand zijn broers bijstaan met advies. Het was een spannende dag met een goede afloop voor onze patiënten in de compound, de zorg gaat gewoon door!
Die avond had ik beloofd om bolognese te koken bij mijn familie in Lamin. Naar de markt geweest om de meeste boodschappen te halen. Dit keer wilde een aantal familieleden graag leren hoe ze een Bolognese moesten maken. Dus nu geen potten saus maar alles vers gehaald. Het was geen tomatenseizoen en hierdoor waren de verse tomaten erg duur; dan toch maar uit blik. Ook verse champignons zijn onbetaalbaar, ook de champignons uit blik. Verder alles vers: uien, knoflook, paprika, olijven, peper, zout, basilicum en oregano. Wel het even het gehakt bij Maroun's Supermaket in Kotu gehaald omdat dit op de lokale markt moeilijk te krijgen is. Toen ik arriveerde in Lamin was de kolenpot al warm en kon de cooking class beginnen. Moeder, dochter en schoondochter keken en deden heel geïnteresseerd mee. Stap voor stap uitgelegd en voorgedaan hoe ik de Bolognese maak. Kreeg leuke en goede vragen van mijn cooking class. Na circa een uur stond de Bolognese with Spaghetti klaar op tafel en kon het diner beginnen. Ik kook graag in grote hoeveelheid, wat over is gaat thuis altijd in de vriezer. Maar dit bleek nu niet nodig. De hele familie at smakelijk van de Bolognese en er was niets meer over. Aan het eind zei iedereen: Conovato tepp (mijn buik is vol in Mandinka). Was leuk om weer eens op de kolenpot te koken. Volgende week sta ik weer te koken achter de geavanceerde apparatuur van KookStudio75 in Wehl!
De dagen vliegen voorbij, het werk zit er nu op en het is weekend. Zaterdag weer rond geweest om te shoppen en een avondje wezen stappen, dit keer bij Time Inn net buiten de Strip. Was er gezellig druk en ook nog een aantal bekenden tegengekomen. Vandaag nog even lekker naar het strand en de laatste inkopen doen. Vanavond het koffer inpakken en morgenvroeg om 11.00 uur word ik naar het vliegveld gebracht. De vlucht staat gepland voor 13.30 uur (GM tijd) en rond 22.30 uur (NL tijd) is de aankomst op Schiphol gepland. Ik wordt weer fijn met de auto opgehaald dus even na middernacht ben ik weer thuis in Holtus Kunda. Was een mooie reis, veel gedaan en ook veel plezier gehad. It's always nice to be in The Smiling Coast of Africa!!!