Reisverslagen

Augustus 2017

Afgelopen maart heeft er een wisseling van de wacht plaatsgevonden in onze compound in Busura (www.huisvanmarabout-gambia.nl). Marabout Ebou Janneh wilde de compound gaan verlaten om zich elders te vestigen. Ebou had tot dan toe de compound prima geleid en de bewoners goed verzorgd. Met zijn vertrek ontstond er een groot probleem. Gelukkig was zijn halfbroer Ousman bereid om de taken van Ebou over te nemen. De overgang verliep niet helemaal volgens wens vandaar dat ik begin juli weer naar een ticket heb gespeurd op internet.

Vanwege het regenseizoen is het Low Season in Gambia maar omdat het qua vakantie in Nederland High Season is, houden de prijzen van de tickets geen rekening met Low Season in Gambia. En alleen TUI vliegt nu op Gambia, Corendon vliegt alleen in High Season. Toch een leuke aanbieding gevonden bij de maatschappij met de smile en meteen geboekt. En blijkbaar net op tijd want nadat ik geboekt had, stegen de prijzen snel. Wat extra kilo's bagage bijgeboekt want ik had nog paar dozen babykleding staan die ik in maart gekregen had via Kapsalon House4Hair uit Doetinchem. In maart vloog ik met Corendon en mocht maar 20 kilo meenemen. Nu weer via TUI en dus kan de rest mee. Ik had vorige week van Maria van Aken uit Ulft een aantal leuke babymutsjes en -dekentjes gekregen voor Gambia. Deze zitten nu ook mijn koffers. Een aantal families in Gambia hebben de laatste tijd een baby-boy of een baby-girl gekregen. De kleding van House4Hair én de mutsjes en dekentjes van Maria zijn daar erg welkom. Ik had 40 kilo bijgeboekt en daar kwam ik ook precies aan. Mijn handbagage mocht 10 kilo wegen en dat deed hij ook. Het was de eerste keer dat ik vergezeld werd door mijn eigen PostcodeLoterij koffertje die ik na een zware strijd bij de opnames van Een-tegen-100 in de wacht gesleept had. Dus met 50 kilo op weg naar de Smiling Coast of Africa!

Naast het overleg met de nieuwe Marabout Ousman Janneh, stond er nog meer op het programma. Afgelopen juni heeft onze stichting een mooi bedrag gekregen van het Almende Isala College. De leerlingen van de 2e klassen hebben allerlei acties gehouden om geld voor ons in te zamelen. Dankzij deze actie kunnen wij nieuwe matrassen kopen en dat ga ik, samen met Yusupha, deze week doen. De actie heeft ook van allerlei spullen voor ons naaiatelier opgeleverd en een deel zit in mijn koffers. De rest gaat in september met de container naar Gambia. De school in Seyoni heeft de laatste tijd ook onze aandacht gehad. Deze school zit al een tijdje zonder sponsor en dit wil ik, samen met mede-bestuurslid Cees IJsendoorn, via Stichting Buganala weer oppakken. Buganala (www.buganala.nu) ondersteunt al meerdere scholen in Gambia en we willen bekijken of we wat voor de school in Seyoni kunnen doen. Cees is sinds juli in Gambia en heeft hiervoor al heel wat werk verricht. Ook de medische post in Seyoni zit zonder sponsor. Kennissen uit Utrecht willen de post gaan ondersteunen. Ze willen, naast de ondersteuning, ook wat aan het onderhoud gaan doen. Ze gaan in januari 2018 daar zelf de handen uit de mouwen gaan steken en willen graag weten wat er allemaal moet gebeuren. Ik ga voor hen inventariseren wat er allemaal nodig is qua onderhoud én op medisch gebied. Ook komt er waarschijnlijk in januari 2018 iemand van het PUM uit Nederland naar Gambia. De PUM is een verzameling van ervaren, gepensioneerde managers uit het bedrijfsleven die hun kennis en ervaring in willen zetten voor ontwikkeling van projecten in de wereld. Eén van hen wil ons naaiatelier in Busura gaan begeleiden zodat deze optimaal kan draaien. Ze wil wat meer informatie hebben voordat ze gaat en ze heeft nog een aantal vragen. Dit probeer ik deze week allemaal voor haar te verzamelen zodat ze in januari optimaal voor aan de slag kan. Het project van de Utrecht-groep met betrekking tot de verzorging van de psychische klachten van de bewoners moet na de wisseling van Marabout opnieuw bekeken worden. Ik ga overleggen met de Gambiaanse psychiatrische verpleegkundige en koppel dit weer terug met de psychiaters in Nederland. Ook weer rond voor de inkoop voor www.kumpara-artdesign.com en www.galerie-arte8.com. De zaken gaan goed dus moet er weer nieuwe voorraad komen.

Een volle agenda en tussendoor natuurlijk ook genieten van de Smiling Coast. Vrijdag vertrok mijn vlucht om 15.15 uur vanaf Schiphol. Vanwege alle wilde verhalen over lange wachttijden bij de Security, zaten we vrijdagochtend om 09.30 uur in de auto op weg naar Schiphol. Mooi op tijd rolde ik met mijn koffers naar het afgiftepunt voor de bagage. Het was redelijk druk maar het ging toch vlot. Dan de gevreesde securitycheck. Het was er akelig rustig en op een afstand leek alsof niemand was. Bij de securitycheck aangekomen was ik meteen aan de beurt. Ook de paspoortcontrole viel mee en om 12.30 uur zat ik al aan een kop thee in één van de restaurants op Schiphol. Boarding stond gepland voor 1430 uur maar dat liep wat uit. Het vliegtuig arriveerde wat later van de inkomende vlucht en er moest een onderdeel vervangen worden want deze zou de volgende dag over de houdbaarheidsdatum heen zijn. Bij levensmiddelen kan ik mij daar wat bij voorstellen maar bij vliegtuigonderdelen? Maar ik ben dan ook geen techneut! Het was niets ernstig volgens de gezagvoerder, standaard procedure. Om 15.45 stegen we op in de richting van Sal op de Kaap Verdische eilanden. In Low Season wordt de reis naar Gambia gecombineerd met de reis naar Kaapverdië. Het is 6 uur vliegen naar Kaapverdië, even passagiers in- en uitstappen. Ook wordt er getankt en komt er een nieuwe crew aan board. Gaat al met al best wel snel want 45 minuten later hingen we al weer in de lucht naar de Smiling Coast. Het was nog een uurtje vliegen en even later zetten we voet op Gambiaanse bodem.

Er was maar een kleine groep doorgevlogen naar Gambia. Blijkbaar is Kaapverdië nu erg populair terwijl dit land niet zo erg veel te bieden heeft. Het zijn een aantal zandplaten met daarop een aantal erg luxe resorts voor de toeristen. De resorts bieden alles wat de toerist maar wensen kan, buiten de resorts is er niet veel te beleven. Veel mensen hebben genoeg aan de luxe van een resorts met gegarandeerd mooi weer met strand en zee. Alhoewel het strand en de zee ook niet overal erg aanlokkelijk zijn omdat er her en der haaien zitten.......... Dit verhaal werd bevestigd door mijn medepassagier die instapte in Sal om na Gambia door te vliegen naar Nederland.

Het was dus in Gambia ook erg rustig bij de paspoortcheck en bij de bagageband. Ik had de koffers al vrij snel, op naar de check van de bagage en dan naar mijn Gambian home. Toen één van mijn koffers uit de check rolde, werd er een 'F' opgeschreven. Ik moest mee naar een aparte kamer en de koffer moest open. Ik had eerst nog gedaan of ik niets in de gaten had maar al snel kwam iemand bij me voor de extra check. Do you have food in your suitcase was zijn vraag. Waarop ik met 'Yes' antwoordde en uitlegde wat ik meegenomen had. Hij wilde het graag zien en dat is prima. Toen ik de koffer op de tafel beurde zag ik dat mijn koffer de reis wat minder comfortabel beleefd had dan ik. Ik had twee koffers bij me. De ene was een ervaren Gambia-ganger die mij al vele malen trouw begeleid had maar één van zijn wielen wilde niet meer. Dit wiel was geblokkeerd en de andere 3 moesten zijn taak overnemen. Toch mocht deze Gambia-veteraan weer mee omdat er zoveel in kan. Dus volgestopt met babykleren, mutsjes en naaispullen en de 3 overige wielen kweten zich prima van hun taak. Het nieuwe koffer was wat minder gepokt en gemazeld met het reizen naar Gambia. Het had al de pech dat het gecontroleerd moest worden, en zoals ik al zei, toen ik dit koffer op de tafel tilde bleek dat deze behoorlijk gehavend uit het vliegtuig was gekomen. Het koffer zat onder de krassen en bleek ook nog een wiel te missen. De schroeven waarmee het wiel aan het koffer zat, staken verdrietig uit de bodem van het koffer. Dit zal vast niet gebeurt zijn uit solidariteit met het oude koffer, waar ook maar 3 werkende wielen aan zitten. Ik ga hiervan melding maken bij TUI. Het nieuwe rode koffer stond vertrek glanzend en glimmend bij mij in de kamer maar had letterlijk en figuurlijk veel van zijn glans verloren op zijn 1e Gambia-vlucht. De controle verliep vlot en zonder problemen.

Dit keer werd ik opgehaald door Ousman, de neef van Yaya. Yaya is op dit moment in Nederland bij een aantal van zijn vele Nederlandse kennissen. Yaya verblijft een aantal weken in Nederland voor een vakantie. Ousman stond al mooi op mij te wachten in de aankomsthal. Hij herkende mij gelukkig want ik had hem pas één keer gezien, afgelopen jaar in november. Yusupha was er ook. Al wat afspraken met Yusupha gepland voor de komende week en nu op naar Senghore Kunda in Kololi. Ik had Ousman gevraagd om rond turntable in Brusubi even te stoppen om wat boodschappen te doen. Ik wist niet of op de Strip nog wat open was. Het was al redelijk laat en het is Low Season. Er waren nog diverse Mini-Markets open. Wat water en cola gekocht, de rest komt morgen wel. Ousman vervolgde zijn weg, wel de andere kant uit. Ik dacht dat hij een plek zocht om even te draaien. Het was nogal druk op de weg dus hij kon dit niet zo maar doen. Na 5 minuten vroeg ik hem of hij een plek zocht om te keren, ik had het gevoel dat dit niet zo was. En mijn voorgevoel bleek goed te zijn. Are you not staying in Brusubi this time vroeg hij mij. Ik heb vorig jaar november een appartement gehad in Brusubi omdat Senghore Kunda in Kololi vol zat. En net tijdens dat verblijf heeft Ousman mij een keer naar het mental home gebracht omdat Yaya en Mohammed toen druk waren. Dus Ousman wist niet beter dat ik weer in Brusubi zat. Hij was nog nooit bij mij in Kololi geweest dus dat kon hij ook niet weten. Na dit kleine misunderstanding waren we al snel op mijn vertrouwde stekje in Senghore Kunda Kololi. Koffers uitgepakt, een lekkere frisse douche en dan slapen.

Zaterdag lekker relaxed de koffers uitgepakt en naar de local shop voor mijn ontbijt. Senfou met canned beef en een lekker kopje black tea. Boter was er niet maar het kan ook wel zonder. Een gekookt eitje is ook wel lekker. Gelukkig hoef ik hier de eieren niet te controleren op een productienummer i.v.m. eventuele gif besmetting. De kippen lopen hier vrij rond, een lekker eitje van een Gambiaanse vrije uitloop-kip (wat in Nederland ook een poosje geleden niet mocht i.v.m. een dreigende vogelgriep: uitloop-ei werd volière-ei). Nog even mijn email gecheckt en zag dat Cees mij al gemaild om zijn Gambiaanse nummer door te geven. Ik had dit ook al via mijn Gambiaanse Whatsapp ontvangen. Zondagavond treffen wij elkaar bij het diner om het bezoek op maandag aan de school in Seyoni voor te bereiden. Eerst even boodschappen doen en dan ga ik Cees bellen om een nadere afspraak te maken voor het diner van zondag.

Ik was van plan om even naar de Strip te lopen om wat boodschappen te doen. Toen ging de telefoon: Hello its Karafa how are you doing? Karafa is mijn vaste chauffeur van de geel-groene local taxi. Kleine ritjes verzorgt Karafa altijd. Hij had gelezen op Facebook dat ik onderweg was en wilde even 'Hi' zeggen. Meteen even gevraagd of hij mij naar de grotere supermarkt kon brengen, Maroun's aan de Bertil Harding Highway. Deze supermarkt heeft erg veel en is een stuk goedkoper dan de Mini-Markets op de Strip. Ik loop er rustig rond met mijn boodschappenmandje, zie ik in één keer een bekend gezicht. Cees was er ook zijn boodschappen aan het doen. Cees woont in Fajara en dat is ook niet zo ver vandaan van Maroun's. Even kort wat zaken besproken en de afspraak voor het diner van zondag concreet gemaakt.

De rest van de dag besteed aan het maken van verdere afspraken o.a. met de psychiatrisch verpleegkundige. Lekker geluncht en vanavond ga ik eten bij Yasminas op de Strip. Het programma is al redelijk ingevuld:

Zondag voorbespreking school Seyoni

  • Maandag bezoek school en medische post Seyoni

  • Dinsdag 1e inkoop Kumpara Art & Design/Galerie Arte 8

  • Woensdag bezoek mental home Busura

  • Woensdagavond gesprek met psychiatrisch verpleegkundige

  • Donderdag bezoek ministerie Banjul

De andere dagen zullen ook snel gevuld worden en tussendoor natuurlijk genieten van de Smiling Coast of Africa!!! Het is goed te zien dat er al veel regen gevallen is in de afgelopen dagen maar vandaag was het warm en droog.

Zondag op pad naar Cape Point Bakau. Ik had daar afgesproken met Cees in verband met het bezoek aan de school in Seyoni op maandag. We hadden afgesproken bij restaurant Calypso. Dit is een erg mooi restaurant met een goede kaart. De zitjes zijn verspreid over de tuin van het restaurant. Elk zitje is overkapt met een rieten dak. Het restaurant ligt aan het strand van Cape Point. De zitjes zijn verhoogd zodat je het water en het strand kunt zien. Aan de rand van het terras bevindt zich een krokodillenvijver. Af en toe zie je 'stuk hout' drijven, er komt dan een krokodil bovendrijven. Cees had al het enige voorwerk verricht en nu dus even afstemmen. Onder het genot van een single Bacardi Coke with Ice het nodige besproken. Vooraf kleine loempiaatjes met garnaal en als hoofdgerecht Shrimps in Garlic, erg lekker. Nog even nagepraat én nagenoten van de ondergaande zon, de avond was aan het invallen. Een echte aanrader deze stek, restaurant Calypso in Cape Point Bakau.

Maandagmorgen redelijk op tijd naar de school in Seyoni. Cees had een auto met airco geregeld dus lekker luxe op pad. Ik zou om 0930 opgehaald worden bij Senghore Kunda maar ik stond al iets eerder te wachten. Moest nog een paar boodschappen doen en ik had haast geen credit meer in mijn telefoon. Dus alvast naar de Strip gelopen. Cees belde al dat hij onderweg was, we besloten elkaar te treffen op de hoek van de Strip bij Yasminas. De credit shopjes zaten allemaal nog dicht. Ik had nog een beetje credit op mijn telefoon, onderweg zijn er nog vele andere shopjes. Cees stond ondertussen al te wachten op de parkeerplaats bij Yasminas. Cees had via AB cars een Dacia Duster met Airco geregeld. Dit was fijn omdat het nu behoorlijk benauwd is hier. Op naar de eerste stop in Busumbala om Yusupha op te halen. Die avond ervoor hoorde ik van Yusupha dat hij malaria had. Ik zei dat hij gewoon thuis moest blijven. Toen ik hem maandag voor vertrek belde zei hij dat hij gewoon mee zou gaan. In Busumbala stond Yusupha al te wachten. Hij zag er niet erg fris uit en had koorts. Hij was nog niet naar de dokter geweest en had paracetamol geslikt en hij wilde persé mee.

Nu nog door het drukke stadverkeer van Brikama heen en dan gaat het snel naar Seyoni. Brikama is echt een smeltpunt van verkeer. Op het grote kruispunt komen wegen van Oost, West, Noord en Zuid bij elkaar. De wegen zijn daar al niet erg breed. Maar door de regenval is het berijdbare gedeelte nog smaller geworden. Alles wordt geregeld door politieagenten mits de verkeersdeelnemers daar naar luisteren. Alles krioelt door elkaar: voetgangers, fietsers, auto's, bussen en zelfs hele grote vrachtauto's. Er is eigenlijk amper ruimte voor. Toen we Brikama door waren was het nog een kwartiertje rijden naar Seyoni. Aangekomen op het schoolterrein zaten de mede-deelnemers aan de vergadering al te wachten. Onder een grote boom stond een kring van diverse soorten plastic en houten stoelen en bankjes. De Alkalo zat er omringd door een deel van zijn dorpsraad. De drie docenten van de school waren er en ook een vertegenwoordiging van de oudervereniging. De vergadering werd ingeleid met een gebed. Daarna in het kort ingeleid wat de bedoeling van deze meeting was. De school werd tot januari gesteund door een stichting uit Nederland. Deze stichting is hier vorig jaar mee gestopt en sindsdien draait de school zonder geld en middelen. De docenten hebben, zonder salaris, lesgegeven omdat zij zich verplicht voelden om dat te doen ten opzichte van de dorpsgemeenschap. Van alle kanten was er veel lof in de vergadering voor deze docenten. Stichting Buganala www.buganala.nu (waar ik bestuurslid van ben) wilde de mogelijkheid onderzoeken om ook deze school te ondersteunen. Samen met Cees zouden wij dat uitzoeken en bespreken. Tijdens de vergadering over van alles gesproken en ook vanuit de vergadering kwamen er diverse vragen over o.a. de medische post, salarissen en leermiddelen. De medische post blijft buiten deze opzet omdat Stichting Buganala alleen scholen ondersteunt. Met betrekking tot de medische post ben ik al met andere geïnteresseerden bezig. De vergadering verliep goed en werd met een gebed afgesloten. Cees ging nog even met de docenten wat technische zaken gespreken. Ik heb in die tijd een inventarisatie gemaakt van het (achterstallig) onderhoud van de medische post. Januari 2018 komen er kennissen uit Utrecht die de medische post onder handen willen nemen qua onderhoud maar ook qua functioneren. Ik heb met Amy, de verpleegkundige, overlegd wat haar wensen waren. Daarnaast ook wat foto's gemaakt van de staat van onderhoud van de post. In januari komen er twee techneuten mee dus op basis van de foto's kunnen zij een redelijke inschatting maken van het werk. Zij hebben een budget ter beschikking waar zij zelf voor gezorgd hebben. Yusupha zal hen ondersteunen met alles wat zij nodig hebben. Afscheid genomen van iedereen en op de terugweg nog even naar het mental home geweest. Cees was daar nog nooit geweest dus een kleine rondleiding door Yusupha. Ousman, de nieuwe Marabout, was er niet. Woensdag zou hij er wel zijn, dan komen we weer terug.

Dinsdag was het tijd om aan de slag te gaan voor www.kumpara-artdesign.com en www.galerie-arte8.com. Eerst naar mijn brons verkoper in Bakau. Hij had er dit keer weer een mooie serie staan. In maart had hij bijna niets, dus ook niets gekocht. Eerst rustig rondgekeken en een selectie gemaakt uit zijn aanbod. En dan nu het belangrijkste: de prijs. Er wordt altijd heel omzichtig gedaan over de prijs en uiteindelijk komt de baas erbij. Deze man komt uit Burkina Faso en spreekt geen woord Engels. Het gesprek gaat via zijn verkoper en mijn chauffeur Karafa naar mij toe. Ze vragen altijd wat het mij waard is en komen dan met een openingsbod. Ik weet wat ik de vorige keren betaald heb en baseer daar mijn bod op. Dit was natuurlijk veel te laag en vorige keren lag het toch echt anders. En dat de beelden kleiner waren dan de vorige keren maakte voor de prijs niet zo veel uit volgens de verkoper. Kortom we kwamen er niet uit, dan maar niet. Karafa zei mij dat ze echt te veel vroegen voor de beelden. Dan houdt het op. Ik had een mooi aanbod gedaan en wilde zijn gehele voorraad opkopen maar het mocht niet zo zijn. Ik heb thuis nog een redelijke voorraad. Dit was hierop een mooie aanvulling maar niet tegen elke prijs.

Ik had ook nog pareo's nodig. Deze kleurige omslagdoeken lopen erg goed dus aanvulling was echt gewenst. Deze koop ik altijd bij mijn vaste adres op de markt in Serekunda. De doeken zijn hier van een goede kwaliteit en de prijs is ook goed. Het viel mee met de drukte in de straten van Serekunda dus de markt was vrij snel bereikt. Aangekomen bij de kraam met mijn doeken werd ik al aangeschoten door een 'vriend' van mij. Deze Gambiaan met zijn kompanen is een echte hustler. Hij probeert geld van je los te krijgen of aan je te verdienen. Hij heeft ooit al eens tegen mijn verkoper gezegd: doe maar wat boven op de prijs, daar merkt die Tubaab toch niets van en we delen het verschil. Hij zei het natuurlijk in zijn eigen taal maar mijn chauffeur hoorde dit en waarschuwde mij.

Ik wilde gaan handelen met de verkoper en weer begon de hustler zich er mee te bemoeien. Ik heb hem gezegd dat ik niet met hem handel en dat dit niet zijn handel is. I know you and what you are after waren mijn laatste woorden tegen hem en hij ging aan de overkant zitten en hield ons nauwlettend in de gaten. De handel verliep verder goed en ik heb een aantal mooie doeken in kunnen kopen.

De weg Serekunda uit was een stuk drukker en chaotischer maar enige tijd later liep ik de black and white gate van Senghore Kunda binnen. Even een kleine siësta gehouden en daarna naar de Craftmarket op de Senegambia strip. De leren tassen gaan de laatste tijd erg goed en ook de voorraad aan houtsnijwerk begint al behoorlijk te krimpen. Eerst naar de leren tassen gaan kijken. Deze kraam zit aan de zij-ingang van de markt. Dat is wel makkelijk want ik weet welke kramen ik moet hebben, ik hoef dan niet bij elke kraam te stoppen terwijl ik weet dat ik er toch niet koop. Ik heb mijn vaste verkopers daar. De leren tassen waren dit keer niet echt spectaculair qua kleuren en uitvoering, de prijzen waren dit echter wel! De verkoper vroeg bijna het dubbele ten opzichte van vorig jaar. Het leer is erg duur en het is low Season, dit verhaal hoor je bij vele kramen. Low Season wil juist zeggen dat de prijzen erg laag liggen omdat er haast geen klanten zijn. Twee keer zo veel dan in november 2016, dat gaat em niet worden. De kleuren waren ook niet goed, hij kon ze wel maken in de gewenste kleur maar dan lag de prijs nog hoger. Dan maar geen tassen. Nog even bij de houtsnijder gekeken en daar heb ik wel een aantal mooie beelden kunnen kopen. Misschien dat ik deze week nog even terug ga om meer te kopen. Het was ondertussen 17.30 en ik was toch al op de Strip dus tijd voor een early dinner bij Yasminas. Eerst een single Bacardi Coke with Ice en daarna een lekkere Yassa gegeten. Rond 19.00 was ik weer thuis en heb eerst alle aankopen bewondert. Ik heb sinds kort Instagram ontdekt en dit staat op mijn Gambiaanse én Hollandse mobiles. Via Instagram, doorgesluisd via Facebook, de wereld op de hoogte gesteld van mijn nieuwste aanwinsten.

Nog even een koude douche en dan op tijd naar bed want woensdag weer een drukke dag: het bezoek aan ons mental home in Busura. Het is nu regentijd maar ik heb nog geen regen meegemaakt. Het is overdag én s 'nachts broeierig warm. Ik gebruik s 'nachts de ventilator niet met als gevolg dat er een waas van zweet over mijn hele lijf ligt. Af en toe onder de koude douche in de nacht en het kan weer even. Even, want het blijft broeierig warm. Die nacht maak ik mijn eerste regenbui mee, snel de gordijnen open zodat het iets af kan koelen. De afkoeling is betrekkelijk en duurt zolang het regent. Zodra het vocht buiten zich terugtrekt begint het vocht zich binnen weer te manifesteren.

Woensdag naar Busura! Om 09.15 stond Ousman, de neef van Yaya, al bij mij voor de deur. Afspraak was 09.30 dus keurig op tijd net als Yaya. Het gebruikelijke ritueel op weg naar Busura: Yusupha ophalen in Busumbala, door Brikama heen worstelen en rijst kopen voor de Alkalo. Bij aankomst in Busura eerst even gedag zeggen bij de vrouw van de Alkalo. Er was weer een nieuwe baby-boy, little Ensa. Ik had leuke babymutsjes en dekentjes van Theo en Maria van Aken uit Ulft gekregen én baby/peuterkleding van Kapsalon House4Hair uit Doetinchem. Een setje van alles aan de vrouw van de Alkalo gegeven en wat foto's gemaakt. Ze was erg blij met de kleding en wenste ons veel succes met ons werk bij het mental home.

Toen we aankwamen stond Ousman, de nieuwe Marabout al op ons te wachten. Reden van het bezoek was de overdracht van Ebou naar Ousman. Deze was niet helemaal goed verlopen en ik wist niet waarom. Er waren maar 4 patiënten en één van hen werd vandaag ontslagen. Ousman vertelde dat toen Ebou wegging, hij iedereen vertelde dat het mental home dicht ging. Dit was de reden dat Ebou alle patiënten naar huis stuurde en dat er nu zo weinig patiënten waren. Ousman deed zijn uiterste best om dit verkeerde bericht te herstellen en hij verwachtte dat alle patiënten op korte termijn weer terug zouden zijn. De hulp van de psychiatrisch verpleegkundige lag door al deze perikelen stil. Later deze week heb ik met haar een afspraak om de hulp weer op te starten. Ousman was op de hoogte van deze ondersteuning en wilde erg graag dat dit voortgezet zou worden. Nog wat andere lopende zaken besproken en daarna het andere waarvoor we gekomen waren: de matrassen van die we konden aanschaffen dankzij Almende Isala uit Silvolde. Yusupha had er al voor gezorgd dat de matrassen in de compound waren. Ze waren nog niet in gebruik, ze hadden gewacht totdat ik er was. Samen hebben we de matrassen aan de patiënten gegeven. Ze waren er erg blij mee. Twee van hen wilden zelfs graag op de foto met hun nieuwe matras. Er was ook een baby-girl in de compound dus ook hier een paar mutsjes en dekentjes van Theo en Maria uitgedeeld. De kleding van House4Hair was ook hier erg welkom. Nadat we onze afspraken nogmaals kort doorgenomen hadden, vertrokken we weer richting huis. In Busumbala nog even gestopt bij de compound van Yusupha. Daar was een baby-girl geboren, ook daar natuurlijk wat spulletjes gegeven en even op de foto met little Binta. Aangekomen in Senghore Kunda in Kololi een lekkere koude douche en een korte siësta. Die middag zou ik een afspraak met hebben met Saffiatou, de psychiatrisch verpleegkundige, maar zij meldde af omdat zij ziek was. Ze zou nog weer contact met mij opnemen wanneer zij zich beter voelde. Waarschijnlijk was het malaria, dit komt hier tijdens de regenperiode erg veel voor. Even voor een early dinner naar Yasmina en dan weer terug naar huis. Onderweg naar huis stopte er een taxi, het was Karafa. Shall I bring you home? Graag natuurlijk!! Karafa had nog met mijn brons verkoper gebeld en met hem overlegd. Hier kwam een redelijk bod uit en daar was ik blij om. Donderdag ga ik naar Cees in Fajara en dat ligt op een steenworp afstand van de markt van Bakau, waar mijn brons verkoper zijn atelier heeft. Karafa heeft hem gebeld en zei dat het akkoord was en dat we donderdag het brons op komen halen.

Later die avond had ik nog wel even zin in een wandeling en een borrel. Yasmina zat die avond al vroeg dicht, no problem. Dan naar een andere bar. Sinds een paar maanden zit er boven het voormalige restaurant van Ali Baba, een luxe lounge-club. Deze club heet Xclusive en is van dezelfde eigenaar als WOW nightclub. Er wordt lekkere muziek gedraaid, er staan diverse lounge-seats dus een mooie club om even relaxed met kennissen te praten. Ik had deze club in maart ontdekt, toen was deze net pas open. Mensen praten met elkaar, het volume van de muziek staat dit nog toe (dit is geen oude-lullen gepraat; veel jongelui komen hier en gaan niet naar WOW nightclub omdat een uurtje in deze nightclub je een redelijke gehoorbeschadiging oplevert). Er wordt gedanst en veel mensen roken een waterpijp. De rook geeft een bekend zoet geurtje af. Als ik vraag wat er in de roodgloeiende blokjes zit dan zegt men steevast: all kinds of herbs. Dat is mooi omschreven, aan de lucht valt af te meten dat er wel een bepaalde werking van die herbs uitgaat. Het is wel een mooi gezicht, sierlijke waterpijpen met al even sierlijke slangen waar sommige bezoekers intens genietend aan zitten te zuigen. Ik mocht het ook een keer proberen maar kon het vriendelijke verzoek afwimpelen met: I quit smoking long ago. Met als antwoord van de verzoeker: no problem!! Ik zat met een aantal mensen te praten onder het genot van een single Bacardi Coke with Ice. Het was vrij druk in de club en elkaar passeren ging niet zo makkelijk. De ruimte in de bar was een oerwoud van banken, tafeltjes en hier en daar wat barkrukken. Bij elke tafel stond wel een waterpijp en in de kleine ruimtes ertussen die vrij waren, werd gedanst. Op een gegeven moment struikelde één van de aanwezigen en er viel iets om. Ik schonk er niet zoveel aandacht aan totdat ik iets voelde branden op mijn been. Er was een waterpijp ondersteboven gegaan en over mijn broek heen gegaan. Snel de twee gloeiende blokjes van mijn broek afgegooid maar het kwaad was al geschied. Mijn voorheen witte jeans was nu enigszins bedekt met een grauwe as-laag. Door de overige rommel op mijn broek was niet goed te zien welke schade de brandende blokjes hadden aangericht. Na een welgemeend sorry en een aantal doekjes om de schade enigszins weg te werken, vervolgde ik mijn gesprek. Bij thuiskomst mijn broek meteen in een emmer met water en sop gezet en het meeste is eruit gegaan. De overige schade heb ik nog niet goed bekeken, dat doe ik in Nederland wel. Die nacht weer een fikse regen en onweersbui. Tot nu toe alleen nog maar s' nachts dus dat valt erg mee.

Donderdagmorgen op bezoek bij Cees in Fajara. We waren aan de vroege kan dus eerst naar Bakau om het brons op te halen. Daar aangekomen bleek de winkel nog dicht te zitten. Hij had die ervoor tegen Karafa gezegd: I am at the shop early in the morning. We waren er rond 10.00 uur, dus niet echt early. Maar early is betrekkelijk. Het is maar hoe je het bekijkt! Geen probleem, gaan we eerst naar Cees. Karafa belde de brons verkoper en zei dat we eerst ergens anders naar toe gingen. Cees woont in een appartement in Fajara, Ocean View. Vanaf zijn balkon heb je ook echt een Ocean View. Met een zonnetje erbij en de frisse wind vanaf de oceaan waan je je echt in een paradijs. Cees gaat vrijdag na een verblijf van 5 weken weer naar huis. Cees heeft woensdag nog een ontmoeting in Brikama gehad met de docenten van Naneto Seyoni en Ousman Kebbeh van de school in Jambur. Er moesten nog wat formaliteiten geregeld worden voor de school in Seyoni en Ousman Kebbeh wilde daarbij behulpzaam zijn. Verder nog wat zaken besproken met betrekking tot Buganala en nog wat andere dingen die zo voorbij kwamen. Een korte rondleiding gehad door zijn mooie appartement en toen was time to go. Cees nog een prettige vlucht gewenst, we zien elkaar al weer op de bestuursvergadering van 29 augustus bij Holtus Kunda in Oosseld.

En nu op naar mijn bronzen beelden. Ik was erg blij met het bemiddelingswerk dat Karafa gedaan had, er was een mooie deal uit voort gekomen. We kwamen aan bij de shop en de Big Boss en zijn verkoper stonden ons al op te wachten. Ik keek naar de beelden en vond dat er verdacht weinig stonden. De verkoper had gisteravond al de 8 mooiste beelden aan een ander verkocht en wist zogenaamde niets van de deal van Karafa met de Big Boss. Dit geloofde ik natuurlijk niet want elke keer als ik daar kom en wil handelen dan moet de Big Boss erbij zijn. Dus hier werd een spelletje gespeeld omdat ze iets meer konden beuren, en probeerden mij een smoesje te verkopen omdat we een deal hadden. Die 8 beelden waren, met de overige 20, al aan mij verkocht. Ik was not amused. Ik koop hier al jaren en koop hier veel, altijd voor een goede en eerlijke prijs. Ik besloot om de shop te verlaten en de overige 20 beelden niet mee te nemen. De Big Boss en zijn verkoper waren hier enigszins verontwaardigd over maar dat was ik ook omdat onze deal niet nagekomen werd. Ik heb nog een redelijke voorraad brons in huis. Deze beelden waren een mooie aanvulling maar een deal is een deal en dat geldt ook hier. Misschien kom ik een volgende keer hier weer terug voor zaken wanneer zij op een eerlijke manier zaken kunnen doen. Er zit een kans in dat ik hier niet meer terug kom, we zien wel!

Die middag was ik voor de lunch uitgenodigd bij kennissen in Sukuta. Sukuta ligt aan de rand van Serekunda. En niet zo ver bij mij vandaan dus aan de voor mij gunstige kant van Serekunda. Een local taxi gepakt en ruim een kwartier later was ik in de buurt van hun huis. Het is altijd even zoeken want de straten hebben geen (zichtbare) naam. Het is in Sukuta in de buurt van het Atlas benzinestation, de kruising die Longbong junction heet. Op de hoek zit een Coca Cola shop. Na een paar honderd meter aan de linkerkant. Tot aan de Coca Cola shop ging het goed en toen toch maar even gebeld. De driver nam de telefoon over en als snel waren we op de juiste plek. Ik wist dat er in de compound een baby-boy geboren was dus had ik een mutsje en dekentje van Theo en Maria én wat kleertjes van House4Hair meegenomen. De familie was er erg blij mee en natuurlijk ging little Adama, getooid met kleurige muts, even voor mij op de foto.

Op het menu stond Chew Dutirr Kong, één van mijn favorieten. Het is in rode olie gebraden catfish met rijst. Daarbij nog cassave, kool en een lokaal groentepapje. Na de lunch nog even gezellig gepraat en daarna terug naar huis. Die avond niet veel meer gegeten want de lunch deed zijn werk nog lang. Nog wel even wat gedronken, niet in Xclusive dus geen risico op omwaaiende waterpijpen. Ik liep terug en op de hoek van de Strip vroeg een taxichauffeur: do you want a taxi cuz rain is coming. Ik bedankte voor zijn aanbod want het is maar een paar minuten lopen. Ik was net thuis toen de regenbui losbarstte. Het heeft die hele nacht geregend tot aan vrijdagochtend 09.00 uur. In de nacht ging het gepaard met zwaar onweer en bliksemschichten. Ik had de gordijnen opengedaan omdat de regen lekker verkoelende wind met zich meebracht. Hierdoor kon ik ook het mooie schouwspel van bliksem en onweer zien. Veilig vanuit mijn slaapkamer is dit erg indrukwekkend.

Vrijdagmorgen rond 09.00 uur was het weer droog. Even naar de local shop van de familie om mijn ontbijtje te maken. De schoonmaaksters waren druk bezig om het vele water in de compound weg te werken. De betegelde binnenplaats was al schoon maar hier en daar toch nog een beetje nat. Ik kwam daar te laat achter toen ik naar de shop wilde lopen. Lopend op mijn slippers maakte ik een slippertje op de natte tegels. Ik kon nog net op tijd mijn evenwicht bewaren. Sorry it is a bit slippery because of the rain; één van de schoonmaaksters probeerde mij nog te waarschuwen. Het ging gelukkig goed.

Die middag naar Banjul om te shoppen. Ik was allang niet meer in Banjul geweest en na mijn brons-avontuur hoopte ik in Banjul nog wat leuke dingen te scoren voor www.kumpara-artdesign.com of www.galerie-arte8.com. De nieuwe weg naar Banjul was gereed. Binnen 30 minuten reden we Banjul binnen onder The Arch. Eerder mocht je niet onder dit grote monument, aan de rand van Banjul, doorrijden. Maar nu wel en dat scheelt aanzienlijk, voorheen was het krioelen door de kleine drukke straat om The Arch heen. Times have become easier merkte Karafa op. Aangekomen bij de markt was het even zoeken naar een parkeerplaats. De hevige regenval had ook zijn verwoestende werk gedaan in the streets of Banjul. Grote plassen water die lelijke kuilen in de weg maskeerden. Sommige auto's bleven steken in die kuilen, wat natuurlijk weer grote opstoppingen opleverden. De stad was vergeven van agenten in opleiding die meestal met gevaar voor eigen leven, het verkeer probeerden te regelen. Uiteindelijk kwam alles weer op gang onder begeleiding van een symfonische harmonie van claxons en schreeuwende chauffeurs.

De markt viel tegen. Deze markt is een stuk kleine dan de craftmarket in Serekunda maar het aanbod was voorheen wel divers. Nu echter veel lege kramen en verkopers die liggen te slapen tussen hun verkoopwaar. Het is Low Season en er zijn niet veel customers. Normaal gesproken wordt je dan door elke verkoper aangeklampt om mee te gaan naar zijn/haar shop (zijn/haar want ik weet nog niet wat de gendervrije uitdrukking hiervoor is én in Gambia maken ze zich niet zo druk om dit soort onbelangrijke, luxe zaken als gendervrije uitdrukkingen). Het was erg broeierig warm dus weinig activiteit op de markt. Ik heb nog wel bij de groothandel wat leuke petjes kunnen scoren. De rest van de inkopen ga ik zaterdag in Kololi doen.

Op de terugweg van Banjul even gestopt op de lokale markt om verse groenten te kopen. Ik had geen zin om die avond nog uit te gaan en wilde zelf wel weer even wat koken. Iets met pasta is eenvoudig en lekker. Gehakt gehaald bij Maroun's Supermarket want dat heeft de slager op de local market niet. Alles gesneden en het koken kan beginnen! Ik wist niet zeker of ik nog genoeg gas had maar dat merk ik vanzelf. Ik heb altijd een appartement met een gasfornuis én oven. Ik wil nog wel een lasagna maken en dan heb je een oven nodig. De oven is ook op gas en moet dus met een lucifer aangestoken worden. Gaat prima maar is even oppassen. De gasfles staat naast het fornuis en elke keer na gebruik draai ik de fles weer dicht omdat de aansluiting op de fles niet helemaal sluit. Afgelopen maandag was ik dit vergeten en bij terugkomst ging er een redelijke gaslucht in my house. Gasfles dichtgedraaid, deuren open en de ventilatoren aan, no problem.

Het gehakt in de pan en gebraden totdat het mooi bruin was, uien en knoflook erbij. Champignons, tomaten en olijven erbij en afmaken met wat oregano en basilicum. Net toen ik alles nog een keer goed wilde verwarmen, zag ik de vlam onder de pan langzaam vervagen. De gasfles is leeg. Al snel werd een nieuwe gasfles gebracht, niets kan mij van mijn kookaspiraties afhouden. Een pan water opgezet voor de pasta en 15 minuten later zat ik op mijn terras aan de pasta mét een single Bacardi Coke alleen zonder Ice. Omdat het s' nachts broeierig warm blijft heb ik voor het eerst de ventilator op een kleine stand aan laten staan en dat ik goed bevallen. Er was weinig regen die nacht maar wel een aantal flinke donderslagen met de nodige lichtflitsen

Zaterdagmorgen al vroeg aan het ontbijt. Ik heb vandaag een redelijk vrij programma. Na het ontbijt weer even een aantal belevenissen vereeuwigen en wereldkundig maken. Daarna is het cleaning day in mijn appartement. Ik hou het altijd redelijk bij per dag maar af en toe blijft er wat liggen.

Ook wil ik vandaag naar de craftmarket om nog wat leuke dingen te scoren. Aan het eind van de middag, als het weer het toelaat, voor het eerst een lekkere strandwandeling en aansluitend dinner at Yasminas. Zondag een afspraak met Saffiatou, de psychiatrisch verpleegkundige en dan loopt deze reis al weer aardig naar het einde. Maandag om 23.00 uur Gambiaanse tijd vertrek ik richting Nederland. Het is een rechtstreekse vlucht en rond 07.00 uur zal ik weer voet op Nederlandse bodem zetten. Zondag is ook weer de kermis in het buurtschap Warm bij Etten (Gld). Normaal gesproken wordt ik uitgenodigd om een woordje te doen voor onze stichting en daarna wordt er gecollecteerd voor onze stichting. Zo ook dit jaar maar helaas kan ik er niet bij zijn omdat ik in de Smiling Coast ben. De honneurs worden waargenomen door Ans Jansen of Ingrid Keurentjes. Ik heb mijn verhaal op papier gezet en gemaild aan de organisatie van de Warmse Kermis. Tijdens de viering aan het begin van de kermis zal mijn verhaal voorgelezen worden. Hartelijk dank dat jullie, ondanks mijn afwezigheid, toch weer aandacht schenken aan de bewoners van onze compound in Busura! Eénmaal terug in Nederland zal ik iedereen verslag doen.