April 2013
Maandagmiddag 1 april zijn Marlies, Benthe, Isa en ik vanaf Schiphol vertrokken naar Gambia. Het was een voorspoedige vlucht, zonder tussenlanding en om 21.30 uur waren wij op Banjul Airport. Yusupha stond ons onder aan de vliegtuig trap al op te wachten. De bagage kwam al heel vlot en even later zaten we in de mini-van van Mohammed en reden naar het appartement. De mini-van zal volgepakt met alle koffers en wij konden er nog maar net bij in. Onze kennis Wuday was er ook bij en zij ging met ons mee naar het appartement. Koffers uitgepakt en snel naar Ali Baba Garden om nog te eten. We zaten in de tuin bij Ali Baba met live-muziek. Een krasserige muziekinstallatie met al een even krasserige zanger maar that's The Gambia, het was erg sfeervol en voor de meiden een leuk begin om een indruk te krijgen van Gambia.
De volgende morgen ontbijten op ons terras in de zon, een erg luxe gevoel. We hadden brood ed. gehaald bij de local shop op de hoek. Welcome back, nice to see you. Are you staying again in the compound zei de verkoper in de shop toen hij mij zag. Vandaag een rustige toeristische dag om te beginnen. Eerst naar de krokodillen in Bakau. Enthousiast werden we rondgeleid en natuurlijk moesten we allemaal even de korkodillen aaien. De meiden vonden het eng maar deden het toch. Hebben er nog leuke foto's van gemaakt. De gids vroeg nog aan mij welke van de meiden hij mocht houden: to feed the crocodiles.
Vervolgens naar Lamin Lodge. We werden rondgeleid langs de grote bulten met oesterschelpen. De gids legde uit wat er met de oesters gebeurd en ook waar de schelpen voor gebruikt werden. De lodge zelf was op dit moment niet toegankelijk. Het was op last van de overheid gesloten en moest gerenoveerd worden. Dat was wel jammer want vanaf de lodge heb je een mooi uitzicht over de rivier en de mangroven. Aansluitend hebben we gelunched bij de ouders van Wuday. We aten Chicken Yassa, het was heerlijk. Bij terugkomst was het tijd voor siesta en de meiden hebben hun weblog bijgewerkt. Mochten jullie dat willen volgen dat kun je deze weblog lezen op : https://isaholtus.waarbenjij.nu. S'avonds hebben wij voor het eerst bij Yasminas gegeten: welcome back!! Gud to see you again!! Iedereen was vriendelijk en blij ons te zien.
Woensdag samen met onze driver Mohammed, Yusupha en Wuday naar het mental home en naar de school. Bij de Albert Heijn in Brikama kochten we een zak rijst voor de Alkalo. Marlies, Benthe en Isa hadden voor de kinderen al genoeg snoep en ballonnen van huis meegenomen. Eerst even op bezoek bij de Alkalo om gedag te zeggen en om de rijst af te geven. Hij was aan het werk in Brikama maar zijn vrouw heeft ons hartelijk ontvangen. Dan door naar de school in Seyoni. De kinderen zijn nu twee weken vrij maar de Head Teacher Mrs. Jatta was aan het werk in de schoolgarden. Toen we wat langer op de school waren kwamen ook de kinderen even kijken. Was erg leuk, zeker voor de meiden. Nog even de medische post bezocht en toen op weg naar ons eigen project, het mental home in Busura. Eerst had ik samen met Yusupha en gesprek met de marabout, Kebba en Ibou Janneh. Marlies, Benthe en Isa zaten er ook bij. De marabouts leidden ons rond langs de patiënten. Het was druk in de compound, alle kamers zaten vol. Ik had vooraf aan de meiden gevraagd of ze me wilden naar de patiënten. Ze zeiden heel stoer ja. Ze waren erg onder de indruk. De marabouts zijn op dit moment druk met de afrastering van de groentetuin. Dit vordert gestaag. Het valt niet mee om de palen in de grond te krijgen want de grond is keihard vanwege de droogte. De gaten voor de palen zijn allemaal al gegraven. Daarna gieten zij er water in zodat de grond zachter wordt, en daarna kan men weer verder graven. Dit proces herhaalt zich totdat het gat diep genoeg is om de paal erin te zetten. Het voor te stellen dat het een tijdrovend karwei is en dat bij ca. 42 graden. Het werk vordert gestaag en ik was blij dat er zo hard gewerkt werd. Het water gieten in de kuilen gebeurde overigens door één van de patiënten, een zinvolle dagbesteding!!!
Op terugweg bij Yusupha gelunched, Domoda met beef. Was weer erg lekker. Marlies en de meiden hadden cadeaus voor Yusupha en zijn familie gekocht. Ze waren er erg blij mee. Terug in het appartement eerst een frisse (koude) douche om al het stof van ons af te spoelen. Inderdaad weer en koude douche want ook het appartement van Marlies en de meiden heeft geen wam water maar het went snel. Tijd voor een korte siësta en daarna naar de Senegambia Strip voor het diner bij Yasminas. Voor die tijd hebben wij nog papieren afgegeven bij Darboe restaurant. Deze hadden we meegekregen van Carla, zij is met SKB uit Winterswijk afgelopen jaar naar Serrekunda Hospital geweest om daar te ondersteunen met operaties en verpleegkundige zorg. We hebben bij Darboe restaurant een leuk gesprek gehad en besloten dat we daar donderdag gaan eten, het zag er leuk en gezellig uit. Rond 20.30 uur waren wij weer terug in het appartement. Om 21.00 uur had ik een afspraak met een journalist in Binnis restaurant. Rond 21.45 uur was hij er en we hebben gepraat tot ca. 24.00 uur. Daarna terug naar het appartement om te slapen. De meiden waren toen al een poosje in diepe rust.
Donderdag een rustige dag. Na het ontbijt wat mailtjes verstuurd. Marlies, Benthe en Isa hebben lekker de hele middag aan het zwembad van het Senegambia Beach Hotel gelegen. Ik had een aantal afspraken in Serrekunda en Brusubi. Waren leuke en interessante gesprekken maar wat er uit voort komt moet nog blijken. Netwerken is hier ook erg belangrijke bezigheid. Na mijn laatste bezoek in Brusubi ben ik even langs gegaan bij kennissen. In december was ik op kraamvisite bij hen, kort daarna is hun dochtertje gestorven. Zo maar ineens en zonder aantoonbare reden. Ik had hen via de email al gesproken maar wilde hen ook even persoonlijk bezoeken. Tijdens dit bezoek vroegen zij hoeveel ik aan taxikosten kwijt ben. That's way too much for you, please use our car. De auto van oom, een Hyundai Tucson, stond in de garage. Oom werkt op de ambassade van Gambia in Ethiopia en had de auto niet nodig. Ik had deze auto al vaker geleend, een betrekkelijk nieuwe en zeer goede 4-wheel drive. Ik mag de auto gebruiken zo lang als ik wil, lekker luxe!!
Vrijdag met eigen vervoer naar de Albert Markt in Banjul. Ik weet redelijk de weg in Banjul maar vond het wel prettig dat Wuday ook met ons meeging. Met de meiden over de markt gelopen van kraam naar kraam. Wat leuke dingen gekocht. Volgens Wuday is de Albert Markt veel te duur, Serrekunda Market is veel uitgebreider en goedkoper. Dus op naar Serrekunda. Opmerking van Wuday: let me do the talking else they charge you too much! We hadden van SKB Winterswijk spullen meegekregen voor Serrekunda Hospital. Voordat we naar de markt gingen, eerst naar het ziekenhuis. We hadden het nummer van de contactpersoon van SKB, Mr. Sangkung Jaiteh. We liepen binnen bij de Administration maar Sangkung was er niet. Na een telefoontje bleek dat hij binnen 20 minuten weer terug was. Dus even wachten in de redelijk koele wachtruimte. Na 20 minuten belde Sangkung mij om te vertellen dat hij er bijna was. SKB Winterswijk had van allerlei materiaal zoals gaasjes meegegeven. Sangkung was er erg blij mee, er is en groot gebrek aan materiaal. Nog even kennis gemaakt met de directeur en daarna een rondleiding door het ziekenhuis. Was interessant, ik had nog nooit een ziekenhuis in Gambia bezocht. Het ziekenhuis zag er voor gambiaanse begrippen redelijk uit maar er moet nog veel gebeuren. SKB Winterswijk heeft dit enthousiast opgepakt, complimenten!! Na bezoek aan het ziekenhuis waren we behoorlijk gaar van de warmte dus de Serrekunda Market moet maar even wachten. We hebben nu toch de auto dus we kunnen gaan wanneer we willen.
Vorige week had ik thuis lasagna gekookt en foto's op facebook gezet. Wuday had dit gezien en wilde graag een keer lasagna eten. Ik had beloofd dat wanneer ik een oven had, ik lasagna zou koken. Het grote appartement had een oven dus lasagna for dinner!! Eerst de boodschappen gehaald bij Marouns Supermarket en toen aan de slag. Alles lekker voorbereid en toen de oven in. Het was een oude gasoven en ik had het vermoeden dat deze al lang niet meer gebruikt was. Het aansteken was geen probleem. Deur dicht en wachten maar. Toch maar even controleren. De oven bleek uit gegaan te zijn. Opnieuw aansteken en deur weer dicht. Schijnbaar had zich er ergens gas opgehoopt want de oven zei plof en links en rechts kwam er een kleine steekvlam uit. De oven bleef alleen maar aan met de deur open of op een kier. Ik had een lepel tussen de deur gedaan en dit werkte prima. Na ca. 20 minuten was de lasagna gereed. Voorzichtig de lepel met een doek uit de deuropening gehaald. Toen viel de lepel op de grond. In en reflex grijp ik de lepel, zonder doek natuurlijk. De lepel was behoorlijk warm, even koelen dus onder de kraan. Gelukkig had Marlies Calendula zalf bij haar. De schade aan mijn vingers is beperkt gebleven tot twee blaren zonder pijnlijk gevoel. Tijdens het koken zaten alle katten van de compound voor de deur van het appartement. Goed de deur dichthouden want anders vinden we de kat(ten) in de pot. De lasagna was heerlijk, de katten hebben de laatste restjes weggewerkt.
Vandaag (zaterdag) is het cleaning day. Dat wil zeggen dat er tussen 0900 en 1300 uur niemand met de auto de weg op mag, uitgezonderd bv politie/ambulances ed. Zaterdagmiddag naar Club Maddies in Kotu. Vanaf 13.00 uur konden we weer met de auto de weg op. Rond 17.00 uur belde Ebrima. Hij was in Serrekunda vanwege zijn werk en zou niet meer naar Naneto Seyoni gaan. Hij wilde ook wel naar onze compound komen. Dat was natuurlijk helemaal mooi. Rond 18.00 uur zou ik hem oppikken op de Senegambia junction. We hadden rond 18.00 uur GMT (Gambian Maybe Time) afgesproken, dus rond 18.30 uur was Ebrima er. Tussendoor nog mooi even geld kunnen wisselen en wat boodschappen doen. Met Ebrima gesproken over het maken van de waterput. Volgens hem moest het veel goedkoper kunnen dan de prijs die SWE-GAM rekende in hun offerte. Ebrima wist een lokale aannemer. We hebben onze wensen mbt de put doorgesproken en Ebrima zorgt voor een offerte, gedetailleerd naar werkzaamheden en materiaal. De offerte krijg ik binnenkort via de email.
Zondag de verjaardag van Marlies. Ik was met Benthe, Isa en Wuday zaterdag al naar de Kairaba Avenue in Serrekunda geweest. In het Kairaba Shopping Centre hadden we een birthday cake, slingers en bordjes gekocht. De tekst op de bordjes was wel grappig: I am not old, i am just another recycled teenager. Zondagmorgen in alle vroegte hadden de meiden het terras al versierd met de slingers en oranje ballonnen. Na het ontbijt op weg naar Brikama voor een bezoek aan de Craft Market. Rondgesnuffeld voor souvenirs en al goed geslaagd. Nog niet alles maar we gaan nog naar de Serrekunda Craft Market. Ook een bezoek gebracht aan Gambia University. Wuday studeert hier Computer Sience. Ze is afgestudeerd en wacht nu op een scholarship voor haar Masters. Dit kan niet in Gambia. Veel Master opleidingen worden gevolgd in de oosterse landen zoals Taiwan en China. Afhankelijk van het scholarship wordt bepaald waar de Masters plaats vindt. Ook nog even nar de markt in Serrekunda. Even de sfeer proeven van een echte Afrikaanse markt. Wuday had beloofd om vandaag te koken: Domoda - mijn favoriet. De ingrediënten werden vers gehaald op de markt. Onderweg maakten we een stop bij de 'slagerij' voor de beef. Een aantal hokjes van golfplaten langs de doorgaande weg waar ter plekke de beesten geslacht en verkocht werden. De wanden waren besmeurd met oud bloed en vetresten, soms enige centimeters dik. Overal zaten dikke groene bromvliegen en de stank was ondraaglijk (in de brandende zon bij ca. 40 graden). Ik was met Wuday meegegaan omdat ik dit wel eens wilde zien. Alleen Isa waagde zich even buiten de auto maar ging als snel weer weg vanwege de stank, de vliegen en het aanblik van vers geslachte beesten. Een eindje verderop stond een geit geduldig te wachten, vastgebonden aan een paal en onwetend van zijn lot. De domoda was overheerlijk. Na de lunch even relaxen. Yusupha en zijn dochter Anna kwamen ook nog even op verjaardagsbezoek. Hij had voor iedereen een leuk cadeau meegebracht. Ik kreeg een mooie haftan (traditionele kleding voor mannen in Gambia: Shirt kort of lang, korte variant heeft vaak ook nog een broek). Ik heb ondertussen een mooie collectie aan haftans in de kast hangen. Gezellig met zijn allen de birthday cake aangesneden. Later op de avond hebben we nog een borrel gedronken in Ali Baba Garden.
Maandagmiddag had ik een afspraak in Brusubi. Marlies en de meiden zijn naar de swimming pool van Senegambia Beach Hotel geweest. Dinsdag nog weer even naar het Huis van Marabout in Busura. De omheining was zo goed als gereed. We hadden vanuit Nederland een flesje van Join the Pipe meegenomen. Join the Pipe plaatst in Nederland watertappunten en 10% van de installatiekosten wordt gedoneerd aan waterprojecten in Afrika. Gemeente Oost Gelre, waar ik werk, heeft besloten om in alle kernen zo'n watertappunt te plaatsen (8 stuks). Dus doet Join the Pipe 8 keer een bijdrage aan een waterproject in Afrika. We hebben natuurlijk een stille hoop dat wij een kans maken. Als ons project een 'Oost-Gelre-project' wordt dan is Join the Pipe bereid bij te dragen in (een deel van) de installatiekosten. Stephan had een Join the Pipe-flesje meegegeven. We hebben een aantal mooie foto's gemaakt. Bij een Blue Pump die een eind verderop stond (te ver van onze compound) en in onze tuin. Er symbolisch watergegeven met het Joint the Pipe flesje, in de hoop dat dit een mooie donatie oplevert (van Join the Pipe maar ook andere donaties zijn natuurlijk van harte welkom). Wanneer ik bij Yusupha of op ons project kom krijg ik altijd een lekker glaasje attaya (green tea) aangeboden. Ik vind dit erg lekker en mis het wanneer ik weer terug ben in Nederland. Op de terugweg heb ik in Brikama mijn eigen attaya-setje gekocht. Wuday vertelde mij hoe ik het moet maken dus kan ik in Nederland ook genieten van attaya. In de avond heb ik samen met Isa mijn auto weer teruggebracht naar mijn kennissen in Brusubi. Was superluxe om zelf te kunnen rijden en niet afhankelijk te zijn van een taxi. Voor ons laatste diner gingen we naar African Queen in de Senegambia Strip. De meiden wilden eens wat anders proberen dan Yasminas. We waren de eerste avond gaan eten bij Ali Baba Garden. De life muziek was lekker maar het eten minder, dus naar African Queen. Het was een mooie afsluiting. Terug in het appartement de laatste restje chips, wijn en Bacardi opgemaakt en toen was het tijd voor de laatste nacht.
Woensdagmorgen zijn de meiden nog even naar de Senegambia Strip geweest voor de laatste aankopen. Isa wilde nog graag een deel van haar haren laten vlechten. Op zondag had Mum (mevrouw Senghore, de moeder in de compound) aangeboden om een keer lunch voor ons te koken. Om 13.00 uur bracht zij een heerlijk chew with rice voor ons die we met smaak opaten. Iedereen in de compound is erg gastvrij voor ons, we voelden een ons een deel van de familie tijdens ons verblijf. We voelden ons zeer vereerd dat Mum voor ons wilde koken. Rond 15.30 uur stond Mohammed met zijn taxi aan de poort. Nadat we afscheid genomen van iedereen in de compound vertrokken we richting Banjul Airport. Een mooie vakantie was al weer bijna ten einde. We hebben veel gezien, veel mensen gesproken en weer belangrijke contacten gelegd. Er wordt hard gewerkt door de mensen in het Huis van Marabout. De omstandigheden zijn niet gemakkelijk en de middelen zijn beperkt. In betrekkelijk korte tijd hebben zij de omheining van de tuin gebouwd. De grond is keihard. Men graaft kleine kuilen in de grond. Daarna wordt er water ingegoten om de grond wat zachter te maken en wordt het gat dieper gemaakt. Om de ca. 50cm moest er een paal komen te staan en de tuin heeft een omtrek van 30 x 30 meter. Het is dus een behoorlijk karwei om dit middels handwerk en in de brandende zon (ca 42 graden) te doen. Wij zijn erg blij met de inzet en betrokkenheid van onze coördinator Yusupha en de Marabouts en medewerkers. Ook de communicatie verloopt op een open en soepele manier.
Met en voldaan gevoel landden we donderdagmorgen rond 02.30 uur op Schiphol. Het was en mooie reis maar in gedachten ben ik al weer bezig met de volgende reis. Er is nog zo veel te doen en er zijn zo veel mogelijkheden. Ik ga snel weer terug naar mijn second home, The smiling coast of West Africa