Reisverslagen

December 2012 - PRO8

Op 3 december ben ik vertrokken vanaf Schiphol naar Gambia voor een bezoek aan mijn eigen project (www.huisvanmarabout-gambia.nl) en de scholen van PRO8 in Jambur en Njaba Kunda. Doel van het bezoek was: het onderzoeken van mogelijkheden voor watervoorziening in het Huis van Marabout in Busura en voor de elektriciteitsvoorziening in Jambur en Njaba Kunda. Om 12.45 uur arriveerde ik op Banjul Airport. Ik werd opgewacht door mijn coördinator Yusupha. Hij hielp mij met alle handelingen om goed door de controles te komen. De taxi stond al te wachten en rond 15.00 uur was ik in mijn appartement in Kololi. Het is de tweede keer dat ik verblijf in de compound van de familie Senghore. De compound ligt net buiten het toeristengebied, op slechts 10 minuten lopen van de Senegambia Strip en op 15 minuten lopen van het strand. Het zijn eenvoudig maar keurig verzorgde appartementen en je woont in principe bij de familie aan huis en midden in een Gambiaanse woonwijk. In de wijk zijn diverse local shops waar de eerste levensbehoeften te koop zijn zoals: water, melk, kaas, koffie, thee, brood, eieren ed. Voor meer 'westerse' boodschappen zoals cola, chips en bier vind je op loopafstand de moderne supermarkt in de Senegambia Strip. De omgeving is vriendelijk en gastvrij, je voelt je er al snel thuis en leert veel over de gambiaanse cultuur (voor meer info: www.marabout-travel.nl).

​De volgende ochtend gelijk aan het werk. Het eerste gesprek vond plaats net buiten Serrekunda, in het industriële hart van Gambia: Kanifing. Ik had afgesproken met Dhr. Ebrima Cole van SWE-GAM. SWE-GAM is een Zweeds/Gambiaans installatiebedrijf die o.a. putten en boreholes aanlegt en (hand-)pompen installeert. Het Huis van Marabout is met de aanleg van een groentetuin aan het ontwikkelen en heeft daarvoor een watervoorziening nodig. Er is een verzoek ingediend bij Stichting Fairwater in Amsterdam (www.fairwater.org). Deze stichting zamelt geld in bij grote bedrijven (o.a. Sanex-actie: Hier schoon water, daar schoon water) voor financiering van de zgn Blue Pump. Deze pomp is speciaal ontwikkeld voor gebieden zoals waar onze projecten zijn. Het zijn mechanische handpompen die tot op grote dieptes water op kunnen pompen. Fairwater plaatst stichtingen op en wachtlijst en doneert een Blue Pump wanneer er genoeg sponsorgelden zijn vanuit het bedrijfsleven. De installatie van de pomp komt voor eigen rekening van de stichting. Het gesprek bij SWE-GAM ging over de installatiekosten van de pomp op het project. Ook voor de school in Njaba Kunda was dit gesprek interessant. De school heeft geen watervoorziening en kan qua ontwikkelingen aanhaken bij de ontwikkelingen in het Huis van Marabout. Afgesproken werd dat later in de week de technici van SWE-GAM met mij mee reizen naar het Huis van Marabout. Zij bekijken wat er nodig is voor de installatie van de pomp en op basis daarvan wordt er een offerte gemaakt.

Op vrijdag stond het bezoek aan Jambur op het programma. Samen met Dhr. Alfusanieh Syllameh van Gamsolar vertrok ik s 'morgens naar Jambur. Gamsolar is een bedrijf dat zonnepanelen en watervoorzieningen aanlegt in Gambia. Het bedrijf wordt geleid door een Nederlandse directeur die al jaren in Gambia woont. Hij heeft veel ervaring met de plaatselijke omstandigheden en weet hoe de technische installaties aangelegd moeten worden in vaak moeilijke situaties. Moeilijk in de zin van: veel stof, warmte, weinig middelen, weinig kennis en te weinig onderhoud. Gamsolar heeft in 2011 de elektriciteitsvoorziening, d.m.v. zonnepanelen, aangelegd in het Huis van Marabout dankzij een donatie van het Share4more fonds van de Rabobank. Dhr Syllameh is de technicus van Gamsolar. Tijdens het bezoek heeft hij bekeken wat nodig is om de elektriciteitsvoorziening te realiseren conform de wensen van PRO8 en de leiding van de school. Er zijn drie opties bekeken:

  1. Zonnepanelen voor de nieuwbouw

  2. Zonnepanelen voor de oudbouw

  3. Zonnepanelen voor het geheel.

Daarnaast zal de verlichting voor de toiletten ook meegenomen worden. Dhr Syllameh heeft het e.e.a. genoteerd in overleg met de adjunct directeur. Ik had van Geert Gerritsen een aantal wensen m.b.t. computer aansluitingen meegekregen en dat is ook in het plan meegenomen. Daarnaast adviseerde Dhr Syllameh om extra stopcontacten en lampen op te nemen in het plan om zo efficiënt mogelijk met de elektriciteit om te gaan.

​We werden zeer vriendelijk ontvangen door de adjunct directeur die alle tijd nam om ons rond te leiden. Dhr Syllameh zal namens Gamsolar een vrijblijvende offerte uitbrengen voor alle drie opties. Afhankelijk van het beschikbare budget zal dan een keus gemaakt kunnen worden.

De volgende trip die op het programma stond was een bezoek met de technici van SWE-GAM aan het Huis van Marabout in Busura. Via mijn Gambian brother Yaya had ik een four-wheel gereserveerd om ons naar het mental home in Busura te brengen. Dit keer ben ik niet alleen naar Gambia gereisd. Mijn collega Stephan Papen is specialist/technicus op het gebied van watervoorziening en riolering. Hij heeft mij tijdens de bezoeken aan de projecten ondersteund met technische adviezen en ook gesproken met de Gambiaanse technici.

​Om 10.30 uur hadden wij afgesproken bij de SWE-GAM in Kanifing. Twee van hun technici stapten bij ons in de jeep. Onderweg in Busumbala stapte onze coördinator Dhr Yusupha Jatta in. Aangekomen bij het Huis van Marabout had ik een kort overleg met de Marabout, Dhr Kebba Janneh. Ook de plaatsvervangend Marabout, Dhr Ibou Janneh nam deel aan dit gesprek. Even later liep het hele gezelschap naar de plaats waar de pomp moet komen te staan. Eerst de ideale plek bepalen en daarna bekijken wat er nodig is voor de installatie. Normaal gesproken wordt een pomp op een bestaande put geplaatst en dan wordt de bovenkant van de punt dichtgemaakt en afgewerkt. In de compound is echter geen put aanwezig dus moet er een borehole gemaakt worden. Dit is een prijzig karwei. De technicus van SWE-GAM heeft in overleg met de Marabouts en mijn collega bepaald nodig is voor plaatsing van de pomp, afgestemd op de wensen van het mental home. Ze verwerken dit in een offerte. De kennis en informatie die Stephan en ik hebben opgedaan op deze dag willen wij ook gaan gebruiken tijdens het bezoek aan Njaba Kunda. De situatie m.b.t. de watervoorziening is vergelijkbaar met die in mijn project in Busura. De offerte voor Busura zal daarom goed bruikbaar zijn voor Njaba Kunda.

​De watervoorziening in de omgeving van het Huis van Marabout is kritiek. Enige jaren geleden is bij Busura een grote pomp op zonnepanelen geplaatst door de EU om water op te pompen voor de diverse watertappunten (kranen). In januari 2010 is in het Huis van Marabout ook een waterkraan aangelegd. Deze waterkraan mag niet gebruikt worden voor de groentetuin. Sinds een half jaar is de omvormer van de zonnepanelen defect. Het is te duur om dit te maken dus zitten drie dorpen (Busura, Jabalangtan en Naneto Seyoni) zonder leidingwater. Ze zijn nu afhankelijk van een paar handpompen (soms op enige kilometers loopafstand) en onhygiënische putten. Plaatsing van een Blue Pump in onze compound is dus een uiterste noodzaak om een grote groep mensen te kunne voorzien van één van de meest essentiële behoeften: nl. (drink)water.

Als laatste van de drie belangrijkste reisdoelen stond Njaba Kunda op het programma. In alle vroegte stonden wij klaar om weer op pad te gaan met Dhr Syllameh van Gamsolar. Normaal gesproken zouden de reis via Banjul-Barra verlopen maar de veerboten zijn op dit moment niet erg betrouwbaar. Twee installateurs van Gamsolar reisden met ons mee omdat er op de North Bank en aantal installaties gecontroleerd moesten worden. De reis ging via de volgende route: Kololi-Brikama-Kembujereh-Bwiam-Soma-Pakalinding de zgn. South Bank Road. De oversteek met de kleine veerboot richting North Bank (Farafenni) duurde slechts 15 minuten. Ook het wachten op de veerboot viel mee. We hadden een pick-up gehuurd en deze kon makkelijk op de veerboot. Er was ook een iets grotere veerboot, deze vervoerde per overtocht 4 grote vrachtwagens. Er stond aan beide kanten van de rivier een lange rij met vrachtwagens (50-100 stuks). Per keer 4 vrachtauto's, een retour vaart inclusief op- en afrijden van de auto's duurde ongeveer twee uur. Dus de wachttijd was gemakkelijk te berekenen. En de veerdienst vaart van zonsopgang ot zonsondergang. Voor de meeste vrachtwagenchauffeurs betekent dit dagen wachten voor ze aan de overkant waren.

Aangekomen in Farafenni duurde de reis naar Njaba Kunda nog circa 30 minuten. Njaba Kunda was snel gevonden, de school was wat minder makkelijk te vinden. Hier en daar wat navraag gedaan en toen zagen een school die het volgens ons wel moest zijn. Het was vrijdagmiddag na 14.00 uur dus de school zat dicht. De poort was gelukkig open. We keken door de ramen en zagen de Nederlandse schoolborden hangen. Nog even gecheckt met Geert in Nederland, we zaten goed. Eén van de kinderen had de adjunct directeur gewaarschuwd en deze was snel aanwezig. De sleutels van de lokalen waren echter bij de watchman en hij was onvindbaar. Geen probleem, Dhr Syllameh had een goed beeld van de lokalen en kon zijn werk doen. Evenals in Jambur zijn hier meerdere opties uitgewerkt:

  1. Het schoolgebouw

  2. Het gebouw voor de docenten

  3. Het geheel

In het plan zijn de toiletten meegenomen. Daar moet ook verlichting komen. De ontvangst in Njaba Kunda was zeer vriendelijk maar het was rustig op school vanwege Friday Prayers. We waren vroeg in de ochtend vertrokken maar door oponthoud onderweg kwamen we pas laat aan in Njaba Kunda. Om toch op tijd weer terug te zijn op de South Bank zijn we richting Barra gereden. Niet met de gewone veerboot over maar met de lokale (vissers-) bootjes. Binnen 30 minuten zijn deze bootjes in de haven van Banjul. De bootjes liggen op het strand van Barra. Voor 15 dalasi wordt je overgevaren. Doordat de bootjes een eindje in het water liggen kun je niet er naar toelopen. Sterke Gambianen lopen door het water en dragen je naar de boot op hun nek.

We kwamen rond 17.45 uur bij de bootjes aan en zaten als eerste in de boot. Ik verwachtte dat we elk moment zouden vertrekken maar de schipper bleef maar mensen aan boord brengen. Achteraf bleek dat het de laatste boot was die voordat het donker werd zou vertrekken. Ongeveer een uur later zat de boot propvol. Mensen begonnen al te roepen naar de schipper dat de boot nu toch echt wel vol genoeg zat. Ik had nog maar snel iets wat leek op een reddingsvest gepakt. Ik zat onder in de boot, klem tussen de andere passagiers. Eindelijk vertrok de boot, het was al behoorlijk donker. De motor van de boot werd gestart althans dat probeerde de schipper. De boot werd al wel alvast van wal geduwd. De motor pruttelde een paar keer en sloeg weer af. Dit herhaalde zich een paar keer. De boot was al een eindje van de wal af gedreven. Gelukkig sloeg de motor na 15 minuten aan. Ik had al visioenen dat we in het donker stuurloos de oceaan op zouden drijven met meer dan 200 mensen op een (te) kleine boot. Maar gelukkig bleef de motor het dit keer wel doen. Bij aankomst in de haven van Banjul werd ik weer netjes op de schouders van een sterke Gambiaan naar wal gebracht. It is a nice experience zei Alfusanieh van Gamsolar tegen mij. It was an experience indeed antwoordde ik, but just once in a lifetime. Stephan, mijn collega, beaamde dat. Hij zat ergens verderop in de boot met hetzelfde gevoel dat ik had. Rond 21.00 uur waren wij weer terug in ons appartement.

​Afgelopen dagen hebben we veel gezien en besproken. Het was een nuttige en interessante reis. Het is nu wachten op de offertes van Gamsolar en SWE-GAM. Dhr Alfusanieh Syllameh (Gamsolar) en Dhr Ebrima Cole (SWE-GAM) hebben mij beloofd om zo snel mogelijk de offertes te e-mailen. Zodra de offertes binnen zijn kunnen we keuzes gaan maken en weten we welke nieuwe (sponsor) doelen we hebben.