Jaarverslag 2023: Op weg naar verzelfstandiging

Het jaar 2023 was voor het eerst weer een jaar zonder reisbeperkingen in verband met corona. We hebben derhalve weer drie keer Gambia kunnen bezoeken, in februari, juni en in november.

In 2023 konden wij wederom bouwen op de gedreven en vakkundige inzet van de verpleegkundige van de medische post in Naneto Seyoni, Mr. Petero Mendy en zijn assistente Ms. Amie Sanyang. Organisatorisch werd het één en ander in goede banen geleid door Mr. Yusupha Jatta. Hij is onze contactpersoon en verricht belangrijk werk in de coördinatie ter plaatse. Dit is onmisbaar omdat wij slechts een paar weken per jaar in Gambia zijn. In 2023 kende de medische post weer een groot aantal patiënten. In 2023 brachten 6.341 mensen een bezoek aan de medische post (1.446 mannen, 3.176 vrouwen, 890 jongens en 829 meisjes). De medische post heeft een belangrijke functie voor Naneto Seyoni en de directe omgeving. Naneto Seyoni is gelegen op het platteland, tegen de zuidgrens met Senegal. Medische faciliteiten zijn schaars en liggen vaak op grote afstand. Het grootste deel van de klachten bestond uit verkoudheidsklachten en longontsteking. Ook malaria, huidaandoeningen, diarree, oorontstekingen, oogaandoeningen en tandklachten kwamen veelvuldig voor.

Het streven is om binnen een aantal jaren de medische post qua beheer geheel over te dragen aan de gemeenschap van Naneto Seyoni. Hiervoor is een lokaal bestuur nodig die het beheer van ons over gaat nemen. In 2022 zijn gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers uit het dorp. Uit deze gesprekken zijn een aantal kandidaat-bestuursleden voortgekomen. Tijdens de diverse overleggen is ook gesproken over de taken en verantwoordelijkheden van het lokale bestuur. Het lokale bestuur moet formeel geregistreerd worden bij de Gambiaanse overheid. Tijdens ons bezoek in juni hadden we een afspraak met een medewerkster van het Ministry of Justice in Gambia, Ms. Haddy Jallow. Zij is verantwoordelijk voor de registratie van o.a. lokale besturen en begeleidt dit proces. Zij heeft ons uitgelegd wat er nodig is voor de registratie én ons ook een opzet voor de statuten meegegeven. Deze opzet is nu uitgewerkt naar een concept voor de lokale situatie in Naneto Seyoni. Dit concept is in november overhandigd aan de kandidaat-bestuursleden en met hen doorgenomen. Hen is verzocht om het concept goed te bestuderen en hun op-/aanmerkingen aan ons door te geven. Wij gaan het concept daarna aanpassen en in 2024 wordt dit concept verder geconcretiseerd tot een definitief document.

Het dorp wordt uiteindelijk geheel verantwoordelijk voor de medische post. Dat wil zeggen dat het dorp zelf voor onder andere de salarissen van het medisch personeel, de medicijnen en het onderhoud van de medische post gaat zorgen. In 2024 loopt het Memory of Understanding (MOU) van de medische post af. Deze MOU is afgesloten met de (lokale) overheid en hierdoor is de medische post officieel geregistreerd. Zo'n MOU is vijf jaar geldig. In de MOU worden allerlei afspraken gemaakt en één van die afspraken kan zijn dat de overheid de salarissen van het medisch personeel gaat betalen. Dit willen wij gaan opnemen in de nieuwe MOU van 2024 zodat het dorp deze (hoge) kostenpost niet voor haar rekening hoeft te nemen. Dit is al een grote stap in de richting van de verzelfstandiging van de medische post.

De in 2020 ingezette renovatie van de medische post zou in 2022 of 2023 afgerond worden maar door een gebrek aan middelen is dit doorgeschoven naar 2024. In 2023 hebben we contact gelegd met een fonds in Nederland welke gelukkig bereid was om een groot deel van de renovatie te financieren. Voor november 2024 moet de renovatie afgerond zijn, dan ontvangen wij een substantiële bijdrage van dit fonds ter financiering van de renovatie.

Het laatste deel van de renovatie betreft het vervangen van het dak en de plafonds. Hiervoor hebben wij bij de aannemer een offerte opgevraagd. In december zijn we met de aannemer naar Naneto Seyoni geweest om de medische post te bekijken. Op korte termijn ontvangen wij een geactualiseerde offerte van de aannemer. De aannemer heeft op dit moment nog een aantal andere opdrachten maar hij heeft ons beloofd dat hij vóór de regenperiode 2024 de werkzaamheden afgerond heeft. Hij verwacht dat de werkzaamheden aan het dak en de plafonds zo'n tien dagen zullen duren. Wij zijn erg blij dat we komend jaar de renovatie af kunnen ronden. Bij de overdracht die in de komende jaren gepland staat, is dan de medische post qua onderhoud en faciliteiten helemaal up-to-date!

Een onderdeel van de verzelfstandigingsplannen is een eigen inkomstenbron voor het dorp. De salarissen van de medische post worden straks door de overheid betaald maar er blijven nog andere kosten over zoals de medicijnen en het onderhoud van de medische post. De bewoners betalen wel voor het bezoek aan de medische post en dragen in de kosten van de medicijnen, maar dat zal niet voldoende zijn. Om toch extra inkomsten te krijgen hebben wij, samen met het dorp, plannen ontwikkeld voor een (moringa)boomgaard. De vruchten en bladeren van de moringabomen hebben een grote voedingswaarde en een heilzame werking. In eerste instantie wordt de oogst gebruikt voor het dorp zelf. De rest van de oogst kan verkocht worden om zo extra inkomsten te genereren. Tijdens één van de overleggen met het dorp bleek dat men, naast de moringabomen, ook andere fruitbomen (sinaasappels, citroenen) wil plaatsen in de nieuwe tuin. Deze vruchten zijn belangrijk voor dorp en leveren ook weer geld op bij verkoop op de markt. In 2023 hebben wij toestemming gekregen van de Alkalo (dorpshoofd) om de tuin aan te leggen op het terrein van de medische post en de plaatselijke school. Eind 2023 is het dorp gestart met het schoonmaken van het terrein. Het terrein was voorheen in gebruik als groentetuin maar lag al jaren braak. Ook zal er een hekwerk om de tuin geplaatst worden om te voorkomen dat de geiten en andere beesten de planten opeten. De dorpsbewoners voeren het grootste gedeelte van de werkzaamheden en het beheer zelf uit. Voor de omheining en het hekwerk gaan we nog fondsen werven, We hebben in november al een offerte ontvangen, deze offerte wordt nu door ons beoordeeld.

Er is in 2023 regelmatig contact geweest met de Marabout in Gunjur voor de doorstart van het mental home dat voorheen in Busura gevestigd was. Er moet eerst een stuk grond beschikbaar zijn. Aankoop van grond is erg duur en voor een mental home of een medische post stelt het dorp vaak grond gratis ter beschikking. Dit is echter een proces waar een lange adem voor nodig is. De Marabout overlegt hierover met de Alkalo (dorpshoofd) en andere invloedrijke personen uit het dorp. We zijn hier een aantal keren bij aanwezig geweest om de noodzaak voor een mental home kracht bij te zetten. Het overleg vindt plaats in de lokale taal, we kunnen dit niet volgen maar voelen wél aan dat onze aanwezigheid hierbij gewenst is. Wanneer de Marabout een stuk grond toegewezen krijgt dan is hij grotendeels zelf in staat om het nieuwe mental home te bouwen. De Marabout is elders in Gunjur al bezig met het maken van de blokken voor de nieuwbouw. In de loop van 2024 hopen we meer progressie te boeken maar dit is afhankelijk van de Alkalo in het dorp. Bij elk bezoek aan Gambia schuiven we weer aan bij het overleg dat de Marabout met hem heeft.

In 2023 was het weer mogelijk om fysiek te vergaderen. Naast de diverse online vergaderingen is het bestuur ook een aantal keren fysiek bij een geweest. Het jaar 2023 was een mooi jaar met een aantal mooie ontwikkelingen die verder doorgezet worden in 2024. Wij danken iedereen die ons gesteund heeft, of op een andere wijze belangstelling hebben getoond voor ons werk in Naneto Seyoni. We hopen ook in 2024 weer op uw steun te kunnen rekenen!

Een kort overzicht van onze plannen voor 2024:

• voortzetten van de renovatie van de medische post (dak, plafonds);
• voortzetten van de vorming van een lokaal bestuur;
• afsluiten van een nieuwe Memorandum of Understanding voor de medische post;
• verder concretiseren van de plannen voor de (moringa)boomgaard;
• doorstart van het mental home in Gunjur.

Wilfried Holtus, voorzitter

Stichting Huis van Marabout - Gambia