November 2016
Er was weer werk aan de winkel dus eind augustus een ticket geboekt. De prijzen zijn nu erg gunstig, en meevaller. Helaas kon ik dit keer niet terecht op mijn stekje in Senghore Kunda in Kololi. Dan maar even zoeken op AirBnb. Al snel had ik een betaalbaar alternatief gevonden in Brusubi. Wel wat verder van de Senegambia Strip maar taxi's in overvloed. Op de foto's zag het er mooi uit en de contactpersoon heette Mariama. Na wat heen en weer ge-appt had ik geboekt. Mariama bleek niet in Gambia te zijn maar werkte nu in Engeland. Bij aankomst zou ik uncle Philip of uncle Raoul moeten bellen en zij hadden de sleutel. Toch maar voor alle zekerheid mijn gambian brother Yaya op pad gestuurd om het appartement te checken. Het bleek allemaal perfect voor elkaar te zijn dus dat was mooi geregeld.
Zaterdag nog even een afspraak bij de House4Hair om 'kantjes te knippen'. Mijn huidige kapsel heeft dat nodig, kort aan de zijkanten en lang bovenop. In de Gambiaanse hitte groeit het snel, alhoewel de kapper van Senegambia Beach Hotel knipt ook goed. Zondag koffers ingepakt. Ik had niet zo veel kilo's omdat in september al veel met de container meegegaan was. Waarschijnlijk is deze zending in al in Gambia. Maandagmorgen ging al vroeg de wekker. Ik hoefde pas rond 14.00 uur op Schiphol te zijn maar had een lift richting het station te Arnhem. Vandaar een rechtstreekse lijn naar Schiphol en rond 11.00 uur was ik op onze nationale luchthaven. Ik kon meteen mijn koffer al inleveren. Dus door naar de controle. Sinds vorig jaar juni gebeurt deze controle centraal in plaats van aan de gate. Het was erg druk, ik was vroeg dus No Problem! Er stond een lange rij maar alles werd netjes in banen geleid. Ik kreeg echt een beetje het Efteling-gevoel want toen ik aansloot in de rij stond er een bordje met: vanaf hier is de wachttijd nog circa 15 minuten. De controle verliep redelijk soepel en nu op naar de volgende rij, de paspoortcontrole. Gelukkig gaat dit tegenwoordig ook geautomatiseerd. Geduldig wachten in de lange rij, je komt vanzelf aan de beurt. En het is de laatste controle. Als je deze controle door bent beland je in de vertrekhal. Het is verbazingwekkend dat je van al die mensenmassa's die staan te wachten voor de controles haast niets meer terug vindt als je éénmaal in de vertrekhal bent.
Nu is het tijd voor een broodje en een kop thee en wachten tot het tijdstip van vertrek. De tijd vloog voorbij en exact 16.15 uur (zoals gepland) hingen we in de lucht met bestemming Banjul. De piloot hield zijn gebruikelijke praatje en vertelde dat er géén tussenstop was in Faro. Dat scheelde circa 1,5 uur reistijd want ook de route was anders. We vlogen over Londen en pakten daar een ferme wind achter zodat we sneller in Banjul zouden zijn. Dit was een prettig begin van de vlucht!! De vlucht verliep soepel en snel. Ik had een vriendelijke en spraakzame buurman en buurvrouw. Daarnaast had ik een erg interessant boek getiteld: Before they passed away. Het is een verslag van een fototocht langs een groot aantal stammen in deze wereld die dreigen uit te sterven. Of hun cultuur die uit dreigt te sterven. Ze gaan o.a. naar de Maori's, de Maasai, naar Siberië, Mongolië, Nepal en ook naar een aantal stammen in Zuid Amerika en Afrika. Fotograaf Jimmie Nelson heeft dit fotoproject opgestart en de aankomend fotografe Hannelore Vandenbussche schrijft het verhaal bij de foto's, althans het is haar belevenis van de foto-tochten. Is erg indrukwekkend om te lezen. Er is ook nog een apart boek met alle foto's van Jimmie Nelson. Die wil ik nog graag hebben. Het boek heb ik bijna in één adem uitgelezen en dat zegt al genoeg. Ik ben geen grote lezer, het moet mij echt aanspreken wil het mij pakken. En dat deed dit boek, het is dat de landing werd ingezet anders had ik het boek uit gehad. De tijd vloog voorbij, letterlijk en figuurlijk!
We landden rond 21.30 uur op Banjul Airport in plaats van de geplande 23.00 uur. Ik had Yaya en Yusupha niet meer kunnen bereiken. De koffers waren er al vrij snel. Ik had mijn Gambiaanse smartphone aangezet en gelukkig deed deze het meteen. Yaya gebeld en hij bleek al ergens op het vliegveld te zijn. Yaya is altijd erg vroeg aanwezig al hij mij op komt halen. Mijn Gambian brother is een goede betrouwbare steun voor evenals onze coördinator Yusupha die er ook al was. Al vast wat afspraken gemaakt met Yusupha voor een bezoek aan het Huis van Marabout. Woensdag zal de eerste keer zijn. Yusupha heeft dienst op dinsdag en is daarna twee dagen vrij. Dat komt mij goed uit want dan kan ik even acclimatiseren op dinsdag want het is erg warm. Zelfs in de avond.
De koffers in de 4wheel-van van Yaya gepakt en op weg naar mijn nieuwe bestemming in Brusubi. Yaya was er al een keer geweest en wist de weg. Het appartement ligt inside Brusubi maar is wel gemakkelijk te vinden. Het ligt in de buurt van de Brusubi Upper and Senior School. Een mooi oriëntatiepunt voor mij in de eerste dagen, dan kan ik mijn nieuwe stekje ook zelf terugvinden. Bij aankomst bleek dat uncle Raoul ook zelf in één van de appartementen woont met zijn vrouw Ramatoulie en dochtertje Adama. Het appartement was net zo mooi als op de foto. Ik heb zelfs warm water, televisie en radio. Koffer op de plaatst gezet maar nog niet uitgepakt, dat komt morgen wel. Ik had wat boodschappen gedaan bij één van de local shopjes die nog open was. Flessen water en cola, meer had ik nu niet nodig. Nog even wat noedels warm gemaakt en na een koude douche (het duurt te lang voordat de heater voor warm water op stoom is) een duik in bed voor een goede nachtrust. Het bleef warm die nacht, misschien leek het ook wel zo omdat ik nog moest wennen.
Dinsdag een rustige dag om te beginnen. Toch al vroeg, lang slapen lukte niet echt. Naar de local shop voor een ontbijtje, senfou with canned beef and a local cup of tea. Daarna maar eens echt installeren in Holtus Kunda. Koffer uitgepakt en alles ingericht zoals ik het wilde. de volgende stap was het verkennen van mijn nieuwe omgeving in Brusubi. Het appartement ligt op circa 10 minuten lopen van de main high way, de weg van turntable Brusubi naar Brufut ook wel de coastal road genoemd. Nog 5 minuten verder lopen is een westerse supermarkt genaamd Right Choice. Hier ga ik naar toe voor bijv Cola, bier, chips en andere westerse behoeftes. De kleine local shops die bijna op elke hoek van de straat zitten, hebben alle dagelijkse noodzakelijke dingen in huis. Teruggelopen naar mijn appartement, mijn dagelijkse portie beweging had ik er weer opzitten.
Dinsdagmiddag ben ik naar de Senegambia Strip in Kololi geweest, het toeristische hart van Gambia. Mijn oude Samsung smartphone was toe aan een welverdiend pensioen. Ik gebruik deze smartphone alleen maar in Gambia met een Gambiaanse sim. De luidspreker deed het haast niet meer en ook viel de batterij elke keer uit tijdens gebruik. Dus via de Mediamarkt een goedkope Huawei gekocht. Deze Huwawei werkt echter op een micro-sim en de Samsung nog op de grote sim. In de Senegambia Strip zit een shop van Q-Cell, de telecom aanbieder. Ze knipten netjes mijn oude sim op maat en stelden de Huawei in op het Gambiaanse net. De Huwaei kent geen eurolock zoals de meeste Samsungs wél hebben. Ik hoefde dus niet naar de markt in Serekunda waar men heel handig deze lock met een schroevendraaier er af kan halen. Je bent dan wel al je instellingen kwijt. Maar dit hoefde niet en enkele tellen later was mijn Huawei operationeel. Ik had in Holland al de nodige apps gedownload, ik hoefde deze alleen nog maar te activeren via mijn Gambiaanse nummer. Tijd voor een lekkere lunch bij mijn favoriete restaurant Yasmina. Kon ik tevens even de apps activeren. IMO had ik al snel geactiveerd maar Viber en Whatsapp lukt niet. Telkens kreeg ik de vraag om een internet verbinding. Achteraf bleek dat de overheid deze apps geblokkeerd heeft via de telecom providers. Ik moest een VPN app downloaden en dan zou het wel lukken. Ik heb Super VPN gedownlaod en hiermee kreeg ik mijn Whatsapp weer aan de praat. Viber lukte niet maar die gebruik ik toch amper. Teruggekomen in Holtus Kunda nog even wat afspraken gepland. Ik ben die avond niet meer teruggegaan naar Kololi om te eten. Ik had bij Right Choice Supermarket van alles ingeslagen om zelf te koken. Even later zat ik aan het eten met een bacootje. Ik wilde die avond vroeg naar bed want woensdag stond het eerste bezoek aan onze compound in Busura op het programma.
Woensdagmorgen vroeg op naar de local shop voor het ontbijt. Ik zou opgehaald worden door Yaya maar Yaya had een roundtrip with tourists. Ook Mohammed die Yaya vervangt was druk met tourists. Het is High Season en dat is duudelijk te merken. Goed voor de tourist drivers want ze hebben het niet makkelijk gehad in Low Season. Het is dan regentijd en er zijn amper tourists dus ook geen werk. Ousman was de driver die mij op kwam halen. Ook Ousman heeft mij al vaker gereden. Stipt op tijd stond Ousman mij op te wachten aan de poort van Holtus Kunda. Op weg naar Busumbala om Yusupha op te halen. Onderweg en zak rijst voor de Alkalo gekocht. Aangekomen in Busura eerst weer het traditionele bezoek aan de Alkalo. Hij was dit keer thuis want hij zijn annual leave. Een heel gesprek met hem gehad en ook verteld dat ik later deze week terug zou komen met een groep. Hij wilde ook graag deze groep ontmoeten. Ik vroeg waar little Mohammed was. Little Mohammed is een paar jaar geleden geboren terwijl in zat te wachten in zijn huis. De Alkalo was toen op zijn werk in Banjul. Zijn vrouw beviel nét op het moment dat ik in zijn huis was. Ik kreeg als eerste de pasgeboren telg op mijn schoot. Little Mohammed zat al op school. In een hoek van de kamer zat de vrouw van de Alkalo te strijken en er was weer gezinsuitbreiding geweest. Op een kleedje bij zijn vrouw in de buurt lag een kleine baby te slapen. Little Mohammed was niet het littlest meer!
Na het bezoek aan de Alkalo gingen we naar onze compound, het mental home. Het bezoek begint altijd met een gesprek met Ebou, de Marabout. Dit loopt via Yusupha want Ebou spreekt alleen maar Mandinka. De gang van zaken wordt besproken en ook het programma voor de komende twee weken. Het meubilair voor het naaiatelier wordt gebracht, de groep van Stichting Buganala komt op bezoek, de afrastering van de groentetuin moet verhoogd worden en de batterijen van de solar panels zijn aan vervanging toe. Hiervoor moet nog het e.e.a. geregeld worden en ook moeten we een tailor zien te vinden die het naaiatelier wil gaan runnen. Nog een rondje gemaakt langs de bewoners. Volgens Ebou lagen er 9 mannelijke bewoners en 1 vrouwelijke bewoner maar ze waren er niet allemaal. Ik had het idee dat er veel meer bewoners waren. Afscheid genomen van Ebou en gezegd dat ik later deze week samen met Yaya de meubels zou brengen. Ousman bracht mij netjes weer terug bij Holtus Kunda in Brusubi. Tijd voor een koude douche, lunch en daarna even een siësta.
Rond 18.00 uur kreeg ik een telefoontje van Yaya. Hij was terug van zijn round-tour met de tourists en hij zou mij oppikken om naar de meubels te gaan kijken. De meubels voor het naaiatelier zijn gesponsord door de 2e klas van Almende Isala uit Silvolde met hun acties van afgelopen mei/juni. We waren van plan om de meubels bij Mendy in Kanifing te bestellen maar Mendy had er schijnbaar geen zin of de order was te klein. Daarbij komt ook nog dat Mendy vorig jaar slechte kwaliteit had geleverd bij de school in Jambur van Stichting Buganala. Yaya wist nog een goed adres bij hem in de buurt in Brufut. Medio augustus heb ik het geld voor de meubels naar Yaya overgemaakt via Western Union en de plaatselijke timmerman ging aan de slag. Een paar weken later kreeg ik al de eerste foto's en alles zag er perfect uit. Nu dus de oplevering bij de timmerman thuis in Brufut. Ik moest eerst keuren of de meubels goed waren alvorens deze naar Busura gebracht zouden worden. Toen we aan kwamen rijden stonden de kasten al buiten mij te wachten. Toen ik de kasten zag was ik blij verrast. In plaats van de houten kasten die ik in gedachte had, had Yaya stevige stalen kasten laten maken. Deze zijn natuurlijk veel sterker en duurzamer. Hout is na een paar jaar in dit klimaat zo goed als vergaan. De plaatselijke timmerman bleek dus de plaatselijke smid te zijn. De tafels en stoelen waren ook gereed maar deze stonden nog binnen. Er was echter één problem, de deur zat op slot en de sleutel was bij één van de trainees en die was druk aan het sporten. Niemand wist echter waar hij was. No Problem!! Door een raam kon ik de tafels en stoelen zien en die zagen er goed uit. Afgesproken met de smid dat we de meubels vrijdag op komen halen om naar Busura te brengen. Ook nog even op bezoek geweest bij de vader van Yaya. De vader van Yaya is al een eindje in de 90 wat hier erg uitzonderlijk is. Hij herkende mij meteen en zei met de paar Engelse woorden die hij meester was: Welcome back Omar. Via Yaya een leuk gesprek met hem gevoerd en we namen afscheid met zijn zegen: I pray to Allah that you and your family will have a life in good health. Rond 19.00 uur was ik weer terug in Brusubi en toe aan de zoveelste koude douche van die dag. Het is nog steeds bloedheet maar ik heb er weinig last van want ik kan de warmte goed kwijt. Mijn kapsel is er minder blij mee want sinds ik dit kapsel heb moet ik ook gel gebruiken. Maar ik zweet zo veel dat binnen de kortste keren al mijn gel uit mijn haren gedreven is. Ik krijg dan een soort van rasta-kapsel en mijn haar wijst dan in alle windrichtingen. Toen ik maandag op het vliegveld aankwam zei één van de mensen die bij de bagageband werkte: I like your hair. Toen ik later in de spiegel keek wist ik ook waarom. Na ruim 6 uur in het vliegtuig gezeten en gehangen te hebben waren de eerste tekenen van mijn rasta-kapsel al zichtbaar. Na een lekkere koude douche op weg naar Yasmina voor het diner. Dinsdagavond had ik zelf wat geprutst in mijn keuken maar nu wilde ik naar de Senegambia Strip om te eten. In Brusubi woon ik vrij afgelegen en het is hier erg rustig. Dat is lekker na een lange dag in de hitte. En wanneer er wat meer leven in de brouwerij moet komen ben je zo met de taxi in Senegambia. Lekker gegeten bij Yasmina en toen weer met de taxi naar huis. Ik had in het begin moeite om de weg terug te vinden maar ik weet nu dat ik in de straat woon tegenover de Brusubi Upper and Senior School. Maar als ik dit aan de taxichauffeurs zeg dan weten ze niet waar ik het over heb. Uitgelegd dat het de 3e junction is na de Supermarket on the high way. En als we er dan zijn zeggen ze: Ok u mean Wullinkamma Road! Weer wat geleerd. Mijn huis ligt aan de Wullinkamma Road, scheelt weer een hoop uitleg. Nu gaan slapen want donderdag weer een drukke dag. Het is s' nachts nog steeds erg heet. De ventilator in de woonkamer draait overuren tenminste als er light is. Regelmatig sta ik s' nachts op om even onder de koude douche te gaan staan en slaap daarna weer lekker in. Ook de douche draait overuren!
Donderdagmorgen naar Tanka Tanka. Allereerst om weer eens even rond te kijken. Er kwamen vervelende berichten vanuit Gambia naar Nederland over het gebrek aan middelen. Het centrale hospitaal in Banjul waar Tanka Tanka onder valt, brengt weinig of geen voeding of medicijnen naar dit psychiatrisch ziekenhuis in Sukuta. Ook de technische staat van Tanka Tanka holt zienderogen achteruit. In oktober heb ik een vergadering bijgewoond van de Nederlandse stichting die Tanka Tanka ondersteunt. Ze werken hard aan het niveau van de verzorging en verpleging in Tanka Tanka maar zijn wél afhankelijk van een overheid c.q. Ministerie van Volksgezondheid in Gambia die dit psychiatrisch ziekenhuis alleen maar als een blok aan het been ervaart. Des te belangrijker het is dat Stichting Huis van Marabout in het klein en Stichting Tanka Tanka in het groot blijft vechten voor mensen die in de Gambiaanse maatschappij niet bestaan, omdat zij ziek zijn op een manier die in Gambia niet als ziekzijn beschouwt wordt. Samenwerking en samen strijden voor de rechten en goede verzorging van mental patients is daarom erg belangrijk. Na een poosje rondgekeken te hebben ging ik op zoek naar de manager Omar. Hij was op dat moment niet aanwezig en zou pas laat terugkomen. Dan maar op zoek naar Saffiatou, de verpleegkundige die met steun van de Utrechtse groep, één keer per week naar onze bewoners in Busura gaat. Zij verzorgt de bewoners, geeft trainingen aan de Marabout en zijn familie en zorgt voor de medicatie. In oktober heb ik een vergadering gehad met de Utrechtse groep en heb een lijst van bespreekpunten meegekregen. Ook moest er praktisch nog het e.e.a. geregeld worden. Ik wilde alvast een paar afspraken inplannen met Saffiatou. Maar helaas was zij ook niet aanwezig en heb via de sms een afspraak met haar gemaakt voor komende zondag.
Veel vroeger dan verwacht was ik weer terug in Holtus Kunda in Brusubi. Had ik nu mooi even tijd om een verslag te schrijven. Dit had ik de afgelopen dagen al wel met horten en stoten gedaan maar telkens gooide het uitvallen van de stroom roet in het eten. Óf het was te donker, óf mijn laptop had geen fut meer. Vrijdag ga ik met Yaya de meubels naar de compound brengen. Dit wordt nog een heel spektakel want zijn Toyota bus moet twee stalen kaste, twee tafels en twee stoelen vervoeren. Één kast gaat op het dak samen met de twee tafels en de twee stoelen en de andere kast gaan in de Toyota bus. Yaya komt mij niet aan huis ophalen omdat weg naar mijn huis van de main road erg slecht in. Diepe kuilen, afgebrokkeld asfalt en mul zand wisselen elkaar af over circa een kilometer. Dit is met een gewone auto al amper te doen, laat staan met een overvol geladen bus. Ik heb met Yaya afgesproken dat ik naar de main road loop. Dat is circa 10/15 minuten lopen. I need my exercise zei ik tegen Yaya en door dat mulle zand, daar kan geen sportschool tegen op. Als we de meubels afgeleverd hebben dan rijden weer terug naar Brusubi. Even buiten Brusubi staan de spullen opgeslagen die ik in september met de zeecontainer heb meegegeven. Ze hadden vernomen dat ik al in Gambia was en vroegen of ik het voor het weekeinde op kon halen. Dit wordt dan de 2e rit van die dag naar Busura. Circa 30 dozen met kleding en GGD materiaal brengen we dan deels naar het mental home in Busura en deels naar de medische post in Seyoni.
Zaterdag komt de groep van Stichting Buganala/PRO8 aan op het vliegveld. Ik sta hen dan samen met Yaya rond 12.30 uur op te wachten. Ze hebben zelf vervoer geregeld maar is het is wel handig dat ze wat extra ruimte hebben voor de bagage. Zondagmorgen ga ik naar Tanka Tanka om met Saffiatou over het project van de Utrechtse groep te gaan praten en misschien dat ik zondagmiddag pasta ga koken voor de familie in Lamin. Ik wil ook nog gaan praten met Gamsolar. De zonnepanelen hebben groot onderhoud nodig en tijdens de Warmse Kermis in augustus jl. heb ik hier geld voor gekregen. De directeur van Gamsolar kent onze compound en heeft toegezegd met een schappelijke aanbieding te komen. Voor volgende week heb ik al wel genoeg plannen maar nog niets gepland. E.e.a. is afhankelijk van het schema van de groep van Stichting Buganala/PRO8. Ze komen een keer op bezoek in Busura en ik haak aan bij een aantal onderdelen van hun programma. De rest van mijn activiteiten plan ik daar omheen. Zaterdag wordt hierover meer duidelijk.
Het is nu donderdagmiddag 16.00 uur. Ik ga nu een kleine siësta houden want de temperatuur ligt nu ver boven de 35 graden. Voor dat ik vanavond ga eten ga ik nog een lange strandwandeling maken. Om 19.00 uur komt Karafa mij met zijn taxi ophalen om naar Yasmina te brengen voor het diner. Dit is het enige nadeel van de locatie waar ik nu zit, ik moet (te) veel met de taxi doen. Voorheen kon ik vrij veel te voet doen. Verder is het appartement perfect en in heel Gambia valt nu vaak de stroom uit, dus ook op mijn oude stek in Kololi. Na het eten nog even gezellig napraten op het terras van Yasmina en daarna op tijd naar bed want de vrijdag zit behoorlijk vol.
Vrijdagmorgen vroeg op want het wordt een drukke dag. We moeten twee keer naar het mental home rijden. De eerste rit met de meubels voor het naaiatelier en de tweede keer met de dozen die via de zeecontainer gekomen zijn. Rond 09.00 uur moest ik aan de main road staan. Zoals ik al eerder schreef is Wullinkamma Road niet zo'n beste road. Het is de hoofdweg naar Wullinkama maar dat blijkt niet uit de staat van de road. Het autoverkeer slingert van links naar rechts om alle kuilen en gaten in de weg te ontwijken en er zo voor te zorgen dat de auto redelijk ongeschonden uit de strijd komt. Als ik de staat van sommige auto's bekijk vind ik het überhaupt al een prestatie dat ze deze road kunnen trotseren. Yaya had zijn bus helemaal volgeladen en ook het dak was druk bezet met meubels. Dus dit keer geen ritje Wullinkamma Road uit mededogen voor de bus van Yaya met zijn vracht. Yaya kwam mooi op tijd aanrijden. Ik heb nog een paar foto's gemaakt van zijn overvolle bus. Het geeft een mooi beeld van hoe hier omgegaan wordt met het vervoeren van spullen. In Nederland wordt vrij streng gekeken naar hoe er geladen en hoeveel. Hier kijkt met alleen óf het vervoerbaar is en het liefst alles tegelijk. In Nederland moet elke aanhanger afgedekt zijn met een net o.i.d. ook al kan de lading er onmogelijk afvliegen. En als ik zie hoe sommige aanhangers geladen zijn in Nederland dan denk ik wel eens dat een simpel netje ook niet helpt. Maar ja, er zit een net op dus het mag. Over kromme regels gesproken. De auto's zijn hier vaak overvol geladen maar alles is wél goed vastgebonden. En zinloze regeltjes over afdekken met netten ........., nee hoor!
Het was druk op de weg en Yaya stuurde zijn bus vakkundig door de wirwar van auto's vrachtwagens, overstekende mensen en checkpoints van de politie. Deze checkpoints kunnen overal opduiken en de politie is niet gemakkelijk. Meestal worden alleen de papieren gecontroleerd. Most of the time they need money, zoals een taxichauffeur het deze week treffend uitdrukte. Yaya's papieren waren OK en naar de lading werd niet gekeken. Vanaf Brusubi naar Brikama is het rijden met horten en stoten. Na Brikama rijd je het wat meer landelijk gebied in en daar kun je lekker doorrijden. Ik heb dit keer met mijn mobiel gefilmd vanaf de checkpoint na Brikama tot aan onze compound. Yaya had van iemand de CD Graceland van Paul Simon gekregen. Op het moment dat Paul Simon het nummer Homeless begon te zingen met LadySmith Black Mombassa heb ik de camera aangezet en de omgeving vastgelegd. Ik heb geen Steven Spiegberg-achtige capaciteiten en het zal ook vast niet Oscar-waardig zijn maar het geeft een mooie indruk van de omgeving waar ik mij meestal bevindt. Sinds een jaar of drie is de weg naar Busura geasfalteerd, voorheen was het een hobbelige zandweg. Het gaat nu wel een stuk sneller maar het is minder nostalgisch en authentiek. Ik dacht dat ik alleen Paul Simon op de achtergrond van mijn movie had maar ik heb ook de camera uit het raam gehouden om te filmen. Paul wordt dan verdrongen door de Gambian wind, deze blijk sterker te zijn dan de klanken van Homeless en de Zulu-geluiden van LadySmith Black Mombassa.
Nu ik toch in de filming-mood was ben ik er maar even mee doorgegaan. Bij aankomst in de compound in Busura bleken er genoeg mensen te zijn om de bus uit te laden. Ik kreeg hierdoor genoeg gelegenheid om de filmen. De kasten stonden al snel op de plaats en ook de stoelen was geen probleem. De tafels was een anders verhaal, ze bleken te groot voor de deuropening. Het onderstel was met een extra stang verstevigd en deze was gelast. Hierdoor konden de tafels niet door de deuropening gedraaid worden. Ik vroeg of er een smid in het dorp was. De smid kon dan de stag er af slijpen, de tafels naar binnen draaien en daarna de stang er weer aanlassen. Er was geen smid in het dorp en het zou dagen duren voordat er een smid zou kunnen komen. Maar de Marabout kwam met een andere, veel eenvoudigere, oplossing: We make the door bigger, or make a double door. He ja, dat is natuurlijk ook veel simpeler. Ik zit weer veel te moeilijk te denken. De huizen zijn hier van mud dus de deuropening is zo vergroot, kozijn aanpassen en een extra deur en klaar is Ebou (wij zouden zeggen: klaar is Kees maar die kennen ze hier niet, de Marabout heet Ebou). No problem!!
Nu terug naar Brusubi voor de tweede rit van vandaag. Toen we vanmorgen vertrokken was het aangenaam koel en enigszins bewolkt. De hitte begint nu toch weer door te drukken en er is geen wolkje aan de lucht. Met de free aico van Yaya's bus (ramen tegen elkaar op, en kop in de wind) is het tijdens het rijden goed uit te houden. We kwamen bij de opslag van Bennie helpt Gambia in Brusubi. Hier worden alle zeecontainers vanuit Nederland gelost en kan men de pakketten daar afhalen. De pakketten worden genummerd en op paklijsten gezet. Tot zover leek de organisatie goed te zijn. Van de buitenkant leek de opslag ook nog wel goed maar toen ik éénmaal binnen was, was schijnbaar de organisatie compleet losgelaten. Het stond propvol met allerlei goederen, zo veel mogelijk op code bij elkaar. Toen ik mijn paklijst gaf bleek dat 'zo veel mogelijk bij elkaar' een ruim begrip was. Van alle kanten werden mijn dozen aangedragen en het duurde meer dan een uur voordat mijn 38 dozen buiten lagen, althans op 5 na. Ze bleven maar zoeken en zoeken maar de missing 5 dozen bleven missing. Ik stelde voor om op te schrijven welke dozen-nummers ik wel had en dat ik later terug zou komen voor de missing 5. Zo gezegd zo gedaan. Er werd een lijstje gemaakt en even later waren wij op weg voor de 2e rit Busura. Eerst zijn we naar de medische post in Seyoni gereden om de spullen van de GGD/VNOG (magazijn Doetinchem) af te leveren. Daarna weer naar het mental home om de vele dozen met kleding (sportkleding, babykleding) aan Ebou te overhandigen. Nu was de dag voor mij wel vol en ook Yaya begon last te krijgen van de zengende hitte. Nog wat boodschappen gedaan bij Right Choice Supermarket en daarna time for siësta!!
Die avond ben ik niet meer weggeweest. Ik had geen zin meer om naar Senegambia te gaan voor het diner. Ik had wat spullen ingekocht om te koken en er was ook een borrel in the house dus what do I need more? Na mijn siësta even een poosje onder de koude douche en dan aan het koken. Niet op kolenpotten zoals ik wel eens eerder gedaan heb maar Holtus Kunda heeft gewoon een gasfornuis. Deze zit aangesloten op een gasfles. Op advies van de eigenaar draai ik na elk gebruik de gasfles weer dicht, that is safer zegt hij. Het was dit keer een snelle pot dus geen culinair hoogstandje. Ik had trek dus wilde snel eten. Even later lag ik onderuit op de bank en op de salontafel naast mij stond mijn bord binnen handbereik. Ook mijn bacootje stond in the neighbourhood of mijn bord. Ik had voor het eerst gedurende langere tijd de beschikking over stroom. Dus de TV aan en via de satelliet een programma zoeken. Er kwam een keur aan Arabische zenders voorbij en ook het Indiase Bollywood was sterk vertegenwoordigd. Uiteindelijk kwam ik uit bij Dubai One en Dubai Sport. Dubai One had de finale aflevering van de Engelse X-factor en de sportzender liet een aantal voetbalwedstrijden zien. Het niveau van deze wedstrijden lag niet zo hoog, zelfs het Nederlands Elftal zou hier kunnen winnen. Ook zou mijn geklungel op het veld niet opvallen tussen deze spelers. Na een enigszins wazige film gekeken te hebben gaven mijn ogen aan dat het bedtijd was, ze bleven niet meer open.
Zaterdag was het Set Settal, Cleaning Day. Op zo'n dag is het nationale schoonmaakdag en mag niemand zonder toestemming de weg op tot 13.00 uur. Dus maar eens de boel een beetje opruimen in Holtus Kunda. Dus voor mij was het ook Set Settal. Rond 13.15 zou de groep van Stichting Buganala arriveren op het vliegveld. Ze hadden zelf al vervoer geregeld maar het was wel handig dat Yaya en ik er ook waren voor het vervoer van de bagage. Ik wilde op tijd op het vliegveld zijn maar dat kon helaas niet. De dag ervoor had ik al een appje verstuurd om te vertellen dat ik er niet voor 13.30 zou zijn i.v.m. Cleaning Day. Rond 12.30 uur belde Yusupha op dat de vlucht wat eerder zou landen.
Zodra Set Settal voorbij was kwam Yaya mij oppikken en toen we arriveerden op het vliegveld stond de groep net te wachten in de aankomsthal met hun bagage. Even later was de hun bus er ook en toen op weg naar Ocean Bay Hotel in Cape Point. De kortste weg loopt via de drukke weg naar Banjul over Lamin - Abuko - Serekunda - Kanifing. Links en rechts van de straat zijn er kleurrijke kramen en winkeltjes waar levendige handle plaatsvindt. De straat wurmt zich als het ware door dit schouwspel heen. De weg is overvol en van alle kanten schieten voertuigen de weg op. En dat gaat niet altijd goed, zo ook met de bus van Yaya. Een pickup truck kwam van de kant van de weg oprijden en raakt net niet de bus van Yaya. Maar Yaya trok wel met zijn spiegel, de spiegel van de pickup eraf. In het gewoel moest Yaya doorrijden. Ineens sneed de pickup Yaya af en parkeerde midden op de weg voor de bus van Yaya. Na veel geschreeuw over en weer en Dal 100 armer kon Yaya zijn weg vervolgen. Achteraf bleek dat Yaya zijn complete verlichting aan de rechter voorkant miste en dat het spatbord een flinke deuk had opgelopen. Yaya was hierdoor al behoorlijk gestresst en het feit dat de bus met de groep nu op hem moest wachten maakte hem niet echt rustiger. Relax man zei ik tegen hem, ik vond één ongeluk op een dag wel genoeg, en dit was alleen maar blikschade. Het laatste stuk naar Ocean Bay was een zandweg met spelende kinderen. Normaal gesproken heeft Yaya hier wel oog voor maar in zijn stress-moment niet. Het lukt mij om hem te kalmeren, het hielp ook wel dat de bus met de groep een paar honderd meter voor ons reed. De koffers uitgeladen en terug naar Brusubi. Later op de avond nog terug geweest naar Ocean Bay voor het diner. Het was erg lekker en ook gezellig. De lange reis en het vroege tijdstip van vertrek eist zijn tol voor de groep en vrij vlot na het eten zocht iedereen zijn bed op.
Zondag naar Tanka Tanka voor een gesprek met Saffiatou. Saffiatou is de psychiatrisch verpleegkundige en gaat één keer per week naar Busura om de patiënten te bekijken en evt. te behandelen. Dit gebeurt onder de vlag van de Utrecht Gambia Groep die dit voor ons organiseert en financiert. In deze groep zitten o.a. twee psychiaters die zelf ook in onze compound geweest zijn. Zij begeleiden en adviseren Saffiatou op afstand. Uiteindelijk is Saffiatou pas één keer geweest en heeft zij de patiënten bekeken. Zij heeft hier uitgebreid verslag van gedaan en toen werd het even stil. Ik wilde met haar hierover praten en nogmaals aangeven wat wij van haar verwachten en wat zij van ons mag verwachten. Ik heb met haar hierover een goed gesprek gehad. Het grote probleem is gebrek aan goede communicatiemiddelen. Het emailverkeer is op dit moment behoorlijk instabiel en Saffiatou beschikt niet over een smartphone. Via smartphone communiceren lukt redelijk goed. Dus deze week koop ik een smartphone voor haar zodat zij regelmatig met de beide psychiaters kan communiceren. Watsapp en IMO doen het hier redelijk en internet op de telefoon werkt goed, beter dan via mijn Gambiaanse dongeltje op de laptop. De laptop loop regelmatig vast wanneer ik online wil gaan of het internet wordt er uit gegooid. Na dit goede gesprek weer huiswaarts gegaan en naar een kleine siësta op weg naar Lamin. Ik was voor de lunch uitgenodigd door de familie. Er stond plasas op het menu, een rijstgerecht met een soort ragout van seafood. Erg lekker en ook very rich (voedend). Ik heb het thuis ook al eens gemaakt en kan de smaak redelijk benaderen maar zo lekker als hier lukt mij (nog) niet. De lunch was in de woonkamer en de lunch heb ik nog met de familie buiten onder de veranda gezeten. Het toetje was verse watermeloen. Heerlijk en ontzettend dorstlessend.
Dat was wel nodig want de plasas is behoorlijk pittig. Niet te pittig want mijn maag kwam niet in opstand. Zoals gezegd de watermeloen was lekker en ook zoet. In Nederland zijn het vaak van die smaakloze waterbommetjes maar hier niet. Ze bleven maar komen met watermeloen totdat ik in mijn beste Mandinka zei: Conovato tepp (mijn maag zit vol). Dit was pas genieten! Nog even een glaasje Ataya (green tea) en een leuk gesprek met de vader van de familie en daarna weer terug naar Holtus Kunda. Die avond toch nog even naar Yasmina geweest voor een klein diner. De lunch is hier al rond 14.00 uur en verder eten ze hier niet zo veel meer tot de volgende ochtend. Die periode leek voor mij te lang. Het wordt anders s' nachts een strijd tussen mijn slaperige ogen en mijn hongerige maag en ik weet dat die laatste gaat winnen want die wil nog wel eens dominant aanwezig zijn.
Maandag met de Buganala groep naar Jambur, de school waar ik in mei namens Buganala de handpomp en waterbassin-oplevering begeleidt heb. Na een inleidend praatje door de principal werden er stoelen in een kring onder de mangotree gezet. Er moesten nog een aantal samenwerkingsovereenkomsten getekend worden o.a. m.b.t. de aan leg van de elektriciteit. Voor deze gelegenheid kwam zelfs de Regional Director uit Brikama over. Ik was destijds naar Brikama geweest voor de overeenkomst m.b.t handpomp. We hadden gevraagd of hij naar Jambur wilde komen dat deed hij ook. Na een ceremonie, geopend met zang door de leerlingen, begon de officiële ondertekening met daaropvolgend een aantal speeches door de principal, de Regional Director, de voorzitter van Buganala, de Alkalo én een woordje van de Imam. Na de ceremonie gingen de Nederlandse docenten de klas in om les te geven aan de Gambiaanse klassen. Ik heb rondgelopen en gekeken hoe dat in zijn werk ging. Het was een mooi gezicht om deze samensmelting van culturen te zien. In het begin was het van beide kanten spannend maar die spanning vloeide al snel weg en werd het een mooie gebeurtenis met leuke lesmomenten met o.a.: voorlezen, liedjes zingen, lesje geografie, kleuren. De lessen werd een succes door het wederzijds enthousiasme en dat gaf een goed gevoel. Na afloop van de lessen gaf de Nederlandse lerarencoach Ady nog een workshop. We zaten weer in de kring onder de mangotree samen met alle Gambiaanse docenten. Op verzoek van Ady moest elke docent een onderwerp opschrijven die zij/hij in een groepje wilde bespreken. Van Gambiaanse en Nederlandse kant kwam er voldoende input voor de groepsdiscussie. Ik sloot mij aan bij twee Gambiaanse docenten die een vraag hadden over research/voorbereiding van de lessen. Was een leuke discussie met van iedereen zinvolle bijdragen. Na afloop een korte presentatie van een aantal discussiegroepen en toen was het tijd huiswaarts te keren. De dag was voor iedereen vol vanwege de indrukken en toch wel het spannende moment om voor een Gambiaanse klas te staan, maar voldaan zijn en tevredenheid was het overheersende gevoel.
Die middag arriveerden op Banjul Airport Marijn en Pascalle van het Isala College uit Silvolde. Zij hebben in juni twee actie gevoerd met hun leerlingen voor Buganala én voor ons mental home in Busura. Daarnaast willen zij een leerlingen-uitwisseling gaan voorbereiden voor evt. komend schooljaar. Na het bezoek aan de school in Jambur was het time to relax voor iedereen en zouden we om 19.00 uur gezamenlijk eten. Het bestuur van Buganala wilde voor het eten nog even vergaderen dus was ik al om 18.00 uur in Ocean Bay. Op dat moment waren Marijn en Pascalle ook net binnen. Het diner was die avond bij Mr. Bass in Cape Point. Lekker gegeten en het was weer gezellig. Aan de overkant van de weg deden een aantal muzikanten hun best om het diner op te luisteren met hun Caraïbisch/Reggae achtige klanken. Sommige bekende nummers kregen een totaal eigen sfeer door de het ritme en de eigen interpretatie van de zanger/zangeres. De muziek was behoorlijk hard zoals de meeste muziek hier. Het toilet was circa 25 meter verderop en toen ik daar was kon ik pas horen wat de zangeres allemaal zong. Maar gezellig was het allemaal wel. Het lukte de band om maar één gast op de dansbaan (doorgaande weg) te krijgen. Het was een oude dame en bij elke danspas had ik het gevoel dat ze om zou vallen. Het viel reuze mee dat ze niet viel . . . . Na het diner nog even gezellig wat gedronken in de bar van Ocean Bay en toen naar huis toe. Het viel dit keer mee met de checkpoint en 30 minuten laten was ik weer terug in Holtus Kunda (vorige keer duurde het 1,5 uur)
De volgende ochtend had ik een afspraak staan dus ik niet meteen mee met de groep en haakte pas rond 11.00 uur aan op de school in Jambur. De bus van de groep had en behoorlijke vertraging maar no problem, ik zat onder de mango-tree gemoedelijk te praten met een aantal docenten. Even later kwam de bus al aan en de Nederlandse docenten gingen nog weer even terug naar 'hun' klassen. Dankzij de actie van het Isala College had Buganala een aantal landkaarten aan kunnen schaffen. Op ludieke en mooie wijze hebben Marijn en Pascalle de landkaarten geïntroduceerd bij een aantal klassen en uitgelegd waarvoor de kaarten zijn. Ik kon helaas niet het hele programma bijwonen want die middag zou Doctor Pa Modou Lamin Tekanyi bij mij op bezoek komen. Ik heb hem in 2012 ontmoet op een conferentie over klimaatverandering in Tendaba. Hij gaf een presentatie over de gevolgen voor de gezondheid, ik gaf een presentatie over onze zonnepanelen. We hebben altijd via Facebook contact gehouden en nu ontmoette ik hem weer voor het eerst na ruim 4,5 jaar. Hij wilde met mij praten over het oprichten van een stichting. Hij wil Gambiaanse artsen en verpleegkundige enthousiasmeren om een paar keer per jaar op vrijwillige basis medische zorg te verlenen aan mensen die dit niet kunnen betalen óf te ver van alle medische faciliteiten vandaan wonen. Een mooi plan en een mooi initiatief dat vanuit Gambia zelf komt. Hij gaat dit plan komend jaar uitwerken (hij zit dan in New York i.v.m studie) en ik heb hem beloofd waar mogelijk te helpen. Ik had bewust bij mij aan huis afgesproken rond 14.00 uur. Achteraf kwam hij pas ergens tussen 15.30-16.00 uur en had minder tijd nodig dan ik ingeschat had. Maar ik was toch thuis at Holtus Kunda dus no problem. Voordat ik ging kwam de vraag vanuit de Buganala groep of ik wist waar in Gambia krukken te koop waren. Dit voor een Gambiaans jongetje dat maar één been heeft. Ik had eerst al geïnformeerd bij SKB4GAMBIA maar zij hadden alleen maar leen-krukken in het hospital in Serekunda. Toen mijn vriend en doctor Pa Modou Lamin Tekanyi geappt. Hij had nog een paar crutches liggen en die mocht ik for free hebben want hij wilde ook zijn deel in de hulp leveren. De doctor bracht de krukken mee naar mijn huis. We hebben nog even gepraat maar al vrij snel ging de doctor weer weg. We keep in touch through Facebook and Whatapp also when I am in America zei hij en we namen afscheid.
Het diner van die avond was voor mij wat dichterbij: Ali Baba Garden at Senegambia Area. Het diner was om 19.30 uur en even voor halft acht liep ik door de Senegambia Strip gewapend met twee rode crutches onder mijn armen. De groep was er nog niet maar ik nam alvast plaats aan de grote tafel die voor ons gereserveerd was. De crutches stonden erg prominent tegen de tafel aan zodat er niemand over zou kunnen vallen.
Toen arriveerde de groep en de ober kwam voor het 1e rondje drank. De ober vond blijkbaar dar de crutches niet handig opgesteld waren tegen de kopse kant van de tafel en legde ze op de grond neer tegen de tafelpoten aan. En vervolgens één van de andere obers struikelde er bijna over omdat hij ze niet zag liggen, No Problem!! We hadden allemaal trek en redelijk snel was de grote groep voorzien van de diverse bestellingen. Een paar keer kwam de ober terug omdat er bepaalde menu's niet voorradig waren. Ik had zijn in de King Tiger Prawns maar die waren er niet (meer). Het menu is erg uitgebreid en dus snel een nieuwe keus gemaakt. Het eten smaakte goed en even later begon ook de band te spelen. Langzamerhand begon Ali Baba Garden vol te stromen. Niet zo zeer met gasten om te eten maar meer met mixed couples. Oudere blanke dames met jongere Gambiaanse heren óf oudere blanke heren met jongere Gambiaanse dames. Ik zeg dan meestal dan het moeder met zoon/vader met dochter is en het kind lijkt meer op de Gambiaanse ouder. De leeftijdsverschillen zijn bijna altijd wel zo groot dat het een ouder-kind relatie zou kunnen zijn. Er liepen een aantal blanke dames rond die niet met hun 2e jeugd bezig waren maar ze zaten volgens mij in hun 10e jeugd. Het was duidelijk geen mid-life crisis maar meer een end-life crisis. Ook het oudere garnizoen die nog niemand aan de haak geslagen heeft vindt bij Ali Baba Garden een geschikt jachtterrein. Het is daar kijken en bekeken worden en wij hebben daar ook aan meegedaan (alleen het kijken dan). Nog even lekker met de groep gedanst op de aanstekelijke reggae beat van de band en toen was het tijd om naar huis te gaan.
Woensdag een rustig dagje voor mij. De groep gaat met de ferry over naar de andere kant van de rivier. Ze bezoeken de school in Njaba Kunda. Ik ga niet mee omdat hier nog wat wil doen. Ik ga zo een smartphone kopen voor Saffaitou van Tanka Tanka en deze bij haar afleveren in het hospital in Sukuta. Meteen even uitproberen of alles werkt en dan kan de communicatie met de psychiaters in Holland van start gaan. Na mijn bezoek aan Tanka Tanka staat een lange strandwandeling op het programma, ik heb in de 1,5 week dat ik hier ben nog geen strand gezien dus time to relax. Vanavond ga ik stappen op de Senegambia Strip. Poolbiljarten in één van de vele restaurants en daarna naar WOW nightclub of Aquarius nightclub. Ik blijf daar totdat de muziek zo hard wordt dat het niet leuk meer is en ik ook niet meer kan praten met mij Gambiaanse vrienden. Donderdag naar Busura met de Buganala groep en vrijdag wil ik naar Gamsolar voor het onderhoud van de zonnepanelen/batterijen. Ik heb ook geen inkopen gedaan voor www.kumpara-artdesign.com en www.arte-8.com maar daar ga ik in het weekeinde voor op pad.
Donderdag met de hele groep naar de compound van Stichting Huis van Marabout in Busura. De Buganala groep maakte die morgen eerst een rondrit in Brikama o.a. naar het Brikama Hospital, School for the Deaf, Gambia College en de houtsnijmarkt. Na de lunch zouden ze doorrijden naar ons mental home. Ik had die morgen nog wat afspraken staan dus ik ging rechtstreeks naar Busura. Ik had vorige week vrijdag een aantal dozen met GGD spullen afgegeven op de medische post in Seyoni. Deze post ligt op hetzelfde terrein als de Nursery School waar ik in 2006 ben begonnen, ondersteunt door de stichting uit Etten. Ik heb circa twee jaar voor deze stichting gewerkt voordat ik in ons mental home begon met Stichting Huis van Marabout - Gambia. Beide doelen, school én mental home, in één stichting bleek helaas niet mogelijk vandaar dat ik destijds afscheid heb genomen van de school. Ik kom er elke keer nog graag omdat de school mij na aan het hart ligt. De leraren geven enthousiast les ondanks het feit dat het hen aan veel middelen ontbreekt. Dit al gedurende een aantal jaren. Ook de medische post moet met zeer beperkte middelen haar werk doen. Gelukkig heb ik via de Veiligheidsregio Noord en Oost Achterhoek een mooie bijdrage gekregen toen zij begin dit jaar hun post in Doetinchem ophieven. Alle middelen zijn nu in Seyoni op de medische post en ze kunnen weer even vooruit. Deze hulp is natuurlijk incidenteel en op is straks ook echt op maar hartelijk dank voor de bijdrage van de VNOG. De stichting uit Etten die de school en de medische ondersteunt verkondigde al een tijdje dat ze zouden stoppen met de hulp. Dit hebben ze een paar maanden definitief gemaakt met een email aan de school. De school én medische post zitten nu zonder enige vorm van support. Geen salaris voor de leraren en verpleegkundigen én ook geen leermiddelen/medische benodigdheden.
Vorig jaar stond ik met een kraam van www.kumpara-artdesign.com op een evenement in Megchelen. Ik heb daar een goed gesprek gehad met de secretaris van de Ettense Stichting. We vonden het allebei erg jammer dat de ondersteuning zou stoppen en hadden ideeën over hoe verder te gaan. Hij zou dit met de voorzitter van de Ettense Stichting overleggen en daarna met mij terugkoppelen. We zijn nu anderhalf jaar verder en de het stopzetten van de hulp door de Ettense Stichting is een feit. Helaas heeft het gesprek met de secretaris van de Ettense Stichting geen vervolg gekregen. Het is mij destijds niet in dank afgenomen dat ik verder wilde met de mensen in ons mental home toen bleek dat dit binnen de Ettense Stichting niet mogelijk was. En schijnbaar is dit oud zeer bij hen belangrijker dan praten over continueren van de ondersteuning van een school en medische post in een buitengebied van Gambia. Een buitengebied dat sowieso al weinig heeft en nu ook dit nog kwijt raakt. Ik was van plan om er met de Buganala groep naar toe te gaan maar hun programma was al overvol met alle scholen die ze bezocht hebben. Om zeer begrijpelijke redenen paste een bezoek aan Seyoni niet in hun schema. Na het bezoek van Buganala aan het mental home (die ik later zal beschrijven) ben ik met Yaya nog naar Seyoni geweest. Ik heb met Modou Kolley en met Badjie gesproken, twee docenten uit het enthousiaste team. Zij blijven de lessen geven ondanks het feit dat zij al ruim 4 maanden geen salaris gehad hebben, ook daarvoor kwam het geld met hangen en wurgen. Ook beschikken zij niet over voldoende lesmiddelen en wordt niets meer aangevuld. Ik heb met hen een goed gesprek gehad, zoals elke keer wanneer ik de school bezoek. Elke keer spraken we over het dreigende einde van de hulp en nu dus over het daadwerkelijke einde. Ik heb hen beloofd dat ik mijn best voor hen zal doen, meer kan ik niet doen. We zitten al krap in de donateurs voor het mental home dus heb ik meer donateurs nodig om ook nog wat voor de school te kunnen doen. De gebouwen staan er al, ze moeten wel wat onderhoud hebben. Het gaat hoofdzakelijk om salarissen en (leer)middelen. Ik heb natuurlijk niets toe kunnen zeggen maar alleen kunnen beloven dat ik probeer een oplossing te vinden. And you will succeed with Gods help, In Shaa Allah waren de laatste woorden van docent Modou toen we afscheid namen. Die avond heb ik mij afgemeld voor het diner met de Buganala groep omdat mij het verhaal van Seyoni nog bezig hield. Ik had s' avond nog een afspraak hierover en heb wat zaken op een rijtje gezet.
Maar nu eerst het bezoek van Buganala aan ons mental home in Busura. Zoals ik al vermeldde zou de groep eerst naar Brikama gaan en rond 14.00 uur in Busura zijn. Yaya en ik waren iets eerder in Busura om te kijken of alles gereed was voor het bezoek. Toen we aankwamen werd net het naaiatelier geveegd en de stoelen achter de machines gezet. In de groep van Buganala zitten twee docenten van het Almende Isala College, Pascalle en Marijn. Zij hebben tijdens de internationalisering van de tweede klassen ons mental home financieel ondersteunt. De groep Child at Heart heeft in de periode april/juni 2016 acties gevoerd en een mooi bedrag ingezameld. Dit geld hebben wij besteed aan de inrichting van het naaiatelier. We hebben twee tafels, twee stoelen en twee kasten aan kunnen schaffen. Pascalle en Marijn komen nu zelf kijken wat wij met hun bijdrage gedaan hebben. Ze bekijken tevens de mogelijkheden voor een studentenuitwisseling in 2017.
Het naaiatelier was gereed voor inspectie. Even later hoorde ik een gebrom in de verte en zag de contouren van de Mercedes bus van al zichtbaar worden op het hete asfalt. Strak op tijd kwamen zij het mental home aan. Ze hadden onderweg al geluncht langs de kant van de weg in Brikama. Tijdens het lunchen hadden ze Yaya en mij al voorbij zien komen. Ik zie normaal altijd alles omdat ik ook altijd alles wil zien (helemaal niet nieuwsgierig.....) maar had hen toch niet zien staan. Valt ook helemaal niet op, een grote groene Mercedes bus langs de kant van de hoofdweg met daarom heen 12 lunchende tubaabs. Eerst even naar de Alkalo, dit had ik hem vorige week beloofd. Maar de Alkalo bleek niet thuis te zijn, hij was met Little Mohammed naar Brikama. Dus werden we ontvangen door zijn vrouw. Ze zei dat ik de Alkalo bij gelegenheid was. Het gastenboek getekend en Buganala gaf nog een zak rijst aan de vrouw van de Alkalo en toen op weg naar het mental home. Marabout Ebou stond ons al op te wachten bij de ingang van de compound. Eerst even kort voorgesteld en toen een ronde door de compound. Als eerste langs de bewoners voor wie dat wilde. Circa 10 mannelijke bewoners waren aanwezig, twee vrouwelijke bewoners waren net ontslagen en weer terug naar Brikama. Daarna een bezoekje aan de groentetuin. Deze was volop aangeplant, ingezaaid en in de groei. Vooral de okra en de kucha hadden nu de overhand. In de groentetuin kreeg ik uit handen van de voorzitter van Buganala een mooie donatie overhandigd. We gaan dit besteden aan het verhogen van het hekwerk om de groentetuin. De geiten en de schapen kunnen er nog steeds overheen springen en vreten natuurlijk dab de oogst aan. Vorig jaar waren de kippen ons aan het plagen door onder het draad heen te kruipen. Dit werd toen opgelost door een extra draad aan de onderkant van het hekwerk. Learning by experience . . . . . Als laatste stond het naaiatelier op het programma. Marijn en Pascalle van het Isala College namen ruim de tijd om de opbrengst van hun actie te bewonderen. Veel foto's zijn gemaakt om ook de leerlingen te laten zien waar zij zo hard voor gewerkt hebben. Nogmaals hartelijk dank voor het vele werk dat zij verricht hebben voor ons mental home met hun bedrijfje Child at Heart. Ik heb met Marijn en Pascalle rondgelopen in de compound om ideeën te zoeken voor de actie van komend jaar. We hebben al wat ideeën. We werken ze later verder uit. De groep was behoorlijk onder de indruk van ons werk in het mental home. Na uitgebreid afscheid genomen te hebben ging de groep weer terug naar Ocean Bay in Bakau. Ze hadden een lange achter de rug en now it's time to relax. Ik ben met Yaya nog even naar de school in Seyoni gereden, dit verhaal heb ik hiervoor al beschreven. Die avond nog een vergadering en daarna voor mij ook time to relax. Lekker een avond bank gehangen en naar Dubai One gekeken, ik had de hele avond stroom, The Devils Advocate stond op het programma. Door de warmte en de drukte van die dag had ik s' avonds een small Banjul Belly. Twee tabletten immodium , vroeg naar bed en morgen gezond weer op. En dat bleek de volgende morgen ook zo te zijn!
Vrijdagmorgen wat administratieve dingen en daarna op pad om inkopen te doen voor www.arte-8.com bij mijn vaste Galerie in Bakau. De eigenaar had mij eerder deze week al voorbij zien komen toen ik met Yaya de bagage van de Buganala groep naar Bakau gebracht. Op de terugweg naar Brusubi kwamen zij langs zijn Galerie. Ik was net goed en wel thuis toen kreeg ik al een appje. My brother has seen you around the shop, when are you coming to the shop? Later this week, was mijn antwoord. En vandaag was dus later this week. De Galerie eigenaar wil altijd graag dat ik hem weken van te voren door geef wat ik wil hebben. Het meeste van zijn werk wordt gemaakt door familie uit Burkina Faso en zo kan hij ervoor zorgen dat hij voldoende werk in de Galerie heeft. Ik geef echter nooit door wat ik wil hebben want ik wil mij laten verrassen door zijn collectie maar wil mij niet laten verrassen door van te voren bepaalde prijzen. Wat dat gebeurt wanneer ik 3 weken voor aankomst in Gambia bestel. De Galerie eigenaar vindt mijn manier van handelen wat minder maar that's business. Hij had nu een andere collectie staan, ook in brons. De collectie was anders dan de via de Lost Wax methode gemaakte beelden die ik hiervoor gekocht had. Ik zocht ook iets ander dus heb goed kunnen handelen op deze collectie en hierdoor de collectie van www.arte-8.com ook wat diverser kunnen maken. Op de terugweg nog even geshopt op de craftmarket in Senegambia. Op zoek naar een aantal leuke souvenirs en ik had nog wat verzoeken voor leren tassen via www.kumpara-artdesign.com. Het was blijkbaar te warm die dag voor de handel. Normaal gesproken wordt er van alle kanten aan mij getrokken wanneer ik de markt oploop maar nu kon ik in één keer naar mijn tassenkraam lopen. Deze kraam zit aan de andere kant van de markt. De tassenkraam was open maar geen handelaar. Even later kwam de buurman en hij paste nu op de kraam. De handelaar was in the country op familiebezoek en kwam pas volgende week terug. Dat is voor mij te laat. Maar de buurman mocht de handel doen. Hij had twee tassen die in de buurt van de wensen kwamen die ik had meegekregen uit Nederland. Nu handelen op de prijs en meenemen die tassen. Het bleek echter anders te lopen. Het openingsbod van de buurman was zó hoog dat ik niet eens meer ben gaan handelen. Vorige keer lag het openingsbod op een derde van de prijs die de buurman nu vroeg. Ik vermoed dat de buurman een slaatje wilde slaan uit het feit dat mijn handelaar in the country was. Het is de enige kraam voor die tassen maar ik koop niet wanneer ik het gevoel heb dat ik bij de neus genomen wordt. Ik ben de discussie niet eens aangegaan en liep weg. Achter mij hoorde ik de buurman nog roepen dat hij wilde handelen maar no way! Als ik de volgende keer terug ben dan koop ik bij mijn vaste handelaar tegen de normale prijzen. Misschien dat ik het later deze week nog een keer probeer. Heb wel leuke souvenirs kunnen scoren en leuk daarover onderhandelt.
Met een tas vol souvenirs en bronswerk terug naar Holtus Kunda in Brusubi. Ik was al een uurtje later vertrokken omdat Karafa problemen had met zij taxi. De olie was oud en ook iets anders moest vervangen worden. De olie is kwalitatief zo slecht dat iedere maand de olie vervangen moet worden. Het warme klimaat heeft ook niet echt een gunstige invloed op het olieverbruik. Ze hebben hier wél de duurdere Castrol Oil maar ook deze moet na een paar maanden al vervangen worden. Dus later dan gepland was ik weer thuis. Tijd voor een kleine siësta! Daarna het bronswerk gewogen, het bleek een kleine 4 kilo te zijn. Waarschijnlijk kan ik het zelf wel vervoeren maar toch even gevraagd of iemand van de Buganala groep nog ruimte in het koffer had en dat was ook zo. Ik weet nog niet waar ik in de komende dagen nog tegen aan loop.
Even een lekkere koude douche en dan op naar Ocean Bay Hotel in Cape Point. Het was de laatste avond van de Buganala groep dus had hun gids Lamin Ceesay een beachparty georganiseerd, samen met zijn familie. Rond 19.30 uur was ik bij de ingang van Ocean Bay en hoorde al geroffel op djembés in de verte. Ik liep dwars door het hotelterrein naar de beachbar toe. Een honderd meter verderop was een groot vuur op het strand. Achter het vuur, met de rug naar de oceaan zat een djembe groep en speelde naar hartenlust de mooiste Gambiaanse klanken. Voor het vuur stonden een aantal tafels met daarom heen de gasten van de beachparty. Naast de tafels zat de familie van Lamin. Al lopende van de beachbar naar de beachparty was dit alleen al een mooi schouwspel. Ik werd door iedereen van harte verwelkomd en kreeg een lekkere koude Julbrew in mijn handen gedrukt door Lamin. Time to dance. Met zijn alleen dansten we op het opzwepende ritme van de band. We probeerden in de buurt te komen van het dansritme van onze Gambiaanse vrienden maar dat viel nog niet mee. Uiteindelijk kreeg iedereen de smaak en ook het ritme te pakken. Even een kleine pauze voor het diner. De groep had eerder die dag bij Lamin thuis geholpen met de voorbereiding van het diner. Op het menu stond kip met een soort pasta, met daarover een heerlijke pittige saus met groenten. Het diner werd geserveerd in aluminium warmhoudbakjes, per persoon één bakje. En bestek? Geen bestek, dus eten op z'n Gambiaans - met de hand. Het gaf een goed gevoel, zitten op het strand bij een houtvuur, Gambiaanse muziek en Gambiaans eten en ook nog eten op z'n Gambiaans. What do I need more? Ik had mijn bakje nog niet leeg maar was behoorlijk aangegeten. Lamin kwam bij me en zei dat ik nog wat moest eten en ik antwoorde: Conovato tepp (mijn buik zit vol). Hij keek mij verbaasd aan en zei you speak Mandinka that's really good. Ik vertelde hem maar niet dat mijn vocabulaire in Mandinka niet veel groter was dan die twee woorden. Het eten was op en nu weer time to dance!! We hebben nog een uurtje gedanst rond het houtvuur en iedereen leek onvermoeibaar. De laatste paar minuten van die avond stond één van de djembe players op om te dansen met één van de dames uit onze groep. Hij had dat die avond al vaker gedaan. Ik zag die lege stoel en de onbemande djembe. Ik stond nog er over na te denken om te gaan zitten en mee te spelen toen Geert, de voorzitter van Buganala, tegen mij zei: Wilfried nu is het jouw beurt om te spelen. Ben gaan zitten en heb de laatste minuten nog lekker even meegespeeld. In het begin een beetje onwennig omdat ik niet in het ritme bleef maar even later pakte ik het ritme redelijk op. Heb wel bewondering voor de spelers die bijna zonder pauze, zo ongeveer twee uur gespeeld hebben. Ik voelde mijn vingers na die 5 minuten al. Rond 22.00 uur was het feest afgelopen. Omwille van de rust van de overige hotelgasten mag een beachparty niet langer dan tot 22.00 uur doorgaan. Iets wat overigens zeer begrijpelijk is. En na twee uur dansen en feesten waren de meesten ook behoorlijk moe. Nog even een afzakkertje in de bar en nagenieten van de band die speelde op de binnenplaats van het hotel. De zangeres was niet altijd even zuiver maar dat werd voor meer dan 100% gecompenseerd door haar enorme enthousiasme. Van iedereen afscheid genomen want zaterdag om 14.15 uur vlogen zij terug naar Nederland op Pascalle en Marijn na. Zij waren twee dagen later gekomen en vliegen ook komende maandag terug. We zitten niet op dezelfde vlucht, ik vlieg met TUI om 23.55 uur en zij met Corendon rond 15.00 uur. Heb met Marijn afgesproken dat ik zondag naar het hotel kom om samen nog wat leuks te doen.
Ik had met Karafa afgesproken dat hij mij niet op hoefde te halen omdat het laat zou worden en dat werd het ook. I will find a taxi zei ik tegen hem toen hij mij aan het begin van de avond bij het hotel afzette. Zaterdagmorgen rond 00.30 uur stond ik aan de doorgaande weg net buiten het Ocean Bay Hotel. Ik had een drukte van jewelste verwacht met taxi's die af en aanrijden maar niets was minder waar. Het was compleet uitgestorven toen ik stond de wachten. Er kwam een oudere man naar mij toelopen en hij vroeg wat ik wou. A taxi to Brusubi? Please wait here. Na ongeveer 10 minuten kwam hij terug en zei dat ik hem moest volgen naar de main road omdat hier geen taxi's meer komen. Bij onze kennismaking voor het hotel zei hij: my name is Mas. Toen hij mij later op kwam halen zei hij: please follow me me. I am Peter and a tourist guide. Nog even voor alle zekerheid gecheckt of ik met dezelfde man van doen had maar dat bleek inderdaad zo te zijn: hij heette Mas en hij heette Peter. Ik hield het nu maar op Peter. We verlieten de Hotel Area en dit betekende ook meteen dat we door onverlichte straten en steegjes liepen. Het was pikkedonker en ik bleef in de buurt van Peter lopen. Ik merkte wel dat er nog meerdere mensen liepen dus er was nog leven in de brouwerij. Trust me I will find you a taxi waren de bemoedigende woorden die Peter mij toesprak, I will help you. Na een wandeling van een kwartier door donkere straatjes en steegjes doemde er licht op aan het eind van de straat. Aangekomen in die straat was het een feest van herkenning, het was de straat van de Galerie waar ik eerder die dag in gekocht had. De eerste beste taxi stopte wilde mij voor een reasonable price terugbrengen naar Holtus Kunda in Brusubi. Peter nog een kleinigheid gegeven voor zijn hulpvaardigheid en op naar huis. Het viel mee met de checkpoints, er waren er maar 3. En gezien het late tijdstip was er weinig verkeer op de weg dus het oponthoud was te overzien. Rond 01.30 uur stak ik de sleutel in het slot van de black gate van de compound in Brusubi waar ik woonde. Nog maar weer een koude douche om het zweet en zand van mij af te spoelen en lekker fris dook ik mijn bed in. Het was weer een leuke en enerverende dag zoals eigenlijk elke dag hier.
Vandaag (zaterdagmorgen) wat langer blijven liggen. Ik heb nog wat afspraken staan in de loop van de middag en aan het begin van de avond. Ik ben al een beetje aan het afronden want maandagavond vlieg ik weer terug naar Holtus Kunda in Doetinchem. Dinsdag vroeg in de ochtend zet ik weer voet op Nederlandse bodem en hoop dit keer dat de NS mij niet in de steek laat. De vorige keer (in mei) vonden ze het nodig om alle treinen in en om Schiphol eruit te gooien. Ook de lijn richting Utrecht lag er toen uit tot en met Driebergen-Zeist. Er worden bussen ingezet. Dat klopte ook wel maar de omroepster op Schiphol zei niet hoe veel (lees hoe weinig). Een taxi bracht toen uitkomst. Ik ga ervan uit dat ze nu de werkzaamheden toch wel afgerond hebben. Zondag ga ik nog op pad met Marijn en Pascalle. S' morgens komt Lamin eerst nog de dozen en stoelen ophalen die bij mij staan. Deze zijn met de container verscheept en zijn voor het hospitaal in Brikama. Ze waren op mijn lijst terecht gekomen, vandaar dat ze bij mij in de kamer staan. Dit wordt zondag opgelost. Ik wil ook nog even naar de familie in Lamin waar ik vorige week zondag ook geweest ben. Een paar strandwandelingen, wat rondsnuffelen op diverse craftmarkets en dineren in Senegambia vullen de rest van het weekend. Op maandag ga ik bij Gamsolar op bezoek voor het onderhoud aan onze zonnepanelen. En daarna een laatste strandwandeling. Koffers inpakken, opruimen en nog even lekker douchen voordat ik na het vliegveld ga. Rond 22.00 uur zal de incheck zijn, ik heb al mijn favoriete plekje gereserveerd, aan het raam bij de nooduitgang. Vertrek staat gepland om 23.55 uur (00.55 NL tijd).
Het waren twee mooie weken en de tijd vloog voorbij. Ik heb veel kunnen doen en ga nu nog even genieten van de laatste twee dagen.